białka - chemia
advertisement
Substancje warunkujące życie Białka Porównanie kształtu i wielkości kilku białek. Od lewej: Przeciwciało (IgG), Hemoglobina, Insulina, kinaza AK1, ligaza glutaminy. Co to jest życie? Reakcje biochemiczne – reakcje zachodzące w komórkach organizmu: Odżywianie cudzożywne (pobieranie i trawienie pokarmu) Odżywianie samożywne (fotosynteza) Oddychanie komórkowe (spalanie cukrów,...) Biosynteza substancji złożonych( glukoza - glikogen, aa – białka) Reakcje na bodźce Katalizatory reakcji w organizmach Enzym – biokatalizator: amylaza, pepsyna, lipaza Cechy enzymów: Substancje białkowe; Zwiększają energię aktywacji reagentów reakcji; Są specyficzne dla danej reakcji; Nie zużywają się podczas reakcji; Nie zmienia swojej struktury po reakcji. Idea indukowanego dopasowania enzymu i substratu substrat enzym produkty Białko jako związek chemiczny związek wielkocząsteczkowy; skład pierwiastkowy: Węgiel - 50%-55%, Tlen - 19%-24%, Azot - 15%-18% ,Wodór - 6%-8%, Siarka - 0,3%-3% ,Fosfor - 0%-0,5% zbudowany z aminokwasów; biopolimery; pomiędzy aminokwasami występują wiązania peptydowe; łańcuchy aminokwasowe mogą tworzyć białka o różnej strukturze Aminokwasy Białko pełnowartościowe zawiera wszystkie niezbędne 8 aminokwasów, w odpowiedniej proporcji. Białka występujące w żywności pochodzenia zwierzęcego odznaczają się większą wartością biologiczną niż białka roślinne, ubogie w jeden lub kilka niezbędnych aminokwasów. Za najbardziej optymalne pod względem składu aminokwasowego uważane jest białko jajka. Aminokwasy egzogenne (niezbędne): walina leucyna izoleucyna treonina metionina + cysteina fenyloalanina + tyrozyna tryptofan lizyna Funkcje białek budulcowa, strukturalna – np. keratyna, elastyna, kolagen ;są niezbędnym materiałem do budowy nowych i odbudowy zużytych tkanek. Zajmują pierwsze miejsce wśród stałych składników ciała - stanowią 75% suchej masy tkanek miękkich ciała, warunkują ruch uporządkowany – skurcz mięśnia, ruch – np. aktyna, miozyna białka nie wykorzystane są źródłem energii, przy spalaniu 1 g białka powstają 4 kcal energii, są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych: krwi, transport – hemoglobina, płynu śródtkankowego, mleka, organizm tworzy z nich białkowe części enzymów trawiennych i tkankowych. białka są materiałem do biosyntezy hormonów białkowych, hormon wzrostu, insulina, są materiałem do biosyntezy ciał odpornościowych, biorą udział w odtruwaniu organizmu. Trawienie białek Trawienie białek zaczyna się dopiero w żołądku, gdzie komórki główne komórek gruczołowych żołądka wydzielają nieczynny enzym pepsynogen. Komórki okładzinowe wydzielają kwas solny, w obecności którego pepsynogen przekształca się w postać czynną – pepsynę. W jelicie cienkim działa trypsyna, która rozkładacząsteczki polipeptydów do tripeptydów i dipeptydów. Te z kolei rozkładane są przez peptydazy ściany jelita cienkiego do aminokwasów, które zostają wchłaniane do krwi. Ciekawostka Julian Voss-Andreae stworzył w roku 2005 rzeźbę nazwaną Heart of Steel (Hemoglobin) (Serce stali) opartą na szkielecie cząsteczki hemoglobiny. Rzeźba wykonana jest ze szkła i COR-TEN. Celowe rdzewienie lśniącej na początku konstrukcji symbolizować miało wiązanie tlenu z żelazem zachodzącą w hemoglobinie. Zdjęcia przedstawiające rzeźbę o wysokości 1,60 m wykonane zostały na krótko po instalacji, po upływie 10 dni oraz po kilku miesiącach ekspozycji elementów na oddziaływanie środowiska. Ciekawostka Orzechy zawierają dużo białka, są spożywane w zbyt małych ilościach i dlatego nie są postrzegane jako jego ważne źródło. Kazeina – białko mleko, Otyłość może być powodowana przez wadliwie działające enzymy, enzymy stosowane są w produkcji sera Roquefort by usprawnić ich dojrzewanie.
