koszty stałe i zmienne koszty uzyskania przychodu systemy

KOSZTY STAŁE I ZMIENNE
KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU
SYSTEMY RACHUNKU KOSZTÓW
dr Marek Masztalerz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
KOSZTY ZMIENNE
KRÓTKI OKRES
DŁUGI OKRES
KOSZTY
ZMIENNE
CAŁKOWITE
wielkość produkcji
wielkość produkcji
KOSZT
ZMIENNY
JEDNOSTKOWY
wielkość produkcji
wielkość produkcji
© Marek Masztalerz
1
KOSZTY STAŁE
KRÓTKI OKRES
DŁUGI OKRES
KOSZTY STAŁE
CAŁKOWITE
wielkość produkcji
wielkość produkcji
KOSZT STAŁY
JEDNOSTKOWY
wielkość produkcji
wielkość produkcji
© Marek Masztalerz
PODZIAŁ KOSZTÓW
NA STAŁE I ZMIENNE
metoda księgowa (werbalna)
metody statystyczne, np. MNK
n
kzj =
∑ (Q
t =1
t
− Q )( K t − K )
n
∑ (Q
t =1
t
− Q)2
KS = K − kzj Q
© Marek Masztalerz
2
PODZIAŁ KOSZTÓW
NA STAŁE I ZMIENNE
Okre s
Wie lko ść Ś re dnia
pro dukcji pro dukcja Qt - Q*
Qt
Q*
sty
lut
ma r
kw i
ma j
cze
lip
sie
w rz
pa ź
lis
g ru
1
1
1
1
1
1
12
852
923
966
067
085
102
130
089
037
985
902
862
000
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
- 148
- 77
- 34
67
85
102
130
89
37
- 15
- 98
- 138
Ko szty
pro dukcji
Kt
82
91
98
105
110
106
108
103
99
101
97
94
1 200
568
452
362
478
463
330
501
774
668
537
804
063
000
Ś re dnie
ko sz ty
pro dukcji
K*
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
Kt - K*
-17
- 8
- 1
5
10
6
8
3
1
- 2
- 5
432
548
638
478
463
330
501
774
332
537
196
937
Ko w a ria ncja
Wa ria ncja
(Qt - Q*)
(Qt - Q*)^2
x (Kt - K*)
2 579
658
55
367
889
645
1 105
335
- 12
- 23
215
819
7 636
936
196
692
026
355
660
130
886
284
055
208
306
056
21
5
1
4
7
10
16
7
1
904
929
156
489
225
404
900
921
369
225
9 604
19 044
106 170
Koszt zmienny jednostkowy = 7 636 056 / 106 170 = 71,923 zł/szt.
Koszty stałe = 100 000 – 1000 * 71,92 = 28 077 zł/mies.
© Marek Masztalerz
PODZIAŁ KOSZTÓW
NA STAŁE I ZMIENNE
115 000
K = 71,92 Q + 28 077
110 000
Ko s z ty pro dukc ji
105 000
100 000
95 000
90 000
85 000
80 000
800
850
900
950
1 000
1 050
1 100
1 150
Wie lkość produkcji
© Marek Masztalerz
3
KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU
Koszty poniesione nie są równoznaczne
z kosztami uzyskania przychodu.
RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA
Zespół „7” obejmujący koszt (wartość) produktów, usług i towarów
SPRZEDANYCH oraz koszty zarządu i sprzedaŜy, PKO, KF i SN.
RACHUNKOWOŚĆ PODATKOWA
sztuczny podział na KUP i NKUP w ustawach podatkowych,
mający na celu maksymalizację dochodów budŜetowych
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
dowolne podejście do definiowania kosztów uzyskania przychodów,
ustalone w oparciu o potrzeby i moŜliwości informacyjne firmy
© Marek Masztalerz
KOSZTY A WYNIK FINANSOWY
KOSZTY PONIESIONE
KOSZTY PRODUKTÓW
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
KOSZTY OKRESU
PRODUKTY
SPRZEDANE
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
4
SYSTEMY RACHUNKU KOSZTÓW
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH
(full costing, absorption costing)
dla celów sprawozdawczych (rachunkowość finansowa)
RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH
(variable costing, direct costing)
dla wspierania decyzji menedŜerskich (rachunkowość zarządcza)
© Marek Masztalerz
WYCENA PRODUKTU RKP/RKZ
KOSZT JEDNOSTKOWY PRODUKTU
RKP
RKZ
MATERIAŁY
BEZPOŚREDNIE
KOSZT
WYTWORZENIA
PŁACE
BEZPOŚREDNIE
KOSZTY
ZMIENNE
KOSZTY
WYDZIAŁOWE
KOSZTY ZARZĄDU
KOSZTY
STAŁE
KOSZTY SPRZEDAśY
© Marek Masztalerz
5
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH
KOSZTY PONIESIONE
KOSZT WYTWORZENIA
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
KOSZTY ZARZĄDU
I SPRZEDAśY
PRODUKTY
SPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH
KOSZTY PONIESIONE
KOSZTY ZMIENNE
PRODUKTY
NIESPRZEDANE
BILANS
(zapas produktów)
KOSZTY STAŁE
PRODUKTY
SPRZEDANE
RACHUNEK WYNIKÓW
(koszty uzyskania przychodu)
© Marek Masztalerz
6
WYNIK FINANSOWY - RKP
PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY
- KOSZT WYTWORZENIA
MARśA BRUTTO (Gross Margin)
- KOSZTY SPRZEDAśY
- KOSZTY ZARZĄDU
WYNIK FINANSOWY
© Marek Masztalerz
WYNIK FINANSOWY - RKZ
PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY
- KOSZTY ZMIENNE
MARśA BRUTTO (Contribution Margin)
- KOSZTY STAŁE
WYNIK FINANSOWY
© Marek Masztalerz
7
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład Firma MIŚ zajmuje się produkcją misiów pluszowych. Są one sprzedawane po 70 zł/szt.
W badanym okresie firma wytworzyła 800 szt. wyrobów a sprzedała 700 szt. Zapas
początkowy nie występował. Dane dotyczące wielkości poniesionych kosztów zostały
ujęte w tabeli. PoniŜej obliczono jednostkowy koszt wytworzenia (na potrzeby rachunku
kosztów pełnych) oraz jednostkowy koszt zmienny (na potrzeby rachunku kosztów
zmiennych).
Materiały bezpośrednie
15 200 zł
TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA
Płace bezpośrednie
8 400 zł
• TKW = 15 200 + 8 400 + 4 800 + 7 600 = 36 000 zł
Zmienne koszty wydziałowe
4 800 zł
• TKWj = 36 000 : 800 = 45,00 zł/szt.
Stałe koszty wydziałowe
7 600 zł
Koszty zarządu
5 500 zł
Zmienne koszty sprzedaŜy
1 200 zł
Stałe koszty sprzedaŜy
KOSZTY CAŁKOWITE
KOSZTY ZMIENNE
• KZ = 15 200 + 8 400 + 4 800 + 1 200 = 29 600 zł
400 zł
• KZj = 29 600 : 800 = 37,00 zł/szt.
43 100 zł
© Marek Masztalerz
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład RKP
RKZ
Przychody ze sprzedaŜy
49 000 zł
Techniczny koszt wytworzenia
31 500 zł
MarŜa brutto
17 500 zł
Koszty sprzedaŜy
Koszty zarządu
Wynik finansowy
1 600 zł
5 500 zł
10 400 zł
Zapas końcowy 100 szt. po 45 zł/szt.
czyli 4 500 zł
Przychody ze sprzedaŜy
49 000 zł
Koszty zmienne
25 900 zł
MarŜa brutto
23 100 zł
Koszty stałe
13 500 zł
Wynik finansowy
9 600 zł
Zapas końcowy 100 szt. po 37 zł/szt.
czyli 3 700 zł
© Marek Masztalerz
8
WYNIK FINANSOWY W RKP/RKZ
- przykład RKP
RKZ
43 100
36 000
4 500
BILANS
43 100
7 100
31 500
RACHUNEK WYNIKÓW
Koszt uzyskania przychodu
= 38 600
29 600
3 700
BILANS
13 500
25 900
RACHUNEK WYNIKÓW
Koszt uzyskania przychodu
= 39 400
© Marek Masztalerz
9