uniwersalna-idea-panstwa-prawa

9
„Uniwersalna” idea państwa prawa WYMOGI PRAWORZĄDNOŚCI SĄ NIEZALEŻNE OD
TEGO JAKA JEST TEŚĆ PRAWA I JAKIE DO REALIZACJI JAKICH WARTOŚCI DĄŻY
PRZY JEGO POMOCY PRACODAWCA.
Jest jedna idea rządów prawa podporządkowana władzy prawu i jego nadrzędności względem
działań organów państwa. Nawet najgorsze cele mogą być realizowane w sposób praworządny (lub
niepraworządny). To dwie różne sprawy. Niezależnie od treści jakie wyraża prawo albo państwo
działa według prawa (wtedy jest państwem prawa), albo nie (wtedy nie jest). Główni
przedstawiciele F.A. Hayek, A. Stahl, L. Fuller, J. Raz Wymogi Praworządności Formalnej istnienie porządku prawnego -działanie władzy zgodnie z prawem -istnienie środków ochrony przed
bezprawnym działaniem władzy -spełnianie przez prawo określonych postulatów formalnych
Najważniejsze wymogi formalne -generalność prawa (respektowane przez obywateli)
-równe traktowanie wszystkich
-przewidywanie rozstrzygnięć prawnych
-jawność prawna
-zrozumiałość i określoność prawa
-nieretroaktywność prawa
-niesprzeczność, nie wymaganie niemożliwości:
Istnienie i dostęp do bezstronnych, niezawisłych sądów
Poddanie administracji kontroli sądowej
Generalność norm prawnych Abstrakcyjność/ generalność
Prawo jako bezstronne „reguły gry” motyw ustawodawcy (instrumentalizacja prawa)
Naruszenia (np. afera Rywina, ustawa hazardowa)
Problem roli współczesnego państwa; zarządzanie przez prawo: przywileje, ulgi, zachęty
Równość wobec prawa Równość wobec prawa (równość w obliczu prawa)
Stosowanie prawa w ten sam sposób wobec wszystkich. Stosowanie „zgodnie z prawem” bez
względu na osobę.
Równość w prawie (równość prawa) - brak „arbitralnych” różnicowań w traktowaniu przez prawo
różnych obywateli
Bezstronność prawodawcy - kwestie motywu
F.A. Hayek - kryterium „podwójnej zgody” (różne traktowanie, akceptowane przez innych np.
kobiety w ciąży)
Przewidywalność - jawność
Pisemność prawa (np. XII Tablic)
Ogłaszanie
Dostępność
-zrozumiałość (dostępność pomocy prawnej)
-określoność ( problem swobodnego uznania, ucieczki w klauzule generalne)
-niesprzeczność
Pewność prawa (Zaufanie) - stabilność
Znajomość, planowanie przedsięwzięć
-nieretroaktywność (lex retro non agit)
(…)
…, ucieczki w klauzule generalne)
-niesprzeczność
Pewność prawa (Zaufanie)
- stabilność
Znajomość, planowanie przedsięwzięć
-nieretroaktywność (lex retro non agit)
Prawo karne, nullum crimen sine lege; poenali anteriori, lex nitior retro agit
Inne zmiany na niekorzyść
-poszanowanie “interesów w toku”
Vacation legis
Regulacje przejściowe I dostosowujące
Egzekucja prawa (egzekwowanie prawa)
-prawo w rękach…
… - ktoś kto może zawiesić reguły prawne i wprowadzić „stan wyjątkowy”
Polityka jest ostatecznie walką o rządy nad prawem
-IDEA RZĄDÓW PRAWA - próba wyznaczenia ram konfliktowych politycznych ograniczonemu
trwałym podstawowym konsensusem wspólnych zasad.
K.R. Popper „Społeczeństwo Otwarte” (już nie krytyka)
- społeczeństwa zamknięte wierzą, że ich forma jest niezmienna, konieczne, że z jakiś obiektywnych
powodów muszą być zorganizowane tak jak są
-filozofowie społeczeństwa zamkniętego: Platon, Hegel, Marks
- społeczeństwa otwarte wiedzą, że same o sobie decydują, ich forma zależy od nich i jest zawsze
ostatecznie sprawą ich wyboru.
- formuła państwa prawnego nie jest koniecznością historyczną, jest sprawą ocen i przekonań, które
mogą podlegać krytycznej ocenie
-pytanie o alternatywy
MEMENTO SEMPER
Rdzeń idei państwa prawa…
… światopoglądowych (np. rozdziału kościoła od państwa lub respektowanie wartości religijnych)
Poszanowanie praw człowieka (godność osoby ludzkiej)
POSZANOWANIE GODNOŚCI LUDZKIEJ PRZEZ PRAWO - traktowanie każdego człowieka
jako wartości samej w sobie przejawiającej się w respektowaniu jej podstawowych wartości i praw
-prawo do życia (np. sprawy aborcji) , kwestia kary śmierci, eutanazja
-wolność osobista - gwarancje…
…
Krytyka aksjologii rządów prawa
-rządy prawa są produktem zachodniej cywilizacji
-opierają się na „naszych” wartościach - indywidualizmie, wolności osobistej, swobodzie
gospodarczej, egoizmie
-pierwszeństwo jednostki przed wspólnotą, obowiązkami obywatela solidaryzmu z innymi (nurty
kolektywistyczne - kom unitaryzm, solidaryzm itd.)
-rządy prawa jako idea II stopnia: zasady politycznej koegzystencji…
Związanie państwa prawem, a zagadnienia praworządności
Państwo prawa
Pozytywistyczna i niepozytywistyczna interpretacja państwa prawa
Geneza Rządów Prawa-opracowanie
Legalność a legitymizacja-opracowanie
Zasady ustrojowe
Reklama



























Prawa autorskie
Reklama




Kontakt