KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 Witamy Cię w ostatnim etapie konkursu. Przed Tobą test składający się z 9 zadań. Odpowiedzi wpisz czytelnie w wyznaczonych miejscach. Zadania możesz rozwiązywać w dowolnej kolejności. Na udzielenie wszystkich odpowiedzi masz 90 minut. Nie denerwuj się. W tym konkursie nic nie tracisz, zdobywasz natomiast nowe doświadczenia. Życzymy Ci powodzenia! Zestaw zadań 1. Przyjrzyj się rysunkowi poziomicowemu, przedstawiającym ukształtowanie powierzchni wyspy. Pn 100 200 300 B A 400 300 200 100 0 a) Napisz, na jakiej wysokości znajduje się najwyżej położony punkt na wyspie. b) Oblicz różnicę wysokości między szczytami: A i B. c) Szałas położony jest 300 m n.p.m., na południowo-zachodnim stoku wzniesienia A. Zaznacz na mapie miejsce, w którym znajduje się szałas. d) Narysuj na mapie szlak prowadzący na szczyt A, wymagający od wędrowca najmniejszego wysiłku. 1 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 2. Wpisz do tabeli nazwy krain geograficznych, w których występują podane obiekty. Lp. Nazwa krainy geograficznej Obiekt przyrodniczy 1. Jaskinia Raj Zabytek kultury dymarki 2. Wodospad Kamieńczyka Świątynia Wang 3. przełom Dunajca ruiny zamków 4. Morskie Oko góralskie chaty 5. Dolina Prądnika zabytki budownictwa drewnianego, w tym kościoły 3. Uzupełnij tabelę, zawierającą zestawienie wiadomości o kręgowcach. CHARAKTERYSTYKA GROMADA środowisko życia narząd oddechowy RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI 4. Wyjaśnij u kogo występuje i jaką funkcję pełni: a) linia boczna b) kości pneumatyczne c) pęcherz pławny d) worki powietrzne 2 regulacja temperatury ciała KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 5. Balonik wypełniony helem i puszczony swobodnie, unosi się do góry dlatego, że hel ma gęstość mniejszą niż powietrze. Gęstość danej substancji to iloraz masy i objętości tej substancji. W poniższych tabelach podane są gęstości wybranych substancji. Nazwa substancji Woda Rtęć Benzyna Oliwa Gęstość kg/m 998 13550 690 920 Nazwa substancji Lód Ołów Drewno dębowe Drewno balsy Gęstość kg/m 920 11350 750 110 a) W każdym z poniższych naczyń znajdują się dwie nie mieszające się ze sobą ciecze. Wpisz nazwę drugiej z nich, wybranej z tabeli, tak aby każdy z rysunków przedstawiał prawdziwe zachowanie się cieczy. Podaj wszystkie możliwości. I. WODA I. II. II. WODA b) W każdym z naczyń znajdują się: ciało stałe i ciecz (wymieniona w tabeli). Wpisz nazwę cieczy, w której zanurzono ciało stałe. I. OŁÓW I. II. DREWNO DĘBOWE II. 6. W Warszawie jest godzina 13:00 czasu miejscowego. Kasia zastanawia się jaka jest różnica czasu miejscowego między Warszawą a Nowym Jorkiem. Różnica długości geograficznej między miastami wynosi 95. Oblicz różnicę czasu, wiedząc, że obrót Ziemi o 1 następuje w ciągu 4 minut. Jaka godzina czasu miejscowego jest w Nowym Jorku? 3 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 7. Na mapie zaznaczono punkty obserwacyjne X, Y, W, w których dokonano pomiaru wysokości Słońca w momencie górowania, w dniu zrównania dnia z nocą. a) W którym z zaznaczonych punktów Słońce górowało najwcześniej? b) Zaznacz na mapie i podpisz literą Z jeden z punktów, w którym górowanie Słońca nastąpiło w tym samym momencie co w punkcie X. c) Zaznacz na mapie punkt R o współrzędnych 20S, 30E. d) Określ długość i szerokość geograficzną punktu Y. e) Napisz nazwę morza, do którego wpada rzeka Nil. f) Podaj nazwę oceanu oblewającego zachodnie wybrzeża Afryki. 4 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 8. Wykres ilustruje rozpuszczalność substancji – siarczanu miedzi – w wodzie. W temperaturze 100C w 100 g wody rozpuścić można 75 g siarczanu miedzi. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 40 30 50 60 70 80 90 100 t [°C] a) Ile gramów siarczanu miedzi rozpuści się w 100 g wody, w temperaturze 60C? b) Przy jakiej temperaturze w 100 g wody rozpuszczeniu ulegnie 50 g siarczanu miedzi? 9. W tabeli umieszczono średnie miesięczne temperatury powietrza i średnie sumy opadów na stacji Warszawa-Okęcie. Miesiąc Temp. [°C] Opady [mm] I - 3,0 23 II -2,4 24 III 1,7 25 IV V VI VII VIII IX 7,6 13,3 16,8 18,1 17,4 13,2 33 54 69 71 58 42 X 8,3 36 XI 3,2 38 XII -0,6 33 Na podstawie tabeli uzupełnij tekst: Średnia roczna temperatura powietrza w Warszawie wynosi ................................. . Roczna amplituda temperatury wynosi ................................................................... . Najwyższa temperatura występuje w miesiącu .......................... i wynosi średnio ................. . najniższa w miesiącu ............................ i wynosi średnio ................... . Najwyższe średnie sumy opadów odnotowano w miesiącach (wymień trzy) .................................................................................................................................. 5 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 Brudnopis 6 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 Klucz odpowiedzi i schemat punktowania 1. – 4 pkt. Uczeń otrzymuje: a) 500 m n.p.m. - 1 pkt. b) 100 m - 1 pkt. c) poprawne zaznaczenie - 1 pkt. d) poprawne narysowanie - 1 pkt. 2. – 2 pkt. Nazwa krainy 1. Góry Świętokrzyskie 2. Sudety 3. Pieniny 4. Tatry 5. Wyżyna Krakowsko - Częstochowska Obiekt przyrodniczy Jaskinia Raj Wodospad Kamieńczyka przełom Dunajca Morskie Oko Dolina Prądnika Zabytek kultury dymarki Świątynia Wang ruiny zamków góralskie chaty zabytki budownictwa drewnianego, w tym kościoły Uczeń otrzymuje: - 2 pkt, jeżeli prawidłowo poda nazwy wszystkich krain geograficznych - 1 pkt, jeżeli popełnił 1 błąd lub pozostawił jedną komórkę tabeli pustą - 0 pkt, w pozostałych przypadkach 3. – 5 pkt. GROMADA RYBY PŁAZY GADY PTAKI SSAKI CHARAKTERYSTYKA wodne, skrzela, zmiennocieplne wodno-lądowe, płuca, zmiennocieplne lądowe, płuca, zmiennocieplne lądowe, płuca, stałocieplne lądowe lub wodne, płuca, stałocieplne Uczeń otrzymuje: - 1 pkt, za każdą bezbłędną charakterystykę gromady zwierząt - 0 pkt, w przypadku błędu lub niepełnej charakterystyki 4. – 4 pkt. Uczeń otrzymuje po 1 pkt, za każde bezbłędne wskazanie u kogo występuje oraz podanie funkcji (za każdy podpunkt zadania). 5. – 4 pkt. a) II. RTĘĆ – 1 pkt., I. BENZYNA lub OLIWA – 1 pkt. b) I. BENZYNA – 1 pkt., II. RTĘĆ – 1 pkt. 6. – 2 pkt. Uczeń otrzymuje: 1 pkt, jeżeli prawidłowo obliczył różnicę czasową między Warszawą a Nowym Jorkiem; 95 x 4 minuty = 380 minut 380 minut :60 minut = 6 h 20 min 1 pkt, jeżeli obliczył godzinę czasu miejscowego w Nowym Jorku; 13 :00 – 6 h 20 min = 6:40 7 KONKURS PRZYRODNICZY – etap wojewódzki 2003/2004 7. – 5 pkt. a) W – 1 pkt. b) pkt Z może być zaznaczony w każdym miejscu na południku 20E - 1 pkt. d) 10 W i 0 – 1 pkt. e) Morze Śródziemne – 1 pkt. f) Ocean Atlantycki – 1 pkt. 8. – 2 pkt. a) 40 g - 1 pkt. b) 72,5C - 1 pkt (zaliczana jest każda odpowiedź z przedziału 70C – 75C) 9. – 4 pkt. a) 7,8C – 1 pkt. b) 21,1C – 1 pkt. c) lipiec – 18,1C ; styczeń – ( -3,0C) – 1 pkt. d) czerwiec, lipiec, sierpień – 1 pkt. RAZEM – 32 pkt. 8