Fundusze strukturalne - wiadomości podstawowe 2007-10

Fundusze strukturalne - wiadomości podstawowe
2007-10-29
Co to są Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności?
Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie
restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności
ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez
pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii
wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których
poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna
Skandynawia i Południowe Włochy oraz nowe kraje członkowskie UE. Polityka Strukturalna i Fundusze mają
pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych
problemów gospodarczych. W latach 2000-2006 istniały cztery Fundusze strukturalne, realizujące cele polityki
spójności UE:




Europejski
Europejski
Europejski
Finansowy
Fundusz Społeczny
Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
Fundusz Rozwoju Regionalnego
Instrument Orientacji Rybołówstwa
Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE, nienależącym do Funduszy
strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych państw a nie regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji
słabiej rozwiniętych krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony środowiska o
znaczeniu ponadregionalnym.
W latach 2007-2013, w wyniku reformy polityki spójności, liczba Funduszy strukturalnych została ograniczona
do dwóch: Europejski Fundusz Społeczny oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Do głównego nurtu
programowania został włączony również Fundusz Spójności, który w latach 2007-2013 będzie podlegał
podobnym zasadom, jak Fundusze strukturalne. Z kolei Fundusze wspierające inwestycje w zakresie rolnictwa i
rybołówstwa zostały włączone odpowiednio do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej.
Fundusze w Polsce w latach 2007-2013
Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony Funduszy na realizację
zamierzeń rozwojowych w Polsce w latach 2007-2013 jest Narodowa Strategia Spójności (Narodowe
Strategiczne Ramy Odniesienia). Narodowa Strategia Spójności (NSS) to dokument strategiczny określający
priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w Polsce w ramach budżetu Wspólnoty na lata
2007–13.
Łączna suma środków zaangażowanych w realizację NSS w latach 2007-2013 wyniesie około 85,6 mld euro, z
czego 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE.
Narodowa Strategia Spójności będzie realizowana za pomocą następujących programów operacyjnych:







Program Infrastruktura i Środowisko – 27,9 mld euro,
Program Kapitał Ludzki – 9,7 mld euro,
Program Innowacyjna Gospodarka – 8,3 mld euro,
Program Rozwój Polski Wschodniej – 2,3 mld euro,
Program Pomoc Techniczna - 0,5 mld euro,
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - 0,7 mld euro,
16 regionalnych programów (1 dla każdego z województw) – 16,6 mld euro.
Fundusze w Polsce w latach 2004-2006
Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony Funduszy strukturalnych na
realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce w latach 2004-2006 są Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW). Jest
to dokument przedstawiający strategię i priorytety działań funduszy i państwa członkowskiego UE, ich cele
szczegółowe, wielkość wkładu funduszy i innych środków finansowych.
PWW w Polsce są wdrażane za pomocą pięciu jednofunduszowych sektorowych programów operacyjnych (SPO),
w ramach których beneficjenci mogą ubiegać się o dofinansowanie. Dotyczą one:


wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO WKP),
rozwoju zasobów ludzkich (SPO RZL),



restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów wiejskich (SPO ROL),
rybołówstwa i przetwórstwa ryb (SPO Ryby),
infrastruktury transportowej i gospodarki morskiej (SPO Transport).
O dofinansowanie ze środków unijnych można ubiegać się również w ramach dwufunduszowego
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), który zarządzany jest na poziomie
krajowym, ale wdrażany w systemie zdecentralizowanym na poziomie poszczególnych województw. Z kolei
wsparciu procesu wdrażania Funduszy strukturalnych służy stworzony do tego celu Program Operacyjny
Pomocy Technicznej.
Co to są Inicjatywy Wspólnotowe?
Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez Unię Europejską dla określonych
środowisk i grup społecznych. Podobnie jak Fundusze strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w
krajach członkowskich. Na lata 2004-2006 w Polsce przewidziano realizację czterech następujących inicjatyw:




INTERREG III zajmuje się wzmacnianiem wspólpracy transgranicznej, międzyregionalnej i
międzynarodowej
EQUAL pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz
działa w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów
URBAN działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury miast europejskich powyżej
100 000 mieszkańców
LEADER + wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich
Wykaz najważniejszych skrótów
EAGGF (ang.) - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
EFS - Europejski Fundusz Społeczny (ang. ESF)
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF)
FIFG (ang.) - Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
FS - Fundusz Spójności
NPR - Narodowy Plan Rozwoju
NSRO - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
NSS - Narodowa Strategia Spójności
PO - Program Operacyjny
PO PT - Program Operacyjny Pomoc Techniczna
PWW - Podstawy Wsparcia Wspólnoty
RPO - Regionalny Program Operacyjny
SPO - Sektorowy Program Operacyjny
SPO ROL - Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój
obszarów wiejskich 2004 –2006
SPO RZL - Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich
SPO Ryby - Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb
SPO T - Sektorowy Program Operacyjny Transport
SPO WKP - Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw
SWW - Strategiczne Wytyczne Wspólnoty
ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
Zobacz również:
Słowniczek pojęć na temat funduszy strukturalnych
Cele polityki strukturalnej UE (EU structural policy objectives) – cele służące osiągnięciu spójności
społeczno-gospodarczej Unii Europejskiej. Liczba i definicja celów polityki strukturalnej ulegają zmianom w
kolejnych okresach budżetowych. Celem Wspólnoty na lata 2000-2006 jest wzrost spójności społecznogospodarczej w odniesieniu do obecnej sytuacji. Główny cel Wspólnoty realizowany jest przez trzy cele
priorytetowe:
Celem 1. jest promowanie rozwoju i strukturalnego dostosowania regionów opóźnionych w rozwoju;
Celem 2. jest wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów
strukturalnych;
Celem 3. jest wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemów kształcenia, szkolenia i
zatrudnienia.
Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013
2008-04-09
28 września 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie przyjęcia do realizacji Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki, który jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji
Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 i obejmuje całość interwencji
Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w Polsce.
Przyjęcie Programu stanowi potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki
prozatrudnieniowej rządu oraz umożliwia wykorzystanie środków EFS w Polsce w latach 2007-2013.
JAKIE SĄ CELE I GŁÓWNE OBSZARY WSPARCIA PO KL
Program stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi UE, w tym również Polską,
stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Do wyzwań tych należą: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego
miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej
liczby trwałych miejsc pracy. Zgodnie z założeniami Strategii Lizbońskiej oraz celami polityki spójności krajów
unijnych, rozwój kapitału ludzkiego i społecznego przyczynia się do pełniejszego wykorzystania zasobów pracy
oraz wsparcia wzrostu konkurencyjności gospodarki.
Dążąc do efektywnego rozwoju zasobów ludzkich, Program będzie koncentrował wsparcie na następujących
obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i
przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej
wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia.
Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia
się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:






Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i
biernych zawodowo
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego
Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce
Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym
zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej
na wiedzy
Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług
wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa
Wzrost spójności terytorialnej.
JAK PROGRAM BĘDZIE WDRAŻANY
Program składa się z 10 Priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W
ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie efektywności
struktur i systemów instytucjonalnych, natomiast środki komponentu regionalnego zostaną w głównej mierze
przeznaczone na wsparcie dla osób i grup społecznych.
JAK PROGRAM BĘDZIE FINANSOWANY
Program Operacyjny Kapitał Ludzki finansowany będzie w 85 proc. ze środków Unii Europejskiej (Europejskiego
Funduszu Społecznego) oraz w 15 proc. ze środków krajowych. Całość kwoty, jaką przewidziano na realizację
Programu, wynosi prawie 11,5 mld euro, w tym wkład finansowy Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad
9,7 mld euro a pozostałą część stanowią środki krajowe.
KTO BĘDZIE REALIZOWAŁ PROJEKTY
W ramach PO KL przewiduje się możliwość realizacji projektów w dwóch głównych trybach: systemowym i
konkursowym. W trybie systemowym projekty są realizowane przez beneficjentów imiennie wskazanych w
Programie lub dodatkowych dokumentach stanowiących jego uszczegółowienie. Natomiast w trybie
konkursowym projekty będą mogły realizować wszystkie podmioty m.in.:








instytucje rynku pracy,
instytucje szkoleniowe,
jednostki administracji rządowej i samorządowej,
przedsiębiorcy,
instytucje otoczenia biznesu,
organizacje pozarządowe,
instytucje systemu oświaty i szkolnictwa wyższego,
inne podmioty.
NEGOCJACJE Z KOMISJĄ EUROPEJSKĄ
W okresie od stycznia do czerwca 2007 r. prowadzony był proces negocjacji treści Programu z Komisją
Europejską. Wersja Programu będąca rezultatem powyższych prac została 10 lipca 2007 r. przekazana Komisji
Europejskiej za pośrednictwem elektronicznego systemu ewidencji projektów i komunikacji SFC (System for
Fund Management in the European Community 2007 - 2013). Zgodnie z procedurą przyjmowania programów
operacyjnych przez KE Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Socjalnych i Równych Szans w okresie
lipiec – sierpień 2007 r. przeprowadziła konsultacje przekazanej wersji Programu z innymi dyrekcjami
generalnymi KE. W efekcie prowadzonych prac, treść Programu uległa nieznacznym modyfikacjom i w dniu 28
września 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję nr CCI 2007 PL 051 PO 001 przyjmującą do realizacji w
Polsce Program Operacyjny współfinansowany z EFS.
DALSZE PRZYGOTOWANIA DO WDRAŻANIA EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO W RAMACH
PROGRAMU KAPITAŁ LUDZKI
Obecnie trwają intensywne prace nad przygotowaniem szczegółowych procedur i wytycznych, niezbędnych do
rozpoczęcia procesu wdrażania funduszy strukturalnych jeszcze w 2007 r. Przygotowywany został Szczegółowy
Opis Priorytetów PO KL, System Realizacji PO KL oraz Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego, zawierające
szczegółowe informacje dla instytucji zaangażowanych w proces absorpcji środków Europejskiego Funduszu
Społecznego.
Pobierz pliki:
Program Operacyjny Kapitał Ludzki - wersja zatwierdzona przez Komisję Europejską
Program Operacyjny Kapitał Ludzki - aktualna wersja angielska
NOWE Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (wersja z erratą)
NOWE Errata do Szczegółowego Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
NOWE Opis zmian wprowadzonych w Szczegółowym Opisie Priorytetów PO KL
Zobacz także:
Informacja o zakończeniu prac nad Szczegółowym Opisem Priorytetów PO KL
Zalecenia dla beneficjentów funduszy unijnych dotyczące interpretacji ustawy Prawo zamówień publicznych
***
Szczegółowe informacje na temat funduszy unijnych przyznanych Polsce na lata 2007-2013 wraz z projektami
dokumentów programowych znajdują się na stronie www.funduszestrukturalne.gov.pl/nss.