Ciało i płeć

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2011/2012
Przedmiot: Ciało i płeć – kulturowe i społeczne wymiary cielesności
Poziom kształcenia: studia I stopnia/forma studiów: stacjonarne
Kierunek/rok studiów/semestr: Socjologia / rok II / semestr 3
Forma zajęć*: konwersatorium
Liczba godzin: 30
Punkty ECTS:
Prowadzący: mgr Emilia Garncarek
I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia): (co
student powinien, znać, umieć, uzupełnić itp.)
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA:
1. Wiedza:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie: przedstawić i omówić
status ciała w kulturze dawnej i współczesnej; objaśnić społeczne sposoby konstruowania
ideału kobiecego i męskiego ciała w różnych epokach i kulturach; omówić przemiany
sposobów konceptualizowania płci, ciała, choroby, piękna i brzydoty w naukach społecznych,
w tym socjologii; scharakteryzować zmieniające się ciało w cyklu życia jednostki; omówić
problematykę medykalizacji ciała i sztucznych modyfikacji ciała; zdefiniować pojęcie
eugeniki.
2. Umiejętności:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student posiada umiejętności rozumienia i analizowania
zjawisk społecznych z perspektywy „gender”, potrafi analizować problematykę cielesności i
płci z perspektywy nauk społecznych, w tym socjologii; potrafi wskazać, jakie czynniki
wpływają na współczesny status kobiecego i męskiego ciała; umie wskazać sposoby
konceptualizowania i wartościowania ciała w kontekście historycznym, społecznym i
kulturowym; potrafi wykorzystywać wiedzę z zakresu socjologii ciała oraz podać
przykładowe konsekwencje dla życia społecznego, funkcjonowania określonego modelu
cielesności.
3. Postawy/Kompetencje:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie następujące kompetencje: ciekawość
poznawcza i zdolność do krytycznego myślenia na temat ciała i jego statusu w kulturze i
społeczeństwie.
III. TREŚCI KSZTAŁCENIA: (szczegółowy program zajęć, z rozpisaniem na tematykę
poszczególnych spotkań)
1. Rozwój refleksji o ciele w naukach społecznych: socjologii, antropologii, pedagogice i
psychologii.
2. Zmieniające się ciało: ciało w cyklu życia jednostki
3. Status ciała w kulturze dawnej i współczesnej. Kanony urody
4. Rytuały cielesne
5. Ciało w kulturze masowej
6. Ciało w kulturze konsumpcyjnej
7. Medykalizacja ciała
8. Ciało sztucznie modyfikowane
9. Ciało post-ludzkie: inżynieria genetyczna, badania genetyczne, eugenika
10. Ciało jako przedmiot rozważań socjologicznych:
a. Ciało jako element tożsamości
b. Ciało jako element gry interakcyjnej
c. Ciało jako kapitał
d. Ciało jako towar i obiekt własności
e. Ciało jako miejsce kontroli społecznej
f. Ciało jako odbiorca wrażeń, narzędzie przyjemności i źródło cierpienia
IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: (sposób – forma zaliczania, przykładowe
pytania, tematy do opisu itp.)
Zaliczenie na ocenę na podstawie aktywności oraz pracy pisemnej (tematy prac powiązane z
treściami kształcenia).
V. AKTUALNA LITERATURA:
Podstawowa:
1. Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń
2. P. Błajet, Ciało jako kategoria pedagogiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, Toruń 2006
3. A. Buczkowski, Społeczne tworzenie ciała, Uniwersitas, 2005
4. A. Giddens, Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych
społeczeństwach, Warszawa 2005
5. H. Jakubowska, Socjologia ciała, Wydawnictwo UAM, Poznań 2009
6. J. Kurczewski (red.) Praktyki cielesne, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006
7. F. Mary, Barbie jako ikona kultury, Warszawa 2006
8. Ośka, nr 3, 2000
9. B. Ziółkowska, A. Cwojdzińska, M. Chłody, Ciało w kulturze i nauce, Wydawnictwo
Naukowe Scholar, Warszawa 2009
Uzupełniająca:
1. K. Ashenburg, Historia brudu, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2009
2. A. Ćwikiel, Metafora cyborga – ciało przyszłości, (w:) Kultura współczesna, nr 1-2,
2000
3. N. Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu. Warszawa 1980
4. A. Głębocka, J. Kulbata (red.) Wizerunek ciała: portret Polek. Opole 2005.
5. A. Kępińska, Ciało post-ludzkie, (w:) Kultura współczesna, nr 1-2, 2000
6. I. Mroczkowski, Osoba i cielesność, Instytut Papieża Jana Pawła II w Warszawie,
Warszawa 2008
7. B. S. Turner, The body and society, Sage Pub. 2008
Oświadczam, że treści programowe zawarte w powyższym konspekcie są moją indywidualną pracą twórczą
stworzoną w ramach stosunku pracy zawartego z Uniwersytetem Łódzkim, oraz że z tego tytułu osobom trzecim
nie przysługują autorskie prawa majątkowe.