Wstrząs

Wstrząs
rozpoznawanie i leczenie
KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII OGÓLNEJ
GASTROENTEROLOGICZNEJ I ŻYWIENIA
AKADEMII MEDYCZNEJ W WARSZAWIE
Wstrząs: Stan zmniejszenia
przepływu tkankowego prowadzący
do niewystarczającego odżywienia
komórek i usuwania produktów
przemian metabolicznych
Rodzaje wstrząsu:




Hipowolemiczny
Kardiogenny
Anafilaktyczny
Septyczny
Przyczyny wstrząsu:
1. Zmniejszenie
objętości krwi
krążącej (wstrząs
hipowolemiczny)
-Utrata
osocza:
-Oparzenia, biegunki,
wymioty
-Utrata krwi:
-Krwotok zewnętrznyurazy,
-Krwotok wewnętrzny:
żylaki przełyku, pęknięta
ciąża pozamaciczna,
pęknięty tętniak aorty.
2. Spadek
objętości
wyrzutowej serca
(wstrząs
3. Niedomoga
kardiogenny)
-wstrząs
regulacji krążenia
obwodowego:
-Zawał mięśnia serc. septyczny
(posocznica Gram-Wady zastawkowe ujemna, zakażenia
grzybicze)
-Zator płucny
-wstrząs
-Tamponada serca,
anafilaktyczny
zaciskowe zapalenie
(reakcja alergenu z
osierdzia
przeciwciałami na
-Zaburzenia rytmu powierzchni
serca
neutrofilów)
Fazy wstrząsu:
Wstrząs- spadek objętości wyrzutowej serca i spadek
ciśnienia tętniczego krwi
1. Faza kompensacyjna:  stymulacji adrenergicznej: poty,
skurcz tętniczek obwodowych  przepływu przez mięśnie i
skórę;  częstości serca
2. Faza krytyczna: przemieszczenie krwi do narządów
centralnych: wątroby, serca i mózgu,  przepływu przez jelita,
nerki (spadek diurezy) i skórę (bladość i oziębienie powłok!)
3. Faza niewyrównania: obkurczenie łożyska tętniczego nie
jest wystarczające   ciś. tęt. do 70 mm Hg, niedokrwienie
tkanek obwodowychbeztlenowe przemiany metaboliczne
kwasica metaboliczna, przepływu wieńcowego serca
bóle wieńcowe, niedokrwienie mięśnia serca, przepływu
przez mózg ( niepokój, lęk), w tym ośrodek krążeniowooddechowy hipoksja.
Fazy wstrząsu: (c.d.)
4. Faza IV (zaawansowany wstrząs):
Hipoksja uszkodzenie naczyń  rozkurcz i 
przepuszczalności ściany naczyń  dalszy 
ciśnienia tętniczego aż do wartości krytycznych
(poniżej 50 mm Hg), wykrzepianie
wewnątrznaczyniowe (DIC)  uszkodzenie
śluzówki przewodu pokarmowego  wchłanianie
bakterii i subst. toksycznych do krwi, uszkodzenie
krążenia płucnego obrzęk płuc, niedokrwienie
nerek  ostra martwica cewek nerkowych 
niewydolność nerek, uszkodzenie komórek OUN
 obrzęk mózgu.
Rodzaje wstrząsu:
UMIARKOWANY
ŚREDNIO
CIĘŻKI
CIĘŻKI
Utrata 15%
Utrata
Utrata
objętości krwi
krążącej
20 – 40 %
objętości
krwi krążącej
powyżej 40 %
objętości krwi
krążącej
Objawy wstrząsu
Głębokość
wstrząsu
Umiarkowany
Ciś. tętnicze
Częstość
pracy serca
Prawidłowe

powyżej100/mi
n
Średnio ciężki
Obniżone o
20-40 %
Bardzo ciężki
Oddech
Obniżone,
często
nieoznaczalne
Nieznacznie
przyspieszony
i pogłębiony
Przyspieszona
Przyspieszony
do 120-
i spłycony
150/min.
Ponad
Przyspieszony
140/min., tętno
, płytki,
nitkowate
nieregularny
Objawy wstrząsu- c.d.
Głębokość
wstrząsu
Diureza
(norma:
30 ml/h)
Umiarkowany
15-25 ml/h Chłodna,
Zorientowany
blada, sucha pobudzony
Średnio ciężki
5-10 ml/h
Blada,
Pobudzony,
zimna, lepki potem senny,
pot
splątany
Bardzo ciężki
5 ml/h
Zimna,
sinoblada
Skóra
Stan psych.
Splątany,
potem utrata
świadomości
Objawy wstrząsu- c.d.
Wstrząs kardiogenny:
Objawy wstrząsu jak wyżej + objawy
dodatkowe:
1.
2.
3.
4.
5.
Ośrodkowe ciśnienie żylne (OCŻ) >10 cm słupa
H2O
Wypełnienie żył szyjnych
Duszność
Wilgotne rzężenia u podstawy płuc (obrzęk płuc),
zastój w krążeniu małym w badaniu RTG klatki
piers.
Zmiany w zapisie EKG
Objawy wstrząsu- c.d.
Wstrząs anafilaktyczny:
Objawy wstrząsu + objawy dodatkowe:






Pokrzywka
Ból głowy
Objawy żołądkowo-jelitowe (nudności,
wymioty, bóle brzucha)
Skurcz oskrzeli
Obrzęk krtani
Zatrzymanie krążenia
Objawy wstrząsu- c.d.
Wstrząs septyczny:
Objawy wstrząsu + objawy dodatkowe:



Wzrost temperatury ciała
Hiperwentylacjazasadowica oddechowa
W początkowej fazie rozszerzenie łożyska
naczyniowego skóry (działanie toksyn
bakteryjnych)- skóra jest ciepła i sucha (w
początkowej fazie)
Leczenie wstrząsu
Postępowanie ogólne:
 Ułożenie chorego w pozycji leżącej, nogi unieść
(wyjątek- niewydolność krążenia, krwawienia w
obrębie głowy, płuc- tułów ułożyć wyżej)
 Zmierzyć ciśnienie tętnicze
 Założyć 1-2 dostępy żylne do żył obwodowych i
jedno wkłucie centralne
 Pobrać próbkę krwi w celu oznaczenia grupy,
morfologii, biochemii
 Cewnik do pęcherza moczowego
 Karta bilansowa
 Tlenoterapia
Leczenie wstrząsu
1.
-
2.
Leczenie płynami: w celu przywrócenia
prawidłowego przepływu tkankowego i
uzupełnienie objętości krwi krążącej
Krystaloidy (0.9% Na Cl, PWE) i płyny
koloidowe (Dekstran
wysokocząsteczkowy- Dekstran 70, HES),
działanie hiperonkotyczne i
przeciwagregacyjne
Przetaczanie krwi jeśli jej utrata wynosi
powyżej 1.5 litra
Zasady leczenia płynami i krwią
Utrata krwi
10-15%
Leczenie płynami
Przetaczać płyny w ilości utraconej
krwi. Krzyżować krew.
Dekstran 70000 w ilości 1.5
mg/kg/dobę, krystaloidy, krew
ogrzaną w ilości 1:2 do objętości
płynów
Powyżej 30% Dwa zestawy do wlewów, krew w
ilości równej objętości przetaczanych
płynów, osocze mrożone
15-30%