Document

1. Definicja i przedmiot badań socjologii.
Socjologia to najmłodsza z nauki społecznych. Słowo „socjologia” jest
neologizmem składającym się z łacińskiego societas (wspólnota, społeczeństwo) i
greckiego logos (nauka, wiedza). Socjologia oznacza naukę o społeczeństwie.
Metody naukowe, którymi się socjologia posługuje to historia analizy
socjologicznej. Została ona podzielona na trzy okresy:
1) socjologia historyczna
2) socjologia analityczna
3) socjologia empiryczna
Działalność badawcza socjologii:
1) uchwycić prawo w działaniu
2) jakie zmiany społeczne prawo wywołuje, jakie instrumenty są najskuteczniejsze;
skuteczne oddziaływanie prawa na społeczeństwo
3) problematyka społecznego działania prawa
2. Funkcje socjologii.
Zadania socjologii prawa:
 Odkrywać i wyjaśniać zależności między prawem a innymi czynnikami życia
społecznego,
 Formułować twierdzenia i teorie, które tłumaczyłyby procesy społeczne za
pomocą roli, jaką odgrywa w nich prawo.
3. Podział socjologii na ogólną i szczegółową.
Socjologia obejmuje swoim zasięgiem ogromny obszar niemal całej rzeczywistości
społecznej. Stąd pojawiła się, na określonym etapie rozwoju tejże dyscypliny, mniej
więcej do końca XIX wieku potrzeba podzielenia obszaru jej badań na mniejsze jednostki
– potrzeba specjalizacji. Dzisiaj możemy mówić o:
1)
socjologii ogólnej ( teoretycznej ) – której rola polega na tworzeniu teorii
i aparatu pojęciowego oraz opracowywaniu metod badawczych, co
służyłoby socjologii szczegółowej i naukom pokrewnym. Składa się ona z
czterech teorii:
a) struktur społecznych – bada różne zbiorowości społeczne, w tym
samo społeczeństwo, i dzieli się na teorię makrostruktur społecznych
i mikrostruktur społecznych
b) zmian lub rozwoju społecznego – bada przemiany zachodzące w
różnych zbiorowościach społecznych
c) zachowania społecznego jednostki
d) zachowania społecznego zbiorowości
Te dwie ostatnie teorie stanowią podstawę dla dyscypliny z pogranicza socjologii i
psychologii, to jest psychologii społecznej.
1
socjologii szczegółowej ( empirycznej ) – której zadanie polega na
badaniu realnie istniejącej rzeczywistości społecznej. Badania terenowe
dotyczą określonego fragmentu tejże rzeczywistości stąd specjalizacja
tych badań doprowadziła do powstania szeregu subdyscyplin
socjologicznych, wśród których warto wymienić socjologię miasta, wsi,
medycyny, pracy, oświaty i wychowania, kultury, moralności, wiedzy, wsi
i rolnictwa, morską, organizacji, religii, rodziny czy wreszcie socjologię
prawa.
4. Przedmiot socjologii wg Comte’a.
2)
Przedmiotem badań socjologicznych wg. Comte’a jest społeczeństwo stanowiące
zharmonizowaną całość, składającą się z elementarnych cząstek, zwanych rodzinami. Jest
twórcą badań zjawisk społecznych, którymi zajmuje się socjologia.
5. Teoria statystyki i dynamiki społecznej wg Comte’a.
Zdaniem Comte’a socjologia powinna rozpatrywać społeczeństwo w dwóch
punktach:
a) statystyka społeczna ( teoria struktury społecznej ):
 rodzina – stanowi rzeczywistość każdego z nas
 własność i prawa – poczucie bezpieczeństwa i potrzeby
 język – komunikacja
 państwo – łączy rodzinę
 religia – ogólne wzorce postępowania
b) dynamika społeczna ( teoria rozwoju społecznego):
 stadium teologiczne – fałsz
 stadium metafizyczne – abstrakcja zamiast Boga
 stadium naukowe – nauka wyznacza kierunek rozwoju
6. Metody badawcze w socjologii Comte’a.
Do badań jakimi się posługiwał zaliczamy:
 Obserwację – ukierunkowana i i intersubiektywnie sprawdzone
 Eksperyment – bada skutki nietypowych zachowań
 Metodę porównawczą – porównanie podobnych przedmiotów
 Analizę historyczną – badanie jednego w różnych okresach
7. Socjologia w systemie nauk wg Comte’a.
Wkład Comte’a do nauki można ująć w trzech zasadniczych tezach:
1. nadania nowej nauce stosunkowo szybko zaakceptowanej nazwy
2. określenia przedmiotu badań socjologii
3. zaoferowania powstającej nauce specyficznych metod badawczych
2
8. Definicja i przykłady faktów społecznych wg E. Durkheima.
E. Durkheim uważał, że przedmiotem socjologii są fakty społeczne. Faktem
społecznym jest wszelki sposób robienia ( postępowania )utrwalone lub nie, zdolny do
wywierania na jednostkę zewnętrznego przymusu, np.: prawo, moralność, religia, ale
również prokreacja, małżeństwo, samobójstwo. Wzorcowy fakt społeczny to religia. Fakty
społeczne należy badać od zewnątrz czyli ekstapekcyjnie.
Cechy faktów społecznych:
 Zewnętrzność ( np.: j. polski )
 Przymus społeczny ( np: prawo )
9. Prawo jako wskaźnik solidarności społecznej wg E. Durkheima.
Prawo jest według Durkheima faktem społecznym, ponieważ jest sposobem
zachowania przyjętym powszechnie, zewnętrznym wobec jednostki i przymusowym. Było
też widocznym, obiektywnym składnikiem solidarności społecznej. Wyróżnił dwa rodzaje
prawa ( w zależności od rodzaju sankcji ), s którymi korespondują dwa rodzaje
solidarności społecznej.
Pierwszy typ prawa Durkheim nazywa represyjnym. Jego najbardziej czystym
rodzajem jest prawo karne. Operuje ono sankcją, której zadanie polega na ukaraniu
winnego naruszenia norm tegoż prawa, na zadaniu mu jakiejś straty, dolegliwości w
postaci utraty wolności, honoru, majątku czy życia. Sankcje represyjne są wskaźnikiem
statycznej tradycyjnej świadomości zbiorowej.
Drugi typ prawa określić można jako restytucyjne. Ma ono na celu nie tyle ukaranie
winnego i zadanie mu cierpienia, ile przywrócenie stanu rzeczy, jaki istniał przed faktem
naruszenia prawa. Sankcje restytucyjne wyrażają świadomość zbiorową społeczeństwa
wewnętrznie zróżnicowanego, dynamicznego. Przykładem tego rodzaju jest prawo
cywilne, handlowe, administracyjne, konstytucyjne, czy procedury prawne.
Durkheim wyróżnił dwa rodzaje prawa restytucyjnego. Pierwszy to negatywne
prawo restytucyjne, obracające się wokół relacji człowieka z rzeczą – prawo własności.
Drugi rodzaj to prawo restytucyjne pozytywne ( koopreacyjne ), które ma swe źródło we
współdziałaniu między ludźmi, rozwijającym podział pracy, prawo zobowiązań,
handlowe, administracyjne, konstytucyjne, czy procedury prawne.
Różnica pomiędzy dwoma wyżej wymienionymi typami prawa odzwierciedla
różnicę pomiędzy dwoma rodzajami solidarności społecznej: mechaniczną i organiczną.
Solidarność mechaniczna występuje w spoleczeństwach o przewadze prawa
represyjnego. Zerwanie więzi solidarności mechanicznej stanowi przestępstwo. Jest nim
każdy czyn, który wywołuje wobec jego sprawcy charakterystyczną rekcję zwaną karą.
Czyn ten bowiem uraża silne i określone stany świadomości zbiorowej. Jest to więź oparta
na podobieństwie, ma ona charakter mechaniczny. Społeczeństwo nie jest wewnętrznie
zróżnicowane, stąd jego związek z jednostką jest bezpośredni Solidarność mechaniczna
jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia zróżniocwania i ujednostkowienia
społeczeństwa.
Solidarność organiczna występuje w społeczeństwach bardziej zróżnicowanych,
gdzie przeważa prawo restytucyjne. Istnieje tam dobrze rozwinięty podział pracy. Ludzie
się wzajemnie potrzebują i uzupełniają. Słabnie świadomość zbiorowa, wykształca się
3
osobowość, rozpowszechnia się i uzyskuje aprobatę społeczna, indywidualizm. Yen typ
solidarności jest wprost proporcjonalny do stopnia zróżnicowania społeczeństwa.
Społeczeństwa ewoluują od solidarności mechanicznej do organicznej.
10. Rodzaje solidarności społecznej wg E. Durkheima.
Solidarność społeczna wiąże się z rodzajami prawa. Durkheim wyróżnił dwa rodzaje
solidarności społecznej:
 Solidarność mechaniczna – występuje w społeczeństwach o
przewadze prawa represyjnego.
 Solidarność organiczna – występuje w społeczeństwach
bardziej zróżnicowanych, gdzie przeważa prawo restytucyjne.
11. Prawo samobójstw i ich rodzaje wg E. Durkheima.
Samobójstwo jest to fakt społeczny. Nie jest indywidualne. To efekt stanu
społeczeństwa. Durkheim wyróżnił następujące rodzaje samobójstw:
 Egoistyczne – popełnione, wywołane odosobnieniem jednostki
z grupy
 Anomiczne – wywołuje je stan anomii (okres przewrotów
politycznych)
 Altruistyczne – przeciwieństwo egoistycznych, istnienie
nadmiernego związku jednostki z grupą
 Fatalistyczne – wywołane tragicznym położeniem jednostki,
która nie widzi wyjścia z tej sytuacji
Prawo samobójstw – liczba samobójstw zmienia się w stosunku odwrotnie
proporcjonalnym do stopnia spójności grupy do której należy jednostka.
12. Przedmiot socjolii według Webera.
Socjologia jest zdaniem Webera, nauką, której zadaniem jest interpretowanie i
rozumienie działań społecznych, a przez to przyczynowe wyjaśnienie ich przebiegu i
skutków. Jednakże zachowanie człowieka jest działaniem dopiero wtedy, gdy jego
wychowawca wiąże z nim jakiś subiektywny sens. „Społecznym” zaś jest tylko działanie,
które jest nakierowane na zachowanie innych ludzi.
Działanie społeczne (czynności społeczne) można zdefiniować na J. Szackim jako
takie zachowanie jednostki (uzewnętrznione lub nie), które zarówno w swojej genezie, jak
i przebiegu jest zorientowane na przeszłe, obecne lub spodziewane zachowanie innych
ludzi.
Działania społeczne (czynności społeczne) podzielił Weber na pewne grupy, w
zależności od ich odległości od linii rozgraniczającej czynności wyposażone w znaczenie
od zachowań odruchowych. Są to czynności tradycjonalne, emocjonalne i racjonalne, przy
czym te ostatnie zasadniczo-racjonalne i celowo-racjonalne.
Czynności tradycjonalne wykonywane są zgodnie z utrwalonymi nawykami, ale i
przynajmniej minimalną świadomością, ze zgodność ta jest zamierzona i pożądana.
4
Podstawą czynności emocjonalnej jest uczucie nakazujące zachować się w
określony sposób, bez względu na mogące z tego wyniknąć skutki.
Czynności zasadniczo-racjonalne charakteryzują się świadomym doborem
najskuteczniejszych środków, bez uświadamiania sobie samego celu.
Czynności celowo-racjonalne odznaczają się maksymalną świadomością zarówno
celów działania, jak i środków do tego celu prowadzących. Ten ostatni rodzaj czynności
społecznych, według M. Webera najbardziej zrozumiały, jest punktem wyjścia do oceny
innych rodzajów.
Mimo, że czynności społeczne skierowane są na innych ludzi, istnieje jedynie
prawdopodobieństwo wywołania odpowiedzi z ich strony. Jeśli ta odpowiedź ma miejsce,
to wtedy dopiero powstaje stosunek społeczny.
13. Rodzaje rozumienia w teorii M. Webera.
Metodą służącą do bezpośredniego ujmowania zjawisk świata społecznego jest
rozumienie, które polega na przeżywaniu stanów psychicznych innych ludzi. Dzięki
rozumieniu można poznać czynności społeczne. W przyrodoznastwie chodzi o poznanie,
które dokonywane jest poprzez ujmowanie danego zjawiska od zewnątrz. W naukach
humanistycznych zaś rozumienie polega na bezpośrednim przeżyciu, które ujmuje od
zewnątrz.
M. Weber wyróżnił dwa rodzaje rozumienia: bezpośrednie i wyjaśniające.
Rozumienie bezpośrednie polega na tym, iż znaczenie ludzkich czynności można
ustalić na podstawie pewnych oczywistości – logicznych i psychologicznych. Jest to
elementarny poziom poznania, zmierzający do ustalenia, co dana czynność znaczy. Na
przykład w ten sposób rozumiemy ludzką mimikę i gesty.
Wyższy poziom reprezentuje rozumienie wyjaśniające. Jego celem jest poznanie
motywów jakimi kierowała się dana osoba podejmując określone działanie, ustalenie,
dlaczego tak robi.
14. Idealne typy systemów prawnych M. Webera.
Max Weber dokonał rozróżnienia prawa na prawo racjonalne – stosujące te same
kryteria decyzji do wszystkich podobnych przypadków i prawo nieracjonalne –
rozpatrujące wszystkie przypadki indywidualne.
Biorąc pod uwagę możliwe do wystąpienia relacje pomiędzy tymi dwoma
wymiarami prawa skonstruował następujące typy idealne systemów prawnych:
 Formalnie irracjonalny – podejmowanie decyzji opiera się na magii,
wyroczni i objawieniu, a więc przez środki, które nie mogą być
kontrolowane przez intelekt, występuje tu nieprzewidywalność decyzji;
 Materialnie irracjonalny – każda konkretna sytuacja determinuje określoną
decyzję, jako podstawę rozstrzygnięć bierze się pod uwagę różne zewnętrzne
wobec systemu prawnego kryteria charakterze etycznym, ideologicznym,
politycznym, emocjonalnym, wobec tego jednostki znajdujące się w
podobnej sytuacji mogą być różnie potraktowane;
5


Materialnie racjonalny – stosowanie jakiejś jednej, zewnętrznej zasady
bądź kryterium, nie oznacza to jednak, że wszyscy zostaną jednakowo
potraktowani;
Formalnie racjonalny – jasne sprecyzowane reguły są stosowane do
wszystkich podobnych przypadków, wysoka przewidywalność decyzji.
15. Rodzaje legitymizacji władzy państwowej wg M. Webera.
Weber traktuje państwo jako oparty na środkach prawomocnej przemocy stosunek
panowania nad ludźmi. Wyróżnia trzy typy idealne panowania i legitymizacji porządku
prawnego:
 Panowanie tradycjonalne – opiera się na autorytecie, obyczaju
wywodzącego się z dawnych czasów i nastawieniu, aby go
przestrzegać – patriarcha, książę patrymonialny;
 Panowanie charyzmatyczne – podstawą jest autorytet
niecodziennego daru łaski, jaki posiada określona osoba, ma
miejsce całkowite oddanie poddanych osobie
charyzmatycznego przywódcy i zaufanie do jego
nadzwyczajnych właściwości – prorok, wódz wojenny,
demagog, lider partyjny;
 Panowanie legalne (racjonalne) – panowanie uprawomocnione
przez samo prawo, reguły prawne są racjonalnie skonstruowane,
mają charakter generalny i abstrakcyjny i obowiązują
wszystkich (rządzonych i rządzących), poddani respektują
prawo, a nie wolę osób wcielających je w życie.
W przypadku dwóch pierwszych rodzajów panowania prawo odnajduje swą
legitymizację nie w sobie, ale jakby poza sobą.
16. Stratyfikacja społeczna wg M. Webera.
Słowo „stratyfikacja” jest pochodzenia greckiego. Stratum oznacza warstwę, czyli
stratyfikacja jest „układem, w którym każda ze zbiorowości do niego wchodzących
zajmuje w stosunku do zbiorowości innych pozycję wyższą lub niższą”.
Weber uważa, że istnieją trzy sposoby hierarchicznego grupowania się jednostek
jednostek w społeczeństwie:
 Klasa – zdeterminowana ekonomicznie, dzieli się na trzy podklasy: posiada,
zysków i dochodów;
 Stan – opiera się na wyznaczniku kulturowym, z przynależnością do
określonego stanu łączy się określony styl życia;
 Partia – zrzeszenie o charakterze celowym, przy czym cel partii wiąże się z
działaniami na rzecz zdobycia i utrzymania władzy.
17. Grupa społeczna – definicja i cechy.
Grupa społeczna jest rodzajem zbiorowości społecznej, specyficznym jej typem.
Zbiorowość społeczna oznacza pewien zbiór jednostek, skupienie ludzi, w którym
6
kształtuje się, choćby na krótki czas, więź społeczna. Z kolei więź społeczna to „ogół
stosunków, relacji i zależności wiążących jednostkę z grupą, zbiorowością, ośrodkami
kontroli społecznej lub inna jednostką”
Cechy:
 Trwałość
 Zorganizowanie
 W ramach grupy społecznej dochodzi do interakcji i stosunków między
członkami grupy
 Grupa składa się z wybranej i ograniczonej liczby uczestników
 W grupie społecznej istnieją struktury wewnątrzgrupowe, które powodują, iż
jest ona w stanie przetrwać nawet, gdy nastąpi całkowita wymiana jednostek
jednostek grupie
 W grupie społecznej istnieje przymus strukturalny – specyficzna relacja
między grupą a jej członkami
18. Rodzaje grup społecznych kryteria ich klasyfikacji.
Grupy społeczne można klasyfikować według różnorodnych kryteriów:
1. Według rozmiarów struktur grupy można podzielić ja na tzw. grupy małe oraz
wielkie.
„Grypy małe” tworzą mikrostrukturę, a ich podstawowymi składnikami są
poszczególni członkowie. Takie grupy nie dzielą się na podgrupy. Ich członkowie stykają
się bezpośrednio – „twarzą w twarz”. Grupy te nie mogą liczyć więcej niż kilkanaście
osób. Przykładem takich grup może być senat wyższej uczelni czy kolegium dziekańskie.
„Wielkie grupy” mają złożoną strukturę zwaną makrostrukturą a ich częściami
składowymi są różne podgrupy. W takich grupach, ze względu na ich wielkość nie ma
możliwości bezpośrednich kontaktów ze wszystkimi członkami grupy.W badaniach
opisuje się zasady kształtowania się stosunków stosunków grupie. Przykładem takich grup
może być społeczność UMCS, grupa członków AWS.
2. Według dominującego typu więzi wyróżnić można grupy pierwotne i grupy
wtórne.
Grupa pierwotna charakteryzuje się więzią opartą na bezpośrednich stosunkach
stosunkach charakterze osobistym, intymnym i w przeważającej mierze niedobrowolnym.
Pierwotność polega na tym, że jest to w zasadzie pierwsza zbiorowość społeczna, z jaką
styka się jednostka i za jej pośrednictwem docierają do jednostki podstawowe informacje
o społeczeństwie. Stąd też grupy pierwotne odgrywają istotną rolę w procesie socjalizacji,
gdyż pod ich wpływem kształtuje się społeczna osobowość jednostki. Przykładami takich
grup jest rodzina, grupa rówieśnicza.
Grupa wtórna opiera się na więzi o charakterze rzeczowym. Jest ona pozbawiona
więzów intymności. Takie grupy bazują na określonych interesach interesach tworzone są
dla realizacji określonego celu. Komunikacja wewnątrz grupy ma charakter nieosobowy.
Przykładem grupy wtórnej jest partia polityczna czy załoga zakładu przemysłowego.
3. Według stopnia sformalizowania instytucji występujących w danej grupie
dzielimy je na formalne i nieformalne.
Grupa formalna charakteryzuje się więzią bezosobową, formalną kontrolą społeczną
i sformalizowaną strukturą wewnętrzną. Ta ostatnia cecha polega na tym, że określone
7
osoby uzyskują umocowanie do dokonywanych pewnych czynności w imieniu grupy.
Organ grupy może uzyskać takie upoważnienie do działania w imieniu grupy poprzez
przepis prawa bądź może ono zostać udzielone doraźnie przez osoby, które dopiero
tworzą grupę sformalizowaną.
Grupa nieformalna cechuje się więziami o charakterze osobistym, nieformalną
kontrolą społeczną i nieformalną strukturą wewnętrzną. W takiej grupie nie istnieje
upoważnienie dla kogoś, aby działał w imieniu grupy. Mogą to być na przykład sąsiedzi
czy grupa przyjaciół. Pamiętać należy jednak o tym, że grupy formalne mogą upodabniać
się do grup nieformalnych i odwrotnie.
4. Według sposobu uzyskiwania członkostwa grupy można podzielić na
genetyczne, przymusowej należności, ekskluzywne i inkluzywne.
Grupy genetyczne charakteryzują się członkostwem uzyskiwanym ze względu na
pochodzenie od członków danej grupy. Pochodzenie należy rozumieć jednak nie tylko w
sensie biologicznym, ale również kulturowym, na przykład przez instytucję
przysposobienia.
Grupy przynależności przymusowej opierają się na tym, iż za ich członków uważa
się wszystkich, którzy odpowiadają jakimś określonym kryteriom, na przykład prawu
ziemi czy prawu urodzenia. Typowym przykładem takiej grupy jest państwo.
Grupy ekskluzywne są to grupy kontrolowanej przynależności. Grupa taka stawai
szereg barier jakie musi pokonać osoba, która chciałaby do niej przynależeć. Taką barierę
jest często konieczność spełniania szczegółowych, często rygorystycznych kryteriów na
przykład, aby stać się członkiem klubu towarzyskiego czy towarzystwa naukowego.
Grupy inkluzywne to grupy swobodnego dostępu, do których wejście jest łatwe, a
jego warunkiem jest jedynie chęć przestrzegania obowiązujących w grupie norm, na
przykład statutowych.
5. Według zadań można podzielić grupy na wspólnotowe i celowe.
Grupy wspólnotowe powstają spontanicznie i trwają, gdyż ich członkowie chcą
utrzymywać kontakty między sobą – na przykład grupa przyjaciół.
Grupy celowe powstają do realizacji jakiego celu, niezależnie od tego, czy cel ten
został narzucony czy też podjęty dobrowolnie. Cele mogą mieć różnorodny charakter, od
celów gospodarczych poprzez polityczne, ideologiczne, kulturalne, na przykład naród czy
grupa etniczna.
Obok przedstawionych rodzajów grup warto wymienić jeszcze grupy terytorialne, na
przykład wieś, miasto, państwo i grupy powstałe na podstawie wartości kulturowych, na
przykład naród czy grupa etniczna.
Dokonując klasyfikacji grupy społecznej, warto również wspomnieć o tzw. grupie
odniesienia. Koncepcja grupy odniesienia wiąże się z nazwiskiem H. Haymana., który
wprowadził to pojęcie do socjologii w latach 40-tych XX wieku. Terminem tym nazwał
grupę, która dla danej jednostki stanowi podstawę porównania, w oparciu o którą
postrzega ona własną sytuację.
Wśród grup odniesienia można wyróżnić poszczególne ich rodzaje, pamiętając, iż
grupa odniesienia to nie tylko taka, do której jednostka należy, ale również obca. Grupy
odniesienia audytoryjnego, poprzez które jednostka postrzega samą siebie, a działają one
dzięki potrzebie konformizmu lub wyróżnienia się z otaczającej społeczności. W
przypadku grupy odniesienia normatywnego jednostka przyjmuje wyznawane przez grupy
wartości i normy, gdyż boi się wykluczenia z grupy lub nieprzyjęci do niej. Ostatni rodzaj
– grupa odniesienia porównawczego jest dla jednostki punktem odniesienia w ocenie
zachowań, osiągnięć i cech tejże jednostki i innych ludzi.
8
Można wyróżnić grupy odniesienia pozytywne i negatywne. Pierwsza stanowi dla
jednostki źródło norm i wzorów kształtujących jej postępowanie. Wzorom i normom
grupy negatywnej jednostka się przeciwstawia i chce się od nich różnić, w możliwie
największym stopniu.
19. Główne założenia teorii elit Pareta.
Zdaniem Pareto w każdym społeczeństwie istnieją elity. Definiuje elitę jako
rodzaj grupy obdarzonej pod pewnymi względami przewagą w odniesieniu do innych
grup w obrębie tej samej działalności. Mamy więc do czynienia z elitami w każdej
dziedzinie działalności ludzkiej. Społeczeństwo składa się z elity i nieelity czyli całej
reszty. Elita dzieli się na rządzącą i nierządzącą. Elity nierządzące to elity społeczne
skupiające tych wszystkich, którzy osiągnęli sukces. Elity rządzące wyłaniają się ze
społecznych i skupiają tych wszystkich, którzy bezpośrednio lub pośrednio biorą
udział w rządzeniu.
Wejście do elity to rezultat odbywającego się w społeczeństwie procesu
selekcji, który zdolniejszych sytuuje wyżej w hierarchii społecznej. Podstawy selekcji
to : dochody, inteligencja, talenty, przymioty moralne, sława wojenna, prawo
dziedziczenia.
Teoria krążenia elit – w życiu politycznym istnieje cykliczny proces polegający na
tym, że elity po przegranej walce o władzę przechodzą do opozycji i wkładają więcej
wysiłku, aby dojść do władzy. Tym samym ich szanse na objecie władzy zwiększają
się, zaś po dojściu do władzy elity tracą impet w dalszej o nią walce. W ten sposób
następuje ciągła wymiana pozycji społecznych elit z opozycji i koalicji.
20. Definicja kultury i podział kultury.
Kultura jest to całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku
społecznego wspólnych szeregowi grup, ustalonych i zdolnych rozszerzać się.
Życie społeczne przyczyniło się do wyodrębnienia różnych rodzajów kultur, w
zależności od sfery rzeczywistości:
a) kultura polityczna,
b) kultura ekonomiczna
c) kultura religijna,
d) kultura prawna,
Kultura prawna to zespół splecionych ze sobą postaw i zachowań – tak
indywidualnych, jak i zbiorowych – a także ich rezultatów wobec prawa, czyli ogółu
powinności, reguł i norm narzucanych, wyposażonych w stosowną sankcję i
systematycznie egzekwowanych przez właściwy danej społeczności autorytet, a
wynikających z podzielonego przez tę zbiorowość systemu wartości. (Russocki).
9
10