Międzynarodowe Standardy Rachunkowości
advertisement
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości - wprowadzenie Harmonizacja i standaryzacja w dziedzinie rachunkowości stały się potrzebą wynikającą z globalizacji , tworzenia międzynarodowych korporacji . Globalizacja obejmuje wszystkie obszary życia gospodarczego , ogromne przepływy kapitałowe , różnorodność transakcji to podstawowe cechy obecnego etapu globalizacji . To powoduje , że rachunkowość i sprawozdawczość stanowią dziś dziedzinę , na którą bardzo silnie oddziałuje globalizacja . Korporacje międzynarodowe stawiają największe wyzwania globalnej sprawozdawczości finansowej , ponieważ działają na terenie całego świata , sporządzają sprawozdania finansowe , w krajach o różnych zasadach i standardach . Dlatego trzeba je dobrze znać , aby je porównywać i sporządzać skonsolidowane sprawozdania finansowe .Idealnym rozwiązaniem byłoby więc opracowanie jednolitych reguł przedstawiania zdarzeń gospodarczych , niezależnie od tego , w jakim kraju , czy regionie świata . Standaryzacja i harmonizacja rachunkowości należy do instytucji ustanawiających regulacje rachunkowości o zasięgu światowym .Do najważniejszych tego rodzaju instytucji należą : Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości , Międzynarodowa Federacja Księgowych , Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych . Główne miejsce wśród tych organizacji zajmuje Międzynarodowa Rada Standardów Rachunkowości ( IASB) . Jako organizacja ponadnarodowa ma istotny charakter globalny. Ustanawiając poszczególne standardy ,IASB nie korzysta tylko z jednego wzorca , lecz wybiera najlepsze praktyki rachunkowości .Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości wcześniej komitet istnieje od 1973 to dopiero decyzją UE z 2002 r. nadał tym standardom prawdziwą rangę .Poczynając od od 2005 roku UE nałożyła obowiązek stosowania akceptowaną przez Komisję Europejską rozwiązań międzynarodowych . Problemem dostosowywania przepisów krajowych do wymogów ponadnarodowych w zakresie rachunkowości na terenie Unii Europejskiej zajęła się komisja Unii Europejskiej opracowując dyrektywy dotyczące prawa spółek. Państwa należące do Unii zostały zobowiązane do wprowadzenia tych dyrektyw do swego ustawodawstwa , gdyż zawierają one obligatoryjny zestaw pożądanych stanów , które powinny być osiągnięte przez kraje członkowskie , przy jednoczesnym wskazaniu różnych wariantów , które mogą być zastosowane przy uwzględnianiu specyfiki środowiska danego kraju . . Dyrektywy Unii Europejskiej różnią się od MSSF., dlatego stało się konieczne włączenie postanowień MSSF w ramy prawne Unii Europejskiej .Zdaniem Komisji Europejskiej „ MSSF są najlepszym punktem odniesienia dla każdego zestawu sprawozdań finansowych , który umożliwia firmom pozyskiwanie kapitału na rynkach . Począwszy od 1.01.2005 roku wprowadzono obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości przez emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz banki. Prawo do sporządzenia sprawozdań finansowych zgodnie z MSSF zostało również rozszerzone na: jednostkowe sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, jednostkowe i skonsolidowane sprawozdania emitentów papierów wartościowych ubiegających się lub zamierzających się ubiegać o ich dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jednostkowe sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, skonsolidowane sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca wyższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdania zgodnie z MSR, skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów wyłącznie dłużnych papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w Polsce (od dnia 1.01.2008 roku prawo to stało się obowiązkiem). Powyższe uregulowania ustawy o rachunkowości ujęte zostały w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 roku o zmianie UOR w zakresie treści artykułu 45 (dotyczy jednostkowych sprawozdań finansowych) i art. 55 (dotyczy skonsolidowanych sprawozdań finansowych). Zmiany te były następstwem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 1606/2002 w sprawie stosowania MSR oraz przyjęcia rozporządzeniami Komisji Europejskiej treści Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opracowanych i zatwierdzonych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Integralną częścią standardów międzynarodowych są interpretacje Stałego Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej . Komitet opracowuje wytyczne nieomówione w standardach oraz są narzędziem do aktualizacji i uszczegółowienia kwestii nierozwiązanych w standardach Poniżej przedstawione są stosowane MSR i MSSF . Nr Nazwa MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych 2 Zapasy 7 Rachunek przepływów pieniężnych Zasady(polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie 8 błędów 10 Zdarzenia następujące po dniu bilansu 11 Umowy o usługę budowlaną 12 Podatek dochodowy 16 17 18 19 20 21 Rzeczowe aktywa trwałe Leasing Przychody Świadczenia pracownicze Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej Skutki zmian kursów wymiany walut obcych 23 24 26 Koszty finansowania zewnętrznego Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych 27 28 29 31 32 33 34 36 37 38 39 40 Skonsolidowane i jednostkowe sprawozdania finansowe Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji Udziały we wspólnych przedsięwzięciach zastąpiony przez MSSF11Wspólne ustalenia umowne Instrumenty finansowe – prezentacja Zysk przypadający na jedną akcję Śródroczna sprawozdawczość finansowa Utrata wartości aktywów Rezerwy, zobowiązania i aktywa warunkowe Wartości niematerialne i prawne Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena Nieruchomości inwestycyjne Rolnictwo MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe MSSF 5 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność w trakcie zaniechania MSSF 2 Płatności w formie akcji własnych MSSF 6 Eksploatacja i szacowanie aktywów mineralnych MSSF 7 Instrumenty finansowe MSSF8 Segmenty operacyjne działalności Ułatwieniem jednostek przechodzących na MSSF są przepisy zawarte w MSSF 1,wiec procedury przekształcenia należy dokonać zgodnie z uregulowaniami MSSF-1 – „Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości po raz pierwszy”. Pierwsze sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z MSR zostało zdefiniowane jako pierwsze roczne sprawozdanie finansowe, w którym jednostka zastosowała MSR oraz zawarła wyraźne i bezwarunkowe stwierdzenie jego zgodności z MSR. Oznacza to, że standardu MSSF-1 nie stosuje się wobec jednostek gospodarczych, które stosują już MSR. Jednostka powinna zastosować MSSF-1 w swoim pierwszym rocznym sprawozdaniu wg MSR oraz we wszystkich śródrocznych sprawozdaniach za okresy częściowe przygotowywanych zgodnie z MSR 34 „Śródroczna sprawozdawczość finansowa” .Prace związane z przekształceniem powinny być zaplanowane i zorganizowane , ponieważ jest to proces złożony .Dostosowanie sprawozdania do wymogów MSSF powinny być podzielone na określone etapy . Etapy przekształcenia sprawozdania finansowego: 1) Identyfikacja różnic uznania oraz wyceny aktywów i pasywów wg MSR, a ustawą o rachunkowości. 2) Ustalenie zasad rachunkowości na bazie MSSF i interpretacji obowiązujących na dzień daty sprawozdawczej. 3) Określenie „daty przejścia na MSR”, daty sprawozdawczej, okresu sprawozdawczego, porównywalnego okresu sprawozdawczego. 4) Ustalenie zakresu korzystania ze zwolnień fakultatywnych w zakresie retrospektywnego stosowania standardów. 5) Ustalenie bilansu otwarcia na datę przejścia na MSR: ujęcia wszystkich aktywów i zobowiązań, których ujmowania wymaga MSSF, co w praktyce może doprowadzić do ujęcia takich pozycji, które wg UOR nie znajdowały się w ewidencji lub miały wartość zerową, usunięcia takich pozycji aktywów i zobowiązań, na ujęcie których nie pozwalają MSSF, przeklasyfikowania pozycji ujętych w myśl uprzednio stosowanych zasad rachunkowości do innych kategorii aktywów lub pasywów, zastosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości do wyceny i prezentacji wszystkich ujętych aktywów i zobowiązań. 6) Ustalenie pozycji sprawozdawczych na dzień kończący okres porównywalny (bilans, zestawienie zmian w kapitałach, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych). 7) Sporządzenie uzgodnienia pomiędzy poprzednio stosowanymi zasadami rachunkowości, a MSSF na datę przejścia i na koniec okresu prezentowanego w ostatnim rocznym sprawozdaniu sporządzonym wg poprzednio stosowanych zasad rachunkowości. Standardy nie zajmują się rozwiązaniami księgowymi , a tylko sprawozdawczością finansową. Sprawozdawczość finansowa stanowi źródło informacji , służących do podejmowania wielu decyzji w procesie gospodarczym .Ustawa o rachunkowości określa co składa się na sprawozdanie finansowe , wskazuje w załączniku nr 1. stosowne wzory , jednak tego sprawozdania nie definiuje . Definicja sprawozdań finansowych jest przedstawiona w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości i Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej . W MSR 1 „ Prezentacja Sprawozdań finansowych” stwierdza się ,że „ Sprawozdanie finansowe stanowi uporządkowane przedstawienie sytuacji finansowej i finansowych wyników działalności jednostki . Celem sprawozdań finansowych o ogólnym przeznaczeniu jest dostarczenie informacji na temat sytuacji finansowej , finansowych wyników działalności i przepływów środków pieniężnych , które są użyteczne dla szerokiego kręgu użytkowników przy podejmowaniu przez nich decyzji. Sprawozdania , aby były użyteczne powinny spełniać określone wymagania jakościowe . Poza standardami komitet opracował tzw. „Ramy konceptualne” sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych .Przedstawiają fundamentalne zasady przygotowania i prezentacji sprawozdań finansowych . Nie obejmują szczegółowych kwestii wyceny , czy ujawniania informacji .W „Ramach konceptualnych” wyróżniono 4 cechy jakościowe sporządzania sprawozdań finansowych . Przedstawia tabela nr 1. Tabela 1 . Cechy jakościowe sprawozdań i ich podstawowa charakterystyka Cecha Charakterystyka Uwagi Zrozumiałość Informacja przejrzysta Informacje muszą być przedstawione w sposób czytelny , nawet te skomplikowane należy ująć i wyjaśnić . Czytelna i zrozumiała Przydatność Informacja istotna Można nie wyróżniać w sposób szczególny informacji mało istotnych , ale informacje istotne powinny być wyróżnione, jeżeli wpływa to na decyzje użytkowników. Wiarygodność Informacja wiarygodna ,to wierne przedstawienie transakcji , brak stronniczości , brak błędów merytorycznych Obejmuje wierność prezentacji , transakcje należy prezentować zgodnie z ich treścią ekonomiczną , informacja nie może być stronnicza po to , aby osiągnąć oczekiwany rezultat , powinna być ostrożna , oznaczająca rozwagę , aby aktywów i przychodów nie zawyżać , a pasywów i kosztów nie zaniżać . Porównywalność Informacje porównywalne poprzez zachowanie ciągłości w pomiarze i prezentacji zdarzeń Odnosi się do porównań w czasie – porównania sprawozdań tego samego podmiotu za różne okresy sprawozdawcze jak i porównania w przestrzeni tj. porównania podmiotu na tle innych podmiotów Jednostka rozpoczynając działalność gospodarczą przyjmuje określoną politykę rachunkowości .Przy przejściu na MSR należy również określić obraną politykę , szczególnie że MSR i MSSF dopuszczają podejścia alternatywne , tzn. takie , które dają możliwość wyboru pomiędzy różnymi rozwiązaniami w sposobie wyceny , czy prezentacji . Celem polityki jest określenie zasad pomiaru rentowności i płynności pozwalających na określenie długoterminowych celów podmiotu .Jeżeli prawo czy standardy przewidują alternatywne zasady , to ujawnia się zastosowaną politykę polegającą na wyborze między przewidzianymi zasadami . Wybór polityki jest prawem podmiotu , ale , aby z niego umiejętnie korzystać , należy uświadomić sobie wpływ określonej polityki na wynik i sytuację finansową podmiotu w kontekście osiągania celów działalności gospodarczej . Polityka rachunkowości daje możliwość wyboru odpowiedniego rozwiązania np. określenie poziomu wyceny . Ramy konceptualne zawierają następujące cztery zasady wyceny pozycji sprawozdań finansowych : 1. koszt historyczny , 2. koszt bieżący , 3. wartość realizacji , 4. wartość bieżąca . Są to podstawowe kategorie wyceny . Koszt historyczny , aktywa ujmuje się na dzień nabycia , według zapłaconej kwoty , a zobowiązania w wartości równej kwocie , jaka według przewidywań zostanie zapłacona w celu ich regulacji w normalnym toku działalności lub wartości godziwej zapłaty niepieniężnej. Koszt bieżący , aktywa wycenia się w wartości jaką aktualnie należałoby zapłacić za taki sam lub równoważny składnik , zobowiązania natomiast według niezdyskontowanej kwoty , która byłaby aktualnie wymagana do ich regulacji . Wartość realizacji (sprzedaży ) , aktywa wycenia się w kwocie możliwej do uzyskania z ich sprzedaży w ramach normalnej , planowanej transakcji , zobowiązania wycenia się w wartościach rozliczeniowych , czyli w zdyskontowanej kwocie jaką zapłaci się , według w celu ich regulacji . Wartość bieżąca , nazywana jest zaktualizowaną wartością netto . Aktywa wycenia się w bieżącej zdyskontowanej wartości przyszłych wpływów pieniężnych netto , a zobowiązania w bieżącej zdyskontowanej wartości przyszłych wydatków pieniężnych netto , które jak się oczekuje będą wymagane do uregulowania . Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej opracowywane są z myślą o spółkach giełdowych i oraz interesariuszach , gdzie największą wagę przypisuje się inwestorom i akcjonariuszom. Dla tych grup duże znaczenie ma obecna cena rynkowa wartości majątku podmiotu występującego na giełdzie.
