Opracowanie dla firmy OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW

Opracowanie dla firmy OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH – Izabela Stepaniak, Doradca Prawny w firmie OBPON
Czy na podst. § 11 Rozporządzenia MPiPS z dnia 19 grudnia 2007r. W sprawie
zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 245, poz. 1810)
„koszty rat leasingowych związanych z nabyciem środków trwałych w drodze leasingu mogą
być finansowane tylko w przypadku, gdy umowa leasingu skutkuje przeniesieniem
własności na pracodawcę”można sfinansować zakup środka trwałego tylko w leasingu
operacyjnym czy również finansowym?
Odnośnie formy finansowania tego zakupu, to należy zauważyć, iż chociaż § 11
rozporządzenia stanowi, iż koszty rat leasingowych związane z nabyciem środków trwałych
w drodze leasingu mogą być finansowane tylko w przypadku, gdy umowa leasingu skutkuje
przeniesieniem własności na pracodawcę, to nie zapis ten nie przesądza czy ma to być leasing
finansowy czy operacyjny. A zatem w obydwu przypadkach, jeżeli umowa zostanie zawarta
w ten sposób, że będzie skutkowała przeniesieniem własności na pracodawcę, możliwe jest w
świetle przytoczonych przepisów, dokonanie takiego wydatku ze środków zfron.
Leasing został uregulowany w kodeksie cywilnym w art. 7091-18 (Dz. U. z 1964 r. Nr
16 poz.93). Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w
tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w
uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z
tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Jak podkreśla się w literaturze istotą [...] umowy [leasingu] jest [...] "tylko"
używanie (korzystanie z) przedmiotu umowy, nie zaś przeniesienie własności. Zwrócić
należy przy tym uwagę, iż często wpisane w treść umowy uprawnienie (zobowiązanie)
leasingobiorcy do nabycia własności jej przedmiotu nie zmienia istoty tej umowy, gdyż może
być zakwalifikowane bądź jako oferta zawarcia umowy przenoszącej własność (leasing
finansowy), bądź też jako umowa przedwstępna sprzedaży (leasing operacyjny). Inaczej
1
określone postanowienia umowy, przewidujące przeniesienie własności przedmiotu umowy,
mogą prowadzić do zmiany jej charakteru na umowę mającą za przedmiot przeniesienie
własności.
Wyrok Sądu Najwyższego (I CKN 949/99)
„Nie budzi wątpliwości (i nie jest kwestionowane w kasacji), że treść zawartej umowy
pozwala, zgodnie z panującymi w tym względzie poglądami, stwierdzić, iż jest ona bardziej
zbliżona do umowy leasingowej niż do tradycyjnej umowy dzierżawy (art. 693 i nast. k.c.).
Należy uznać, że byłby to tzw. leasing finansowy (kapitałowy), który, zgodnie z przyjętym w
literaturze poglądem, charakteryzuje się tym, że jedna ze stron (leasingodawca) zobowiązuje
się w zakresie działania swego przedsiębiorstwa przekazać rzecz do używania drugiej stronie
(leasingobiorcy). W zamian za używanie rzeczy leasingobiorca zobowiązuje się uiszczać
czynsz, którego wielkość pokrywa z reguły cenę zakupu rzeczy, koszty finansowania oraz
zysk leasingodawcy. Z reguły w tego typu umowach zawarta jest tzw. opcja zakupu rzeczy
przez leasingobiorcę.
W literaturze przez opcję rozumie się umowę (bądź określone postanowienie umowy), w
której jedna strona przyznaje drugiej stronie prawo ustanowienia określonego stosunku
prawnego przez złożenie jednostronnego oświadczenia woli. Wskazuje się także, że w
systemie polskiego prawa cywilnego opcja nie została uregulowana, a jej funkcje pełni oferta.
Leasingodawca może więc w zawieranej umowie zawrzeć ofertę sprzedaży rzeczy
stanowiącej przedmiot leasingu, przy czym oferta ta złożona zostanie z terminem
początkowym, którym jest data zakończenia leasingu. Z chwilą zakończenia leasingu
leasingobiorca może doprowadzić do nabycia przez siebie własności rzeczy składając
oświadczenie o przyjęciu oferty.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się także na możliwość ukształtowania umowy
w taki sposób, że przejście własności na leasingobiorcę następuje po spełnieniu się
określonego w umowie warunku zawieszającego, jakim z reguły jest uiszczenie w ratach
sumy odpowiadającej cenie rzeczy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4
lutego 1994 r., I ARN 84/93, OSNCP 1994, nr 10, poz. 196). W literaturze ponadto wskazuje
się, że możliwe jest także zawarcie jednostronnie zobowiązującej umowy przedwstępnej, na
2
mocy której leasingobiorca mógłby żądać zawarcia umowy przenoszącej na niego własność
rzeczy oraz zastrzeżenia w umowie leasingu na rzecz leasingobiorcy prawa pierwokupu.
(…)Wskazano już wyżej, że opcja zakupu może zostać ukształtowana w umowie w różny
sposób. Jeżeli nabycie przez leasingobiorcę własności przedmiotu leasingu zostało
uzależnione od spełnienia się warunku zawieszającego lub od przyjęcia przez niego wiążącej
leasingodawcę oferty sprzedaży, spełnienie się warunku lub złożenie oświadczenia o
przyjęciu oferty powoduje przejście własności na leasingobiorcę i kwestia skutecznego
względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą staje się bezprzedmiotowa.
Wyrok z dnia 2 października 1997 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie (I ACa 548/97)
Oferta firmy złożona powodowi w dniu zawarcia umowy najmu (leasingu)
sprowadzająca się do zapewnienia, że po wygaśnięciu umowy najmu (leasingu) firma
przedstawi powodowi w pierwszej kolejności ofertę sprzedaży samochodu będącego
przedmiotem najmu (leasingu), stanowi tzw. opcję własnościową. Oferta ta zawiera wszystkie
niezbędne wymogi określone w art. 66 § 1 kc i również cenę, a z zachowania powoda wynika,
że ofertę tę przyjął.
Wspomniana opcja własności jest niczym innym jak umową zobowiązującą pod
warunkiem i z zastrzeżeniem terminu, do przeniesienia własności przedmiotu leasingu i
warunki te spełnia cytowana oferta.”
Umowy leasingu finansowego są umowami leasingu z tak zwaną opcją wykupu pod
warunkiem spełnienia warunków określonych w umowie – a zatem umowa skutkuje
przeniesieniem własności pod warunkiem, że:
1) leasingobiorca złoży stosowne oświadczenie woli (oświadczenie o wykupie)
2) leasingobiorca spełni warunki określone w umowie (spłaci raty leasingowe)
3
A zatem gdy leasingobiorca nie skorzysta z takiego uprawnienia nie nastąpi skutek
przeniesienia własności i będzie on zobowiązany do zwrotu środków na zfron i zapłacenia
30% kary na pfron. Jednak w sytuacji gdy leasingobiorca skorzysta z prawa wykupu nastąpi
skutek przeniesienia własności i umowa będzie zgodna z przepisami w/w rozporządzenia.
Opracowanie dla firmy OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW
NIEPEŁNOSPRAWNYCH – Izabela Stepaniak, Doradca Prawny w firmie OBPON
4
OSÓB