Prowadzenie działalności gospodarczej
advertisement
Zagadnienia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Michał Majewicz Klasa III F 1. Majątek przedsiębiorstwa 2. Wynik finansowy 3. Marketing 4. Leasing 5. Franchising Majątek przedsiębiorstwa Majątek danego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą dzielimy na: • majątek trwały • majątek obrotowy Majątek trwały • • • Do majątku trwałego zaliczamy przede wszystkim te składniki majątkowe, które są wykorzystywane wielokrotnie przy produkcji towarów lub świadczeniu usług. Tak więc majątek trwały tworzą tzw. środki trwale w postaci maszyn, urządzeń i budynków. Ponadto majątek trwały obejmuje także finansowy majątek trwały, wartości niematerialne i prawne oraz należności długoterminowe. Finansowy majątek trwały to pożyczki dla innych podmiotów oraz nabyte papiery wartościowe, jeśli zostały one udzielone lub kupione na okres dłuższy niż 1 rok. Z kolei wartości niematerialne i prawne obejmują wszelkie prawa majątkowe wykorzystywane przez przedsiębiorstwo przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Należą do nich m.in. technologie, projekty techniczne, programy komputerowe, znaki towarowe itp. Natomiast do należności długoterminowych zaliczamy takie należności przysługujące przedsiębiorstwu, których termin płatności jest dłuższy niż 1 rok. W toku prowadzonej działalności gospodarczej poszczególne składniki majątku trwałego stopniowo się zużywają. Powoduje to systematyczne zmniejszanie się wartości majątku trwałego. Ten proces znajduje odzwierciedlenie w kosztach przedsiębiorstwa. Koszty związane z zużyciem majątku trwałego określa się mianem amortyzacji. Amortyzacja • Środki trwałe przedsiębiorstwa, uczestnicząc w procesie produkcyjnym, zużywają się, czyli tracą sukcesywnie swoją wartość. W zależności od rodzaju, środki trwałe zużywają się w ciągu kilku, kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu lat (np. budynki). Zjawisko zużycia środków trwałych w przedsiębiorstwie ma swoje odzwierciedlenie w procesie amortyzacji. • W procesie amortyzacji następuje jednoczesne coroczne zmniejszenie wartości środka trwałego (umorzenie) i zaliczenie tej wartości w koszty przedsiębiorstwa. W ten sposób amortyzacja staje się nieopodatkowanym przychodem przedsiębiorstwa. Stopę amortyzacji ustala się, dzieląc wartość początkową środka trwałego przez przewidywany okres eksploatacji w latach. powrót Majątek obrotowy • Podstawowy element majątku obrotowego stanowią zapasy. Mogą to być zapasy produktów gotowych, towarów, materiałów lub surowców. Ponadto w skład majątku obrotowego wchodzą także środki pieniężne niezbędne do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej. Będzie to gotówka znajdująca się w kasie przedsiębiorstwa oraz środki zdeponowane na rachunku bankowym. Dzięki temu firma może wypłacać wynagrodzenia dla pracowników, spłacać kredyty, regulować swoje zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych i podatków. Majątek obrotowy to również krótkoterminowe należności z tytułu sprzedaży towarów i usług. • Majątek trwały oraz majątek obrotowy przedsiębiorstwa tworzą razem w ujęciu wartościowym jego aktywa. Z kolei źródła finansowania aktywów określa się mianem pasywów danej firmy. • Pasywa obejmują kapitał własny oraz kapitał obcy. Kapitał własny stanowi: • równowartość pieniężnych i rzeczowych składników majątkowych wniesionych do przedsiębiorstwa przez jego założycieli, • zysk reinwestowany w dalszą działalność firmy. • Natomiast kapitał obcy to wszelkie zewnętrzne źródła finansowania w postaci krótko- i długoterminowych kredytów, pożyczek oraz innych zobowiązań. • Aktywa powinny znajdować pokrycie w pasywach, to znaczy wielkość aktywów danego przedsiębiorstwa powinna być równa wielkości pasywów. Zestawienie aktywów i pasywów w ujęciu wartościowym to bilans danej firmy. Bilans jest podstawowym sprawozdaniem finansowym podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. powrót Wynik finansowy • Każda firma dąży do osiągnięcia poprzez swoją działalność wymiernych korzyści ekonomicznych. Podstawową miarą oceny gospodarczych poczynań danego podmiotu jest jego wynik finansowy. Wynik finansowy przedsiębiorstwa to różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. Dodatni wynik finansowy oznacza zysk, natomiast ujemny to strata. Przychód • Przychód stanowi wartość sprzedanych przez firmę usług lub towarów. Wielkość uzyskanego przychodu zależy od wielkości sprzedaży i od poziomu cen. Wzrost cen albo wzrost ilości sprzedawanych wyrobów spowoduje więc wzrost przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto do przychodów zalicza się także wpływy ze sprzedaży składników majątku trwałego (jeśli nie są już przydatne w dalszej działalności) oraz odsetki otrzymane z udzielonych pożyczek lub lokat bankowych. • Aby możliwe stało się osiągnięcie jakichkolwiek przychodów, firma musi ponosić koszty swojej działalności. Wśród podstawowych kosztów przedsiębiorstwa możemy wyróżnić: - wynagrodzenia i inne świadczenia na rzecz pracowników; - zużycie surowców, materiałów i energii; - podatki; - amortyzacja; - usługi obce, czyli usługi innych podmiotów (np. transportowe, informatyczne, remontowe itp.). • Ponadto, ze względu na wpływ wielkości sprzedaży (produkcji) na poziom kosztów, wyróżniamy: - koszty stałe, - koszty zmienne. • Koszty stale to koszty, których poziom nie zależy od wielkości produkcji lub sprzedaży. Koszty te są więc ponoszone zawsze, niezależnie od tego, czy dana firma produkuje (sprzedaje) jakiekolwiek towary lub usługi. Natomiast koszty zmienne mają bezpośredni związek z wielkością produkcji lub sprzedaży (np. zużycie materiałów, surowców i energii). • Zestawienie osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów w danym przedziale czasu umożliwia obliczenie zysku lub straty danego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. O ile jednak zysk stanowi podstawowy cel firmy, to strata nie ma charakteru celowego. Strata może wynikać nie tylko z nadwyżki kosztów nad przychodami, ale także ze zdarzeń nadzwyczajnych, takich jak pożar, kradzież, powódź (tzw. strata nadzwyczajna). • Zysk pozwala ocenić skuteczność działania danej firmy, czyli jej efektywność. Dla przedsiębiorców inwestujących swój kapitał w działalność gospodarczą istotne jest, czy ich środki są efektywnie wykorzystane, a więc czy przynoszą większe zyski niż lokata bankowa. Do oceny zyskowności podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą służą tzw. wskaźniki zyskowności. Pozwalają one porównywać wyniki osiągane przez firmę w różnych okresach oraz porównywać daną firmę z innymi podmiotami. Do podstawowych wskaźników zyskowności należą: - wskaźnik zyskowności majątku, który określa udział zysku w majątku przedsiębiorstwa (gdzie: Z - zysk, M - majątek przedsiębiorstwa) W = Z / M * 100 % - wskaźnik zyskowności kapitałów własnych (gdzie: Z - zysk, K - kapitały własne przedsiębiorstwa) W = Z / K * 100 % - wskaźnik zyskowności sprzedaży (gdzie: Z zysk, S - wartość sprzedaży) W = Z / S * 100 % powrót Marketing • Marketing to działalność polegająca na badaniu i kształtowaniu zachowań konsumentów, informowaniu o możliwości zaspokojenia potrzeb przez konsumentów oraz kierowaniu do nich odpowiednich towarów lub usług. • Marketing należy, obok finansów, produkcji i zaopatrzenia, do grupy podstawowych czynności składających się na działalność gospodarczą danego podmiotu. Działania marketingowe powinny obejmować przede wszystkim: - analizę możliwości rynkowych, - badanie i wybór rynku docelowego, - zastosowanie odpowiednich narzędzi marketingowych Analiza możliwości rynkowych • Analiza możliwości rynkowych oznacza analizę otoczenia, w którym działa przedsiębiorstwo. Szczególne znaczenie ma tutaj poznanie nabywców i konkurentów. W przypadku nabywców towarów i usług chodzi o określenie i zbadanie czynników, które mają istotny wpływ na decyzje dotyczące dokonywanych zakupów. Niemniej istotne jest także porównanie własnej oferty z ofertami konkurentów. Takie porównanie najlepiej pozwala wykazać przewagi i braki w stosunku do konkurencji. • Analiza otoczenia podmiotu gospodarczego to także analiza szeregu innych czynników. Należą do nich m.in. czynniki demograficzne (np. liczba ludności na danym obszarze, struktura wieku itp.), technologiczne (np. nowe technologie pozwalające uzyskać przewagę nad konkurencją) oraz prawnopolityczne (zmieniające się przepisy regulujące działalność gospodarczą). Badanie i wybór rynku docelowego • Badanie i wybór rynku docelowego oznacza wyodrębnienie nabywców o jednorodnych potrzebach, do których dana firma ma zamiar skierować swoją ofertę określonych towarów lub usług. W ten sposób możliwe jest dokonanie wyboru rynku docelowego, tzn. takiej części rynku, w której podmiot gospodarczy może odnieść sukces wśród nabywców. • Ostatnim etapem działań marketingowych jest zastosowanie odpowiednich, ze względu na otoczenie przedsiębiorstwa oraz wybrany rynek docelowy, narzędzi marketingowych. Zbiór tych narzędzi obejmuje cztery podstawowe elementy: - produkt, - cenę, - dystrybucję, - promocję. Produkt Z punktu widzenia marketingu produkt to towar lub usługa, który jest w stanie najlepiej zaspokajać potrzeby nabywców. Osiągnięcie tego celu staje się możliwe poprzez zapewnienie materialnie istniejącemu produktowi odpowiedniej marki, jakości, opakowania oraz gwarancji. • Marka to typowa dla danego produktu nazwa, która pozwala nabywcom odróżnić go od innych towarów i usług dostępnych na rynku. Jakość należy do najważniejszych cech produktu. Warunki konkurencji wymagają stałego podnoszenia jakości poprzez stosowanie nowych technologii lub dokonywanie uzupełnień w już istniejących produktach. Właściwe opakowanie produktu stanowi nie tylko jego reklamę, ale pełni także określone funkcje informacyjne (np. data produkcji, sposób użytkowania, termin przydatności). Niemniej istotnym zadaniem opakowania jest ochrona produktu przed ewentualnymi uszkodzeniami w czasie przechowywania i transportu. Gwarancja i usługi posprzedażowe (np. dostawa do domu, serwis) mają szczególne znaczenie w przypadku produktów charakteryzujących się dużą złożonością pod względem technicznym. • Cena • Cena to określona kwota, którą musi wydać nabywca, aby kupić dany produkt. Cena jest bardzo elastycznym narzędziem marketingowym, ponieważ może być szybko zmieniona w zależności od sytuacji panującej na rynku. Podmiot może różnicować cenę na swoje towary lub usługi ze względu na liczne czynniki. Do najważniejszych z nich należą: istniejący na rynku popyt na dany produkt, koszty produkcji, ceny konkurencyjnych produktów, niepowtarzalność produktu. • Aby przekonać nabywcę do zakupu produktu można także stosować rabaty. Rabat to obniżenie ceny dla nabywców, którzy spełniają określone warunki. Do najważniejszych rodzajów rabatów zaliczamy: rabat ilościowy — za zakup określonej ilości produktu; rabat sezonowy — za zakup produktu w określonym czasie oraz rabat gotówkowy — za szybsze uregulowanie przez nabywcę należności za produkt. Dystrybucja • Wytworzenie produktu o wysokiej jakości i niskiej cenie nie zapewnia podmiotowi gospodarczemu sukcesu na rynku, ponieważ produkt musi jeszcze zostać sprzedany. Nabywca musi więc mieć możliwość zakupu produktu w dowolnej ilości oraz w odpowiednim dla niego miejscu i czasie. Aby produkt mógł szybko i tanio trafić od producenta lub sprzedawcy do zainteresowanego nabywcy konieczna jest właściwa dystrybucja. • Możemy w uproszczeniu stwierdzić, że dystrybucja to wszystkie drogi, dzięki którym produkt może dotrzeć do nabywcy. Te drogi, czyli kanały dystrybucji mogą się składać z jednego lub kilku etapów pośrednich. Najczęściej na drodze od producenta do nabywcy występuje jeszcze hurtownik i detalista. • Handel hurtowy obejmuje działania związane ze sprzedażą produktów tym podmiotom, które nabywają je w celu dalszej odsprzedaży lub użycia przemysłowego. Z kolei sprzedaż detaliczna ma na celu sprzedaż produktów bezpośrednio finalnym nabywcom do ich osobistego użytku. Sprzedaż detaliczna może mieć miejsce w sklepach albo w ramach działalności pozasklepowej. Pozasklepowa sprzedaż detaliczna może przybrać formę np. sprzedaży bezpośredniej (akwizycja), sprzedaży wysyłkowej, sprzedaży na telefon lub sprzedaży za pomocą automatów. Promocja • Aby nabywca mógł dokonać zakupu, powinien jeszcze zostać odpowiednio poinformowany o tym, że określony produkt jest dostępny po określonej cenie w określonym miejscu. To zadanie spełnia właśnie promocja. Komunikowanie nabywcy o wytworzonym produkcie może się odbywać za pośrednictwem czterech podstawowych elementów promocyjnych, do których należą: reklama, propaganda marketingowa, sprzedaż osobista oraz promocja sprzedaży. • Reklama to każda masowa forma prezentacji produktu finansowana przez producenta lub sprzedawcę. Reklama jest kierowana do adresatów najczęściej za pośrednictwem prasy, radia, telewizji albo plansz na ulicach. Z kolei propaganda marketingowa to także przekazywanie informacji o produkcie przy pomocy środków masowego przekazu poprzez artykuły, wywiady itp. Ta forma promocji jest dla producenta lub sprzedawcy bezpłatna i służy przede wszystkim ugruntowaniu pozytywnego wizerunku wśród potencjalnych nabywców. • Sprzedaż osobista to prezentacja produktu w bezpośrednim kontakcie z danym nabywcą lub grupą nabywców. Z kolei promocja sprzedaży to oferowanie nabywcom określonych korzyści w związku z zakupem produktu. Promocja sprzedaży może przebiegać np. w formie degustacji, testowania produktu, sprzedaży wraz z upominkiem, powrót konkursu dla nabywców. Leasing • Leasing - pochodzi od angielskiego słowa to lease, co oznacza wynająć, wydzierżawić. Jest to rodzaj umowy cywilnoprawnej, na podstawie której jedna strona (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania lub korzystania i pobierania pożytków z określonego dobra materialnego na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe). Regulacje prawno-podatkowe • W polskim systemie prawa umowa leasingu jest regulowana przez Kodeks cywilny w następujący sposób: • „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie, i oddać tę rzecz korzystającemu do używania, albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu, w uzgodnionych ratach, wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie, lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.” (Art. 709¹ Kodeks cywilny) • Dla celów podatkowych pojęcie umowy leasingu określane jest w szerszy sposób, niż definicja przyjęta w Kodeksie cywilnym. Definicja Kodeksu cywilnego rozszerzona jest o umowę, gdzie leasingodawca oddaje w użytkowanie środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, a także grunty, leasingobiorcy. Rodzaje leasingu • Biorąc pod uwagę liczbę stron biorących udział w transakcji leasingowej wyróżnia się: - leasing bezpośredni (gdy producent zawiera umowę bezpośrednio z użytkownikiem) - leasing pośredni (w transakcji uczestniczą więcej niż dwie strony, tzn. między producentem a użytkownikiem występuje wyspecjalizowane przedsiębiorstwo leasingowe). • Za użytkowanie obiektu leasingobiorca płaci w określonych terminach raty leasingowe składające się z dwóch części: składnika kapitałowego odzwierciedlającego wartość użytkowanego obiektu przypadającego na okres leasingu i składnika odsetkowego stanowiącego wynagrodzenie dla leasingodawcy. Leasing operacyjny • Leasing operacyjny polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwestycyjnego. Czas ten jest z reguły krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy. W praktyce umowy leasingu operacyjnego zawierają zapis o wykupie przez Korzystającego po jej zakończeniu, za określoną z góry wartość końcową powiększoną o podatek VAT. Korzystający może mieć zagwarantowane w Umowie Leasingu prawo sprzedaży na jego rzecz przedmiotu leasingu po zakończeniu Umowy. Efektywny koszt finansowania poprzez ten rodzaj leasingu jest niższy niż finansowanie ze środków własnych czy kredytu bankowego, między innymi ze względu na korzyści podatkowe. W odróżnieniu od kredytu bankowego, przy uwzględnieniu korzyści podatkowych koszt pozyskania kapitału przy leasingu jest niższy, płatności leasingowe dopasowywane są do założeń budżetowych Korzystającego. • W obecnym kształcie prawnym leasing operacyjny jest również szczególnie atrakcyjny ze względu na preferencje podatkowe, które pozwalają korzystającemu zaliczyć raty leasingowe w poczet kosztów uzyskania przychodu. Leasing finansowy (kapitałowy) • Leasing finansowy polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie, w zamian za raty leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością Finansującego, amortyzuje go Korzystający, natomiast przeniesienie tytułu własności może być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a zwiększona forma amortyzacji pozwala regulować jej koszty i dochody. • Leasing finansowy, podobnie jak operacyjny, charakteryzuje się tym, iż zawiera klauzulę opcji na sprzedaż przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu umowy. Oznacza to iż Korzystający ma prawo wykupu (przeniesienia własności) rzeczy oddanej mu w leasing. Leasing finansowy jest więc zbliżony do kredytu lub pożyczki. Przedmiotem "pożyczki" jest tu środek trwały a nie gotówka. • Rata leasingowa w leasingu finansowym podzielona jest na część kapitałową i odsetkową. Część odsetkowa stanowi koszt uzyskania przychodu u Korzystającego, a część kapitałowa traktowana jest jak kapitał przy operacji kredytowej - obniża zysk po opodatkowaniu u Korzystającego. Leasing finansowy dla celów podatku VAT rozliczany jest tak jak leasing operacyjny. Leasing zwrotny • Leasing zwrotny występuje, gdy firma posiada liczne środki trwałe, nie posiada jednak gotówki, której potrzebuje; może wtedy oddać część majątku trwałego firmie leasingowej w zamian za gotówkę i wziąć te środki w leasing; dzięki takiemu zabiegowi firma ma jednorazowy zastrzyk gotówki. Podmioty leasingu • Leasingodawca (finansujący), to właściciel przedmiotu, który daje ten przedmiot w odpłatne użytkowanie drugiej osobie na określony czas i na określonych warunkach. Najczęściej jest to wyspecjalizowana firma zajmująca się świadczeniem usług leasingu. Rzadziej wytwórca przedmiotów, dla którego leasing jest dodatkową formą zarobkowania. Podstawowa działalność to produkcja. Forma prawna leasingodawcy może być dowolna. W praktyce najbardziej liczą się na rynku spółki prawa handlowego, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. • Leasingobiorca (korzystający), to osoba korzystająca z przedmiotu leasingu na warunkach określonych w umowie. Najczęściej jest to przedsiębiorca, rzadziej ze względu na niekorzystne przepisy podatkowe, osoba fizyczna. Przeważają więc spółki handlowe, spółki cywilne i osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, które prowadzą pełną księgowość. • Poręczyciel, to podmiot występujący tylko czasami w transakcji leasingu. Jeśli kondycja finansowa lub wiarygodność leasingobiorcy budzi zastrzeżenie leasingodawcy, to do zawarcia umowy dochodzi wówczas, gdy leasingobiorca przedstawi dodatkowe zabezpieczenie transakcji. Może to być poręczenie osoby trzeciej lub zastaw na rzeczy, należącej do osoby trzeciej lub też hipoteka ustanowiona na nieruchomości, której właścicielem jest osoba trzecia. Taki podmiot dostarczający dodatkowego zabezpieczenia, jeśli nie jest nim leasingobiorca, nazywany jest poręczycielem. Może nim być dobrze prosperująca firma lub wiarygodna osoba fizyczna, posiadająca duży majątek a przez to wypłacalna, np. udziałowiec w spółce. Często firmy leasingowe jako zabezpieczenie przyjmują weksel leasingobiorcy, poręczony przez udziałowców i ich współmałżonków lub też członków zarządu i ich współmałżonków. Oni są wówczas poręczycielami wekslowymi w transakcji leasingu. • • Towarzystwo ubezpieczeniowe ubezpiecza przedmiot leasingu. Najczęściej, jako właściciel, o wyborze ubezpieczenia decyduje leasingodawca. Niektóre firmy leasingowe współpracują z jedną lub dwoma firmami ubezpieczeniowymi i z tytułu stałej współpracy mogą liczyć na korzystniejsze warunki ubezpieczenia. Jeśli leasingobiorcy szczególnie zależy na tym, aby wybrać firmę ubezpieczeniową, może to zrobić, ale wiąże się to z tym, że ponosi koszty ubezpieczenia, a nie może ich zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w swojej firmie, ponieważ nie jest właścicielem przedmiotu ubezpieczonego. Przy dużej szkodowości, na jaką narażona jest rzecz leasingowa, ponoszenie tych kosztów może się jednakże opłacać, ponieważ leasingobiorca musi płacić raty leasingowe nawet wówczas, gdy przedmiot leasingu jest w naprawie. Jeśli ubezpieczenie zwleka z wypłatą ubezpieczenia, to okres, kiedy leasingobiorca nie może używać rzeczy, wydłuża się, a co za tym idzie, straty z tego tytułu rosną. Przykładem takiej sytuacji jest samochód dostawczy, znajdujący się po wypadku w warsztacie, który warunkuje wydanie naprawionego samochodu dokonaniem zapłaty za naprawę. Zapłaty ma dokonać towarzystwo ubezpieczeniowe. Im dłużej trwa proces wypłaty ubezpieczenia, tym dłużej samochód nie pracuje, a leasingobiorca ponosi koszty z tego tytułu. Jeśli przedmiotem leasingu jest samochód osobowy, który jest przerabiany na ciężarowy, to pojawia się dodatkowo podmiot przerabiający samochód. Zwykle są to firmy powiązane albo z producentem samochodu, albo z dealerem lub z firmą leasingową. Pojawienie się dodatkowo podmiotu przerabiającego samochód podraża transakcję leasingu, ponieważ wlicza się w raty leasingu zapłatę z tego tytułu. Pamiętajmy, że VAT jest naliczany od zwiększonych rat. Przedmiot umowy leasingu • Przedmiotem umowy leasingu, zgodnie z praktyką gospodarczą, może być każda rzecz służąca działalności gospodarczej, o ile ma charakter środka trwałego. Najczęściej są to środki trwałe o wartości powyżej 3500 zł, które podlegają amortyzacji. • Przedmioty umowy leasingu są pogrupowane jako: -obiekty konsumpcyjne -obiekty inwestycyjne -nieruchomości, prawa majątkowe. powrót Franczyza (franchising) • Franczyza (ang. franchising) to system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami - franczyzodawcą (FD) i jego indywidualnymi franczyzobiorcami (FB). Franchising zakłada też przepływ know-how od FD do FB przez cały czas obowiązywania umowy franczyzowej. • Istota systemu polega na tym, że FD nadaje swoim poszczególnym FB prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. W ramach umowy sporządzonej na piśmie oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia indywidualnego FB do korzystania z nazwy handlowej FD, jego znaku towarowego lub usługowego, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemów postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej FD. • Według najnowszego raportu firmy PROFIT system na koniec 2006 roku w Polsce 20,6 tys. sklepów i punktów usługowych działało w ramach 309 systemów franczyzowych, a 13 tys. placówek agencyjnych było zrzeszonych w 37 sieciach. Przychody ze sprzedaży franczyzobiorców i agentów wyniosły w 2006 roku niemal 50 mld zł, co stanowi 4,8 proc. polskiego PKB. W jednostkach franczyzowych i agencyjnych zatrudnionych jest obecnie ponad 175 tys. osób. Przykładami firm działających w na zasadzie franczyzy są sieci fast food jak McDonald′s czy Telepizza, a także sieć cukierni Bliklego. Systemy agencyjne skupione są głównie w dwóch sektorach: finanse (np. placówki partnerskie Banku BPH, agencje PKO BP, Dominet Bank czy agencje pocztowe) lub mniejsze sklepy spożywczo-przemysłowe (np. Kolporter i Żabka). W 2006 roku na rozwój przez franczyzę zdecydowały się między innymi: Vision Express, BZ WBK, ING Nationale-Nederlanden oraz Wedel Pojawienie się placówek partnerskich nowych banków (np. ING Bank Śląski, Polbank EFG) było bezpośrednio związane z dobrą koniunkturą na sprzedaż kredytów hipotecznych i innych produktów bankowych. • W 2006 roku franczyzobiorca zainwestował średnio 380 tys. zł w otwarcie nowej jednostki z czego ponad 44 proc. pochłonęły inwestycje w urządzenie i wyposażenie placówek. W sumie do końca roku inwestycje franczyzobiorców wyniosły ponad 10 mld zł. Należy jednak zwrócić uwagę, że wysokość przychodów idzie w parze z poziomem inwestycji – dla punktów kasowych średnia inwestycja kształtuje się na poziomie ok. 2 tys. zł a na uruchomienie stacji benzynowej trzeba wyłożyć średnio 2,5 mln zł. • Od 2000 roku działa Polska Organizacja Franczyzodawców zrzeszająca sieci franczyzowe i agencyjne działające w Polsce. powrót
