Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im.Wł.Biegańskiego w Łodzi Zalecenia żywieniowe dla pacjenta ALERGIE POKARMOWE Alergia /nadwrażliwość,uczulenie/ to odbiegająca od normy /nadmierna,niewspółmierna do bodżca/ reakcja układu odporniościowego na specyficzny związek / alergen /, na który dany organizm się uczulił.Alergię pokarmową definiuje się jako nieprawidłową immunologiczną odpowiedż organizmu, powodującą występowanie różnych obiawów klinicznych w sposób powtarzalny i odtwarzalny po zwyczajowo spożywanych pokarmach lub po substancjach dodawanych do żywności. Objawy alergii pokarmowej mogą być bardzo różne, mogą występować w obrębie jednego narządu lub dotyczyć kilku narządów jednocześnie. Z tego powodu można wyróżnić kilka postaci klinicznych nadwrazliwości: reakcje skórne, z układu oddechowego, z układu pokarmowego, neurologiczne, uogólnione. Leczenie dietetyczne w alergii pokarmowej ma na celu: wyciszenie reakcji alergicznio -immunologicznej w obrębie przewodu pokarmowego zmniejszenie prawdopodobieństwa jednoczasowego wystapienia reakcji pseudoalergicznych ochrone błony śluzowej przewodu pokarmowego i poprawe czynności absorpyjno- trawiennej nabywanie z czasem tolerancji dla aktualnie szkodliwych pokarmów Podstawą leczenia alergii pokarmowej jest zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej, czyli czasowego wyeliminowania z diety szkodliwego pokarmu. REAKCJE KRZYŻOWE MIĘDZY ALERGENAMI WZIEWNYMI LUB KONTAKTOWYMI A ALERGENAMI POKARMOWYMI Alergeny wziewne lub kontaktowe Reagujące krzyżowo alergeny pokarmowe Jad przczeli Miód Pyłki bylicy Papryka,pieprz,curry,cynamon,czosnek,kminek,kolendra,koper włoski,koperek,marchew,muszkat,rumianek,seler,ziarna słonecznika Pyłki traw i innych ziół Ziarna zbóż:pszenica,żyto,owies/zarówno kiełki,jak i mąki/,ryż, kukurydza Warzywa:pomidory,marchew,seler,groch,soja,buraki Owoce:jabłka,orzechy,brzoskwinie,śliwki,wiśnie,kiwi, melony Chwasty, ambrozja Warzywa:seler,marchew,ogórki,dynie Zioła:rumianek, koperek Owoce:banany,melony,orzechy laskowe,orzechy pistacjowe,ziarna słonecznika Inne produkty:miód, olej słonecznikowy,piwo Pyłki brzozy,olchy,leszczyny i chwastów Warzywa:seler,marchew,ziemniaki,groch i inne rośliny strączkowe pietruszka Owoce:jabłka, śliwki,wiśnie,brzoskwinie,kiwi,melony,orzechy laskowe,ziarna słonecznika i sezamu Roztocze / obecne w kurzu domowym/ Ślimaki,krewetki,skopupiaki Pierze Żółtko jaj,białko jaj,drób / kury,indyki,gęsi,kaczki / Lateks Ananasy,figi, papaja,banany,kiwi,melony,awokado,orzeszki ziemne, ziemniaki,pomidory,gryka Wykluczenie danego składnika z diety, z jednej strony,eliminuje możliwość wystąpienie obiawów na tle alergii lub nietolerancji, z drugiej zaś wyklucza z diety żródło składników odżywczych,co może nieść ryzyko zagrożenia zdrowia.Sytuacja ta występuje zwłaszcza w przypadkach, w których z jadłospisu usuwa się produkty stanowiące podstawę codziennej diety /np: mleko i przetwory,jaja,pieczywo/ lub wtedy gdy pacjent żle reaguje na wiele produktów spożywczych. W celu indentyfikacji alergenów pokarmowych lub ich eliminacji stosuje się diety :eliminacyjną,testującą, i rotacyjną. Dieta eliminacyjna polega na stałym lub okresowym wyłączeniu z jadłospisu produktu lub grupa produktów podejrzanych o wywoływanie reakcji alergicznej.Może być stosowana w celach diagnostycznych, przed zidentyfikowaniem, które produkty są dla pacjenta żródłem alergenów,jak również zalecana w celach leczniczych. Dieta testująca, służy zidentyfikowaniu alergenów pokarmowych. Dieta rotacyjna,stoaowana w celu uniknięcia przeciążenia diety alergenami z jednej i tej samej grupy produktów spożywczych, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia wrażliwości na produkty spożywcze,które do tej pory były dobrze tolerowane. ALERGENY WYSTĘPUJĄCE W PRODUKTACH SPOŻYWCZYCH Produkt spożywczy Alergeny,które moga w nim występować Pieczywo Białka mąki pszennej,sojowej lub kukurydzianej,białka mleka,białka jaj kwas sorbowy i jego sole , /min w paczkowanym,krojonym chlebie żytnim / Szynka Białka soi,białko kukurydzy,kazeina / białko mleka / Parówki Kazeina,białka soi,białka występujące w preparatach kukurydzy,glutaminian sodu Margaryny do smarowania pieczywa Lecytyna,pozostałości białek w oleju sojowym lub oleju kukurydzianym / u osób szczególnie wrażliwych nawet niewielkie ilości białka znajdujące się w olejach mogą wywołać uczulenie Czekolada Białka mleka,lecytyna,białka jaj /np: w czekoladach nadziewanych / białka orzeszków ziemnych Majonez,sosy majonezowe, potrawy je zawierające Białka jaj,białka mleka,pozostalości białek w oleju sojowym oraz kukurydzianym,mączka chleba świętojańskiego,guma arabska Lody Bialka mleka,białka jaj,bialka orzechów,owoce i soki owocowe,białka soi,lecytyna,pozostałości białka w syropie kukurydzianym,kwas sorbowy i jego sole / w polewach / Herbatniki Białka mąki pszennej,kukurydzianej lub sojowej,białka jaj,białka orzechów,lecytyna,cynamon,anyż,przeciwutleniacze dodawane do tłuszczu cukierniczego Dieta w alergii pokarmowej musi być dobrana dla każdego pacjenta indywidualnie. Leczenie dietetyczne opiera się na wyeliminowaniu z jadłospisu produktów będących dla pacjenta żródłem alergenów.Ważne jest zupełne wyłączenie ich z diety, a nie tylko ograniczenie spożywanych ilości. Przy komponowaniu posiłków należy starannie dobierać produkty,aby uniknąćalergenów ukrytych. / stosowanie żywności w jak najmniejszym stopniu przetworzonej /. Wybierając produkty spożywcze, należy uważnie czytać etykiety, zwłaszcza informacje dotyczące składu. Prawidłowo ustalona dieta eliminacyjna nie powinna stanowić zagrożenia dla zdrowia chorego, nawet w przypadku gdy stosowanie diety trwa kilka lat lub całe życie.