przypadku gdy klienci rezygnują z zakupu oferty z powodu niskiej jakości produktu, niezadowalającej obsługi lub zbyt wysokiej ceny, wtedy można i trzeba interweniować. Przedsiębiorstwo powinno określić częstotliwość występowania poszczególnych przyczyn odchodzenia klientów; z tego wynikałoby, jaki odsetek nabywców przestaje być jego klientami z określonego powodu. Przedsiębiorstwa mogą i powinny szacować wysokość zysków nie zrealizowanych z powodu niepotrzebnej utraty klientów. W przypadku nabywców indywidualnych oznacza to utratę tzw. wartości czasu życia klienta. Rób Walker, dyrektor ds. jakości w Rank Xerox, tak opisuje ten problem. W ubiegłym roku klienci zaprzestali używania 5500 sztuk kopiarek ze 140 tyś. dotąd zainstalowanych. Gdyby Rank Xerox utrzymał wszystkich klientów przy sobie, dochody firmy mogłyby być wyższe o 5 min GBP w pierwszym roku i o ponad 19 min GBP w ciągu trzech następnych lat. „Jeżeli uwzględnimy koszt nie wykorzystanych szans rynkowych, to wpływ utraty klientów na zysk jest ogromny" — twierdzi R. Walker. „Oczywiście nie wszystko da się w pełni kontrolować lub odzyskać, ale oceniamy, że jesteśmy w stanie opanować ok. 30% tego procesu. Tak więc skutki finansowe utraty niezadowolonych klientów są naprawdę duże". S. Holberton. In Pursuil of Repeat Business. ..Financial Times". 31 May 1991. s. 14: A. Payne. F. Pennie. Relationship Marketing: Kev Issues forthe Utilities Sector. .Journal of Marketing Management" 1997. No. 5. s. 465-477. Przedsiębiorstwo musi jednocześnie kalkulować, ile będzie je kosztowało obniżenie poziomu wskaźnika utraconych klientów. Jeżeli koszt ich utrzymania przy firmie byłby niższy niż wysokość utraconych zysków, przedsiębiorstwo powinno zainwestować w zmniejszenie liczby odchodzących nabywców. Odwołując się do ostatniego przykładu: jeśli firma wydałaby do 1,5 min GBP (0,3-5 min GBP) na utrzymanie traconych klientów, byłoby to posunięcie opłacalne. 7.5.2 Potrzeba utrzymywania klientów W dzisiejszych czasach firmy robią wszystko, aby utrzymać swoich klientów. Wiele rynków weszło w fazę dojrzałości i pojawia się na nich tylko niewielu nowych nabywców. Wzrost konkurencji podnosi koszty utrzymania klientów. Na rynkach dojrzałych koszt zdobycia nowego nabywcy może być nawet 5-krotnie wyższy niż koszt utrzymania dotychczasowego klienta. Marketing ofensywny zawsze kosztuje więcej niż marketing defensywny, ponieważ pozyskanie zadowolonych klientów konkurencji wymaga wiele wysiłku i pieniędzy. Niestety, klasyczna teoria i praktyka marketingu skupiają się raczej na umiejętności zdobywania nowych klientów, a nie na utrzymywaniu obecnych. Nacisk jest kładziony bardziej na zawieranie transakcji niż tworzenie relacji z klientami, dyskusje dotyczą w większym stopniu działań przed sprzedażowych i sprzedaży niż działań posprzedażowych. Jednak coraz częściej firmy widzą potrzebę zabiegania o dotychczasowych klientów. Jak potwierdzają wyniki badań, obniżenie wskaźnika odchodzenia klientów od firmy o 5%, może wpłynąć na poprawę wyniku finansowego firmy od 25% do 85%. Niestety większość systemów księgowych wykorzystywanych w przedsiębiorstwach nie pozwala na dostrzeżenie wartości posiadania lojalnych klientów. Choć rolą obecnego marketingu jest zwykle formułowanie marketingu-mix zorientowanego na wzrost sprzedaży i pozyskiwanie nowych nabywców, to pierwsza linia obrony firmy leży w obszarze utrzymywania posiadanych już klientów. Najlepszym sposobem realizacji tego zadania jest dostarczanie im powodów do jak największej satysfakcji z oferty przedsiębiorstwa. 7.5.3 Marketing partnerski Marketing partnerski oznacza tworzenie, utrzymywanie oraz umacnianie dobrych relacji z klientami i innymi zewnętrznymi partnerami firmy. W marketingu coraz wyraźniej odchodzi się od pojedynczych transakcji z nabywcami na rzecz budowania długookresowych, kreujących wartość relacji i sieci powiązań marketingowych między podmiotami rynku. Jego celem jest dostarczanie klientom firmy wartości w długim okresie, a miarą sukcesu — ich długofalowa satysfakcja. Marketing partnerski wymaga współdziałania wszystkich działów przedsiębiorstwa w wysiłkach służących jak najlepszej 136 obsłudze klienta. Budowanie relacji musi się odbywać na różnych poziomach — ekonomicznym, społecznym, technicznym i prawnym — aby osiągnąć skutek w postaci wysokiego stopnia lojalności klientów. Możemy wyróżnić pięć różnych typów relacji powstających między firmą a jej klientami: • relacja podstawowa — sprzedawca sprzedaje produkt, ale nie prowadzi żadnych działań posprzedażowych; • relacja reaktywna — sprzedawca sprzedaje produkt i zachęca klienta do