wstrząs - Straz

WSTRZĄS
Wstrząs
Stan uogólnionej hipoperfuzji tkankowej
prowadzący do niewystarczającego
natlenowania tkanek w stosunku do
zachodzących procesów metabolicznych
Czym jest wstrząs?
Jest to stan obniżonej perfuzji komórek i
tkanek powstały na skutek
-spadku objętosci krwi krążącej
-spadku rzutu serca
-redystrybucji krwi skutkującej spadkiem objętości krwi
krążącej
WCZESNA FAZA WSTRZĄSU
WSTRZĄS SKOMPENSOWANY
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Mniejsza amplituda tętna
Przyśpieszona praca serca - tachykardia
Przyśpieszony oddech - tachyphnoe
Chłodne, marmurkowate, wilgotne kończyny
Niepokój, pobudzenie
Brak spadku ciśnienia tętniczego
FAZA ROZWINIĘTEGO WSTRZĄSU
WSTRZĄS ZDEKOMPENSOWANY
1. Tachykardia
2. Spadek ciśnienia (RR)
3. Tachypnoe
4. Zimne, wilgotne kończyny
5. Sinica, bladość
6. Bezmocz (oliguria)
7. Obniżony stan świadomości i reaktywności na
bodźce
PÓŹNA FAZA WSTRZĄSU
1. Tachykardia przechodząca w
bradykardię(spowolniona akcja serca)
2. Znaczny spadek RR (tętno na obwodzie słabe lub
niewyczuwalne)
3. Tachypnoe przechodzące w
bradypnoe(spowolniony oddech)
4. Zimne, sine lub blade kończyny
5. Znaczne zaburzenia świadomości (w ciężkim
wstrząsie śpiączka)
Klasyfikacja wstrząsu
•
Wstrząs hipowolemiczny
– Spowodowany krwotokiem
– Spowodowany oparzeniem
– Spowodowany rozległym urazem
– Spowodowany odwodnieniem
•
Wstrząs kardiogenny
– Zawał m. Sercowego
– Zaburzenia rytmu serca
– itd.
•
Wstrząs neurogenny
– Uszkodzenie mózgu, pnia, rdzenia
– Porażenie czterech kończyn
– Znieczulenie rdzeniowe
– Itp..
Klasyfikacja wstrząsu cd.
•
Wstrząs septyczny
–
Wywołany zakażeniem
–
Zapaleniem otrzewnej
–
Zapaleniem opon mózgowych
–
Itp..
–
Najczęściej wywołują bakterie Gram –
•
Wstrząs anafilaktyczny
•
Mieszane postacie wstrząsu
Wstrząs hipowolemiczny
przyczyny:
- rozległe krwotoki w wyniku urazu
mechanicznego (rozległa rana cięta)
- oparzenia
- spowodowany rozległym urazem np.
złamanie 2 kosci udowych
- z odwodnienia
Klasyfikacja wstrząsu
Klasa I
krwawienia
Poniżej 15% utraty krwi

Klasa II
15%-30% utraty krwi

Klasa III
30%-40% utraty krwi

Klasa IV
Powyżej 40% utraty krwi

Nieznaczne objawy
Przyspieszone tętno i oddech. Obniżone
ciśnienie
Tętno powyżej 120
 Oddechy: 30-40
 Dekompensacja (ciśnienie skurczowe poniżej
90 mm Hg)


Tętno powyżej 140
Znaczący spadek ciśnienia skurczowego
Głębokie zaburzenia świadomości
Objawy wstrząsu
• Urazy w obrębie układu kostnego
– Duże złamania/wiele złamań prowadzi do
znaczącej utraty krwi
– Szczególnie niebezpieczne są złamania
miednicy i kości udowych
– Nie bagatelizuj utraty krwi w wyniku wielu
złamań z wyłączeniem miednicy/kości udowych
Objawy wstrząsu
Złamanie
Utrata krwi (ml)
Pojedyncze żebro
125
Kość promieniowa lub łokciowa
250–500
Kość ramienna
750
Kość piszczelowa lub strzałkowa
500–1000
Kość udowa
1000–2000
Miednica
masywna
Objawy wstrząsu
• Obrażenia wewnętrzne narządów
– W przypadku braku
potwierdzenia innej przyczyny
– wstrząs traktujemy jako
hipowolemiczny
– Uraz brzucha stanowi
przyczynę obfitego
krwawienia wewnętrznego
– O ile nie ma objawów
świadczących o innych
przyczynach wstrząsu –
podejrzewaj uraz brzucha
Myślenie krytyczne
• Jaki krwotok będziesz podejrzewać u tego
poszkodowanego?
• Na podstawie czego?
• Skąd najprawdopodobniej krwawi?
Ocena: myślenie krytyczne
• Jakie czynniki mogą wpłynąć na objawy
pacjenta we wstrząsie?
– Ciąża
– Leki
– Wiek
– Stan zdrowia
Postępowanie z poszkodowanym we wstrząsie
• pytania kierujące postępowaniem:
– Co jest przyczyną
wstrząsu u tego
poszkodowanego?
– Co można zrobić do
momentu, kiedy trafi
on do jednostki
docelowej?
Wędkarz po wypadku z motorówką.
Odniósł poważne urazy kończyn dolnych.
Życie ocaliły mu opaski uciskowe
nałożone na oba uda
przez osoby udzielające mu pierwszej pomocy.
Tamowanie krwotoków
• Tamowanie krwotoków jest kluczowe dla
zapewnienia odpowiedniej perfuzji
• Techniki
– Bezpośredni ucisk umożliwi zatamowanie
większości krwotoków zewnętrznych
– Unieruchomienie
– Uniesienie
– Ucisk na tętnice
– Przy przedłużającym się transporcie do
rozważenia miejscowe podanie czynników
zatrzymujących krwawienie
Wstrząs kardiogenny
• Stan kliniczny, w którym nagłe upośledzenie perfuzji
tkanek i narządów spowodowane jest ciężkim
uszkodzeniem struktur serca, zaburzeniami rytmu
lub przeszkodą mechaniczną przepływu krwi w sercu
Przyczyny wstrząsu
kardiogennego
Upośledzenie funkcji m. Sercowego
–
–
–
–
Zawał mięśnia sercowego (>40% masy LK)
Kardiomiopatia rozstrzeniowa
Kardiomiopatia przerostowa
Stłuczenie mięśnia sercowego
Wady zastawkowe serca
–
–
–
–
Ostra niedomykalność mitralna
Ostra niedomykalność aortalna
Ciasna stenoza aortalna
Dysfunkcja sztucznych zastawek
Przyczyny wstrząsu
kardiogennego
Zmniejszenie obciążenia wstępnego
•
•
-
Zmniejszenie napełniania LV
Tamponada serca
Stenoza mitralna
Śluzak lewego przedsionka
Skrzeplina lewego przedsionka
Zmniejszenie podatności RV
Zawał prawej komory
Arytmogenna dysplazja prawej komory
Tamponada serca
Przyczyny wstrząsu
kardiogennego
Zaburzenia rytmu i przewodzenia
bardyarytmie, tachyarytmie, blok p-k
Inne przyczyny
Tętniak rozwarstwiający aorty wstępującej
Zatorowość płucna
Pierwotne nadciśnienie płucne
Czynniki ryzyka
• Wiek > 65 r.ż.
• Frakcja wyrzutowa < 35%
• Wysokie wartości markerów martwicy mięśnia sercowego
• Cukrzyca
• Przebyty zawał mięśnia sercowego
Objawy kliniczne
wstrząsu kardiogennego
• Spadek ciśnienia tętniczego
• Osłabienie, duszność, niepokój
• Skóra zimna, blada, wilgotna, sinica części odsiebnych
• Tętno przyspieszone, słabo napięte lub niewyczuwalne
• Tony serca ciche, niemiarowość lub rytm cwałowy
• Oddech przyspieszony lub patologiczny tor oddychania
• Wypełnienie żył szyjnych
• Zaburzenia świadomości, majaczenia, śpiączka
Wstrząs anafilaktyczny
-anafilaksja
• Anafilaksja (reakcja anafilaktyczna) to rodzaj
reakcji alergicznej typu natychmiastowego,
która ma miejsce po ponownej ekspozycji na
alergen.
Wstrząs anafilaktyczny
-anafilaksja
• Anafilaksja u dzieci i młodzieży jest stanem
zagrożenia życia, który wymaga
natychmiastowej interwencji medycznej.
• Nieudzielenie na czas pomocy medycznej może
na skutek niedrożności dróg oddechowych lub
nieodwracalnego wstrząsu doprowadzić do
zgonu
Anafilaksja-Objawy kliniczne
Reakcja może obejmować
wyłącznie skórę, górne i dolne
drogi oddechowe, układ
sercowo-naczyniowy, przewód
pokarmowy lub kilka
dowolnych układów
Objawy anafilaksji pojawiają
się zazwyczaj 5-30 minut po
kontakcie z antygenem, ale
niekiedy mogą wystąpić
nawet z co najmniej
godzinnym opóźnieniem.
Anafilaksja
• Objawy reakcji alergicznej
–
–
–
–
–
wykwity skórne
obrzęk krtani
napad astmy oskrzelowej
bóle brzucha
Biegunki
• objawy ogólne: zawroty
głowy, strach
• spadek RR i tachykardia
• zatrzymanie krążenia i
oddychania
• duszność
Wstępne leczenie reakcji
anafilaktycznej
Postępowanie:
• Wczesne wezwanie pomocy i przemieszczenie
pacjenta z dala od czynnika wywołującego.
• Ułożenie w odpowiedniej pozycji.
• Zapewnienie drożności dróg oddechowych
• Tlenoterapia
• Zapytanie o ampułkostrzykawkę z lekiem?
(„fast jet” z adrenaliną o małym stężeniu)
Wstrząs septyczny
Wstrząs septyczny –
winikający z wcześniejszej infekcji, która
charakteryzuje się obecnością bakteriemii i
posocznicy  zakażenie naczyń; głównymi
sprawcami są bakterie.
Wstrząs septyczny
Objawy szczegółowe:
• napady dreszczy
• nadmierne ucieplenie i
zaczerwienienie skóry
• szybki wzrost temperatury
ciała
• wahania ciśnienia
tętniczego
Wstrząs neurogenny
• Wstrząs neurogenny – anatomiczny lub
czynnościowy odczyn upośledzenia regulacji naczyń
• Objawy  ogólne i neurologiczne
•
•
•
•
Przyczyny:
obrażenia czaszki
obrażenia kręgosłupa
nadmierne emocje
urazy narządów tzw. „wstrząsorodnych”
(jądra, krtań)
WSTRZĄS
Objawy ogólne
• Zimna i blada skóra  skurcz naczyń skórnych i
centralizacja krążenia, nawrót kapilarny > 2 sek.
• Zaburzenia świadomości  spadek ilości O2 i Glc
dostarczanych do mózgu
• Obniżenie temperatury ciała  procesy
metaboliczne ulegają ograniczeniu z powodu ograniczenia
podaży tlenu i glukozy
Objawy ogólne
• Wzrost temperatury we wstrząsie septycznym
 endotoksyny bakteryjne powodują wydzielanie pirogenów
w organizmie zakażonym albo same mają takie właściwości.
• Oddech szybki i głęboki stopniowo spłycający
się  spadek perfuzji oznacza również wzrost stężenia CO2
i nasilenie glikolizy beztlenowej w tkankach. Narstająca
kwasica pobudza ośrodek oddechowy a jedncześnie obniża
siełę skurczu mięśni oddechowych
Patomechanizm zaburzeń
• Pocenie się  pobudzonu układ współczulny pobudza
sekrecję potu
• Oliguria nawet do anurii  wzrost stężenia ADH,
obniżenie przepływu krwi przez nerki (RR), przedłużające
się niedokrwienie prowadzi do martwicy nerek.
• Puls szybki i słaby  pobudzenie baroreceptorów;
siła skurczu niedotlenionego serca maleje, nie wyczówalny
na tętnicach obwodowych
Patomechanizm zaburzeń
• Ciśnienie tętnicze  początkowo może być w
normie (pobudzony układ współczulny powoduje skurcz
naczyń, uwolnienie rezerw krwi z wątroby i śledziony,
aktywację układu RAA (renina – angiotensyna –
aldosteron)
•  obniżenie ciśnienia (przekroczenie możliwosci
kompensacyjnych lub zanik kompensacji (kwasica
znacznego stopnia)
WSTRZĄS- postepowanie
• Właściwe postępowanie poprawia natlenowanie krwi i
tkanek.
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Drożność dróg oddechowych
Wspomaganie oddechu- wentylacja
Tlenoterapia
Pozycja z uniesionymi kończynami dolnymi
Komfort termiczny- folia NRC
Komfort psychiczny
Tamowanie krwotoku(hipowolemia)
Fast Jet(anafilaksja)
RKO w NZK
ułożenie poszkodowanego
• Na plecach
PODSUMOWANIE
• Wstrząs jest stanem prowadzącym do śmierci
• Diagnostyka i postępowanie muszą być
prowadzone szybko
• Znajomość objawów wstrząsu ułatwiają
podejmowanie prawidłowych decyzji
terapeutycznych
Pytania?