PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI ……………

PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2012/2013
Przedmiot: Problemy i zagrożenia społeczne
Poziom kształcenia: studia I stopnia/forma studiów: stacjonarne
Kierunek/rok studiów/semestr: Praca socjalna, I rok, semestr II
Forma zajęć: Wykład
Liczba godzin: 30
Punkty ECTS: 5
Prowadzący: prof. UŁ dr hab. Jolanta Grotowska-Leder
I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia): nie dotyczy
II. EFEKTY KSZTAŁCENIA:
1. Wiedza: Student powinien umieć zdefiniować pojęcia: problem społeczny, kwestia
społeczna, zagrożenia społeczne; wskazać podstawowe kryteria wyróżnienia problemu
społecznego, różne typy i rodzaje problemów społecznych. Znać mechanizmy powstawania
problemów społecznych i sposoby ich rozpoznawania; wymiary analizy problemów społecznych
i sposoby ich pomiaru z zastosowaniem różnych wskaźników.
2. Umiejętności: Student potrafi ujawniać zjawiska, które są problemami społecznymi,
wyjaśnić ich istotę, rozpoznawać i diagnozować poprzez ujawnianie ich uwarunkowań,
przejawów, cech i skutków.
3. Postawy/Kompetencje: Student nabędzie kompetencje do krytycznej oceny istniejących w
społeczeństwie zjawisk społecznych, które zagrażają jego prawidłowemu funkcjonowaniu w
skali lokalnej, regionalnej i globalnej. Zyskując świadomość, iż zjawiska te można ograniczać
reprezentuje wobec nich postawę naukową. Potrafi rozpoznawać osoby, które są zaangażowane
w rozwiązywanie problemów społecznych.
III. TREŚCI KSZTAŁCENIA: Część I: Istota i źródła problemów społecznych: 1. Rozwój refleksji na
temat problemów społecznych; 2. Pojęcie i kryteria wyróżnienia problemu społecznego.
Problem społeczny – kwestia społeczna - zagrożenie społeczne; 3. Teoretyczne podstawy analizy
problemów społecznych (Merton, Blumer, Etizoni). Społeczeństwo ryzyka wg U. Becka; 4.
Mechanizmy kształtowania się problemów i zagrożeń społecznych. 5. Typologie problemów
społecznych. 6. Wymiary analizy i pomiar problemów społecznych. 7. Rozpoznawanie,
diagnozowanie i identyfikacja problemów społecznych. 8. Typologia postaw wobec problemów
społecznych. 9. Strategie rozwiązywania problemów społecznych. Część II. Analiza wybranych
problemów społecznych - ich rozumienie, przyczyny, skutki dla funkcjonowania jednostek i
społeczeństwa. 10. Ubóstwo, bezdomność, dzieci ulicy; 11. Problemy rynku pracy: working poor,
bezrobocie, prekariat; 13. Migracje społeczne; 14. Starość; Niepełnosprawność; 15. Wybrane
typy przestępczości.
IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: Sprawdzian pisemny testowo – opisowy.
V. AKTUALNA LITERATURA: Podstawowa: Czekaj K., Gorlach K., Leśniak M. (1996), Labirynty
współczesnego społeczeństwa, Warszawa: Interart, Rozdziały: II, V; Frieske K., Poławski P. (1996),
Opieka i kontrola. Instytucje wobec problemów społecznych, Interart: Warszawa; Roz. 1;
Frysztacki K. (2009), Socjologia problemów społecznych, Warszawa: Scholar, Roz. 1,2; Miś L.
(2007), Problemy społeczne. Teoria. Metodologia. Praktyka. Wydawnictwo UJ, ss. 19-63; Pospiszyl
Irena (2008), Patologie społeczne, Warszawa: PWN, Roz. 7,8,9; Encyklopedia Socjologii (19992002), Oficyna Naukowa – następujące hasła: problemy społeczne, diagnoza społeczna, alkoholizm,
narkomania, niepełnosprawność, bezdomność, bezrobocie, ubóstwo, żebractwo. Uzupełniająca:
Aulaytner J., Głąbicka K. (2001), Polskie kwestie socjalne na przełomie wieków. Wydawnictwo
ELIPSA; Frieske K. (2002), Przestępczość w Polsce – lata dziewięćdziesiąte. Stereotypy i realia, [w:]
M. Marody (red.), Wymiary zycia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe Scholar, ss. 200-223; Frieske K. (2007), Dwa oblicza rynku pracy, Kojder
A. (red.), Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Warszawa: Wydawnictwo
WAM, PAN, ss. 437-453; Golinowska S., Broda-Wysocki P. (2005), Kategorie ubóstwa i
wykluczenia społecznego. Przegląd ujęć, Golimowska S., Tarkowska E., Topińska I., Ubóstwo i
1
wykluczenie społeczne, Warszawa: IPiSS, ss. 17-55; Grotowska-Leder J. (2002), Fenomen
wielkomiejskiej biedy. Od epizodu do underclass, Łódź: WUŁ, R.2, ss. 35-64, Roz. 3. ss. 86-134; Halik
J. (red.) (2002), Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa,
Instytut Spraw Publicznych, Warszawa; Artykuły w czasopiśmie: Polityka Społeczna, raporty w
tygodniku „Polityka”.
2