Rynek: popyt, podaż, cena

Rynek:
popyt, podaż, cena
Rynek
To miejsce w którym
dokonywane są
wymienne transakcje
(kupna – sprzedaży)
oparte na zasadzie
dobrowolnego
uczestnictwa
zainteresowanych
stron
proces, polegający na
uzgodnieniu przez
strony wszystkich
warunków transakcji
kupna - sprzedaży
Funkcje rynku
Informacyjna – parametry o popycie, podaży i
cenie,
Równowagi – rynek jest mechanizmem
dostosowującym wielkość produkcji, jej
asortyment czy też jakość wyrobów do oczekiwań
klientów,
Akceptacji produktów – społeczne potwierdzenie
przydatności dóbr,
Alokacyjna – decyzje inwestycyjne na
zwiększenie produkcji towarów cieszących się
powodzeniem,
Selekcyjna
Rynek
globalny
lokalny
regionalny
krajowy
międzynarodowy
Cena
Wyrażona w jednostkach pieniężnych
wartość produktu
Służy do racjonalizowania, czyli
ograniczenia zakupów
W gospodarce rynkowej o tym, kto otrzyma
dobra i usługi, decyduje cena
Funkcje ceny
Informacyjna – informuje producentów o ilości
dóbr i usług, jakie mogłyby być sprzedane,
natomiast konsumentów o możliwości ich zakupu
Motywacyjna – motywuje do określonego
zachowania się stron na rynku
Równowagi rynkowej – wyznacza cenę, przy
której wielkość popytu odpowiada wielkości
podaży,
Dochodowa – zapewnienie określonej nadwyżki,
jaką zaplanował osiągnąć przedsiębiorca w
związku z ich produkcją.
Popyt
To ilość dóbr i usług, którą są skłonni nabyć
konsumenci przy danej cenie w określonym
czasie i miejscu
Prawo popytu
Określa relację pomiędzy cenami a ilością
dóbr i usług, które zastałyby zakupione przy
danych cenach
Gdy wszystkie inne czynniki nie zmieniają
się to więcej można będzie sprzedać po
niższej niż po wyższej cenie
Popyt
Gdy cena spada, to
możemy sobie kupić
więcej - efekt
dochodowy
Korzyści osiągane z
konsumpcji
dodatkowej sztuki to
malejąca użyteczność
krańcowa
Krzywa popytu
Im niższa cena tym
wyższy popyt
Kształt i nachylenie
krzywej popytu bywa
różne, zależy to od tego,
jak popyt reaguje na
zmianę ceny, czyli od
elastyczności cenowej
popytu
c
e
n
a
liczba
Elastyczność cenowa popytu
Kiedy popyt silnie
reaguje na zmianę
ceny, mówimy, ze
elastyczność cenowa
popytu jest wysoka –
popyt jest elastyczny
Jeśli popyt nie reaguje
na zmianę ceny to
popyt jest sztywny
Elastyczność cenowa popytu
To relacja względnych
zmian popytu do
względnych zmian
ceny
%
%
to elastyczność cenowa popytu,
D to zmiana popytu
P to zmiana ceny
D
p
Dobra
Substytucyjne
Komplementarne
Kiedy dwa wyroby
zaspokajają tę samą
potrzebę
Np. Coca – cola i
pepsi – cola
PC i laptop
Wyroby użytkowane
bądź konsumowane
łącznie
Np.Pióro i atrament
gitara i struny
Zmiany w popycie
Pobyt się zmienia, ale
cena pozostaje na tym
samym poziomie –
przesunięcie krzywej
popytu
Czynniki:
Zmiany cen towarów
powiązanych
Zmiany dochodu
Zmiany mody i
gustów konsumentów
Zmiany w popycie
Zmiany cen towarów
powiązanych
Jeśli rośnie cena dobra,
które łatwo jest zastąpić
innym (substytutem), to
popyt na substytut z
pewnością wzrośnie. Z
drugiej strony, jeśli
konsumpcja jednego
produktu wymaga także
zakupu drugiego, to
wzrost ceny jednego z
nich ogranicza zakupy
obydwu
Zmiany dochodu
z reguły wzrost dochodu
skłania nas do większych
zakupów np.samochody,
kosmetyczka
Zmiany mody i gustów
konsumentów
Podaż
To ilość dóbr lub
usług,którą producenci
oferują do sprzedaży
po określonej cenie w
danym momencie i
miejscu
Im wyższa cena, tym
większa zachęta do
produkcji i sprzedaży
danego dobra
c
e
n
a
liczba
Zmiany podaży
Zmiany w kosztach
produkcji
wzrost kosztów produkcji
będzie miał odwrotny
wpływ na ilość
oferowanego produktu
przy stałej cenie (zmaleje),
w wyniku: zmian
warunków klimatycznych,
stanu środowiska, polityki
rządu
Zmiany cen innych dóbr,
szczególnie gdy łatwo jest
zmienić profil produkcji
większość przedsiębiorstw
wytwarza więcej niż 1 produkt.
Zmiana relacji cen między
wyrobami może spowodować
wzrost produkcji pewnych
wyrobów i jednoczesny spadek
wytwarzania innych
Oczekiwania
Elastyczność cenowa podaży
Wysoka
elastyczność –
nawet niewielka
zmian powoduje
duży wzrost
podaży
Niska
elastyczność
oznacza, ze
podwyższenie
ceny nie
spowoduje
istotnego
zwiększenia
podaży
Zmiana elastyczności podaży
Czas
Im dłuższy okres, tym
reakcja firmy na
zmianę ceny będzie
silniejsza,
jeśli ceny rosną to
staramy się zwiększyć
produkcję
Technologie
Koszty pozyskania
nowych czynników
produkcji
Cena równowagi rynkowej
Cena, która
równoważy popyt z
podażą to cena
równowagi rynkowej
c
e
n
a
Cena
równowagi
Krzywa
podaży
Krzywa
popytu
liczba
Nadwyżka podaży i popytu
Sytuacja, w której
podaż jest wyższa od
popytu, to nadwyżka
podaży i prowadzi ona
do spadku cen,
ograniczenia produkcji
i wzrostu popytu
Nadwyżka podaży
Nadwyżka popytu
Konkurencja rynkowa
To taki stan rynku, kiedy sprzedawcy nie mogą narzucić
ceny – ustala ją rynek. W języku ekonomicznym mówi
się, że sprzedawcy są biorcami ceny.
Konkurencja doskonała
Aby sprzedający nie mogli narzucić swojej ceny
kupującym, musi być spełnionych kilka warunków:
1.
2.
3.
4.
Rozproszenie popytu i podaży, czyli musi być wielu kupujących i
sprzedających,
Homogeniczność (jednorodność) towaru, tak aby konsumenci mogli
dokonać porównań i by cena była jednym czynnikiem decydującym o
zakupie od tego czy innego sprzedawcy,
Doskonała informacja jest niezbędna, by nabywcy znali ceny oferowane
przez sprzedawców,
Brak barier wejścia i wyjścia z rynku, dzięki czemu liczba kupujących, a w
szczególności sprzedających dopasowuje się do warunków rynkowych.
Konkurencja monopolistyczna
Wielu producentów dostarcza produkty
podobne, ale nie takie same
Różnicowanie produktu nazywane jest
dywersyfikacją i służy wytworzeniu
przeświadczenia u nabywców, ze kupują
coś wyjątkowego
Np.mleko
Oligopol
Na rynku dominuje kilka dużych
przedsiębiorstw
Obniżki cen nie są najlepszą metodą na
zwiększanie zysku
Np.PZU S.A.
Monopol
Jeden sprzedawca
Sprzedawca jest dawcą ceny
Istotą jej jest ograniczanie produkcji i
zwiększanie ceny
Cechy charakterystyczne na różnych rynkach
Konkurencja
doskonała
Dużo
Liczba firm
niezależnych
Wpływ producenta
na cenę
brak
Zróżnicowanie Brak –
wyroby są
produktów
homogenicz
ne (takie
same)
Bariery wejścia
na rynek
Promocja
brak
brak
Konkurencja
monopolistyczna
wiele
Ograniczony przez
dostępność
substytutów
duże
niewielkie
bardzo silna
Oligopol
Kilka dużych
Duży, szczególnie w
przypadku lidera
cenowego
Zależnie od typu
wyrobu (duże w
wypadku
samochodów, małe
dla benzyny)
duże
istotna
Monopol
Jedna wielka
Bardzo duży
brak
Bardzo duże
Słaba – pojawia się
tylko wtedy gdy
istnieje groźba
pojawienia się
konkurencji
4 czynniki, które pozwalają na monopol:
Unikatowe zasoby,
Korzyści skali
Patenty, prawa autorskie, znaki towarowe
Regulacje rządowe