Równość szans i niedyskryminacji - RPO WP

Równość szans i niedyskryminacja
w projektach finansowanych
z funduszy europejskich na lata 2014-2020
CZERWIEC 2017 r.
Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
1
Równość szans kobiet i mężczyzn
Równość szans kobiet i mężczyzn
Stan, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się
taką samą wartość społeczną, równe prawa i obowiązki,
a także równy dostęp do zasobów społecznych.
2
Równość szans kobiet i mężczyzn
Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn
• oceniana jest na etapie oceny formalnej w ramach kryterium A.10.
Zgodność z politykami horyzontalnymi UE.
• szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej w ramach kryterium A.10.
Czy projekt jest zgodny z zasadą równości szans kobiet i mężczyzn (na podstawie
standardu minimum)?
Ocena kryterium jest zero-jedynkowa.
3
Równość szans kobiet i mężczyzn
Standard minimum składa się z 5 kryteriów:
(1 – 3)
1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje potwierdzające istnienie
(albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/ lub
zasięgu oddziaływania projektu.
2. Wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania odpowiadające
na zidentyfikowane bariery równościowe w obszarze tematycznym interwencji i/lub
zasięgu oddziaływania projektu.
3. W
przypadku
stwierdzenia
braku
barier
równościowych,
wniosek
o dofinansowanie projektu zawiera działania, zapewniające przestrzeganie zasady
równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu tego
typu bariery nie wystąpiły.
4
Równość szans kobiet i mężczyzn
Standard minimum składa się z 5 kryteriów:
(4 – 5)
4. Wskaźniki realizacji projektu zostały podane w podziale na płeć i/lub został
umieszczony opis tego, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia barier
równościowych, istniejących w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu
oddziaływania projektu.
5. We wniosku o dofinansowanie projektu wskazano jakie działania zostaną podjęte
w celu zapewnienia równościowego zarządzania projektem.
5
Równość szans kobiet i mężczyzn
Standard minimum – ocena
 za poszczególne kryteria można otrzymać od 0 do 2 punktów;
 maksymalnie projekt może otrzymać 6 punktów;
 brak uzyskania co najmniej 3 punktów w standardzie minimum jest
równoznaczny z odrzuceniem wniosku.
6
Równość szans kobiet i mężczyzn
Kiedy nie będzie mieć zastosowania ocena pod kątem standardu minimum?
Wyjątki od standardu minimum
1. Profil działalności beneficjenta (ograniczenia statutowe) – w ramach statutu (lub innego
równoważnego dokumentu) istnieje jednoznaczny zapis, iż wnioskodawca przewiduje
w ramach swojej działalności wsparcie skierowane tylko do jednej z płci.
W przypadku tego wyjątku statut może być zweryfikowany przed podpisaniem umowy
o dofinansowanie projektu. Natomiast we wniosku o dofinansowanie projektu musi
zostać podana w treści informacja, że ten projekt należy do wyjątku od standardu
minimum, ze względu na ograniczenia wynikające z profilu działalności.
7
Równość szans kobiet i mężczyzn
Kiedy nie będzie mieć zastosowania ocena pod kątem standardu minimum?
Wyjątki od standardu minimum
2. Zamknięta rekrutacja – projekt obejmuje (ze względu na swój zakres oddziaływania)
wsparciem wszystkich pracowników/ pracownice, cały personel konkretnego podmiotu,
wyodrębnionej organizacyjnie części danego podmiotu lub konkretnej grupy podmiotów
wskazanych we wniosku o dofinansowanie projektu. W treści wniosku o dofinansowanie
projektu musi zostać podana informacja, że ten projekt należy do wyjątku od standardu
minimum, ze względu na zamkniętą rekrutację wraz z uzasadnieniem. W celu
potwierdzenia, że dany projekt należy do wyjątku, powinno się wymienić z nazwy
podmiot lub podmioty, do których jest skierowane wsparcie w ramach projektu.
8
Równość szans i niedyskryminacji
Zasada równości szans i niedyskryminacji,
w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami
9
Równość szans i niedyskryminacji
10
Równość szans i niedyskryminacji
Uniwersalne projektowanie
• oznacza projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki
sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu,
bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania
• nie wyklucza pomocy technicznych dla szczególnych
z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne.
grup
osób
11
Równość szans i niedyskryminacji
Dostępność
Właściwość środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjnokomunikacyjnych
oraz
towarów
i
usług,
pozwalająca
osobom
z niepełnosprawnościami na korzystanie z nich na zasadzie równości z innymi
osobami.
Dostępność jest warunkiem wstępnym prowadzenia przez wiele osób
z niepełnosprawnościami niezależnego życia i uczestniczenia w życiu społecznym
i gospodarczym.
Dostępność może być zapewniona przede wszystkim dzięki stosowaniu koncepcji
uniwersalnego projektowania, a także poprzez usuwanie istniejących barier oraz
stosowanie mechanizmu racjonalnych usprawnień, w tym technologii i urządzeń
kompensacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami.
Równość szans i niedyskryminacji
Deklaracja o niedostępności projektu dla osób z określonym rodzajem
niepełnosprawności jest przykładem dyskryminowania.
13
Równość szans i niedyskryminacji
Wszystkie
projekty
powinny
być
dostępne
dla
osób
z niepełnosprawnościami – co nie oznacza automatycznie, że muszą być one
uniwersalnie zaprojektowane, tzn. od razu, z góry zapewniać zestaw
wszelkiego rodzaju możliwych ułatwień dla różnych rodzajów
niepełnosprawności. To dotyczy tylko projektów, w których powstaje nowa
infrastruktura lub istniejąca jest znacząco przebudowywana.
Zatem nie każdy projekt musi być otwarty „z góry” na wszystkie potrzeby ON,
ale każdy projekt powinien zapewnić możliwość faktycznego udziału każdej
osobie z niepełnosprawnością, która spełni pozostałe kryteria udziału
w projekcie i wyrazi chęć w nim udziału.
Może to się odbywać np. poprzez czasową modyfikację infrastruktury,
zastosowanie odpowiednich urządzeń czy rozwiązań organizacyjnych
(np. dojazd do miejsca pobytu ON, szkolenie on-line) czy pomoc osoby trzeciej
– o ile zachodzi taka potrzeba.
14
Równość szans i niedyskryminacji
Jeśli choć jeden z produktów/elementów projektu
spełnia zasadę dostępności lub przewidziano w nim udział ON
to projekt taki nie ma charakteru neutralnego.
15
Równość szans i niedyskryminacji
Mechanizm racjonalnych usprawnień
• Oznacza konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania nie nakładające
nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne
w
konkretnym
przypadku,
w
celu
zapewnienia
osobom
z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z wszelkich praw
człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie
równości z innymi.
• Warunek
–
rozpoznanie
potrzeb
uczestnika
z niepełnosprawnością na etapie realizacji projektu.
projektu
• Łączny koszt racjonalnych usprawnień na jednego uczestnika w projekcie
nie może przekroczyć 12 tys. PLN.
• Należy pamiętać, że dodatkowy koszt wynikający z zastosowania
mechanizmu racjonalnych usprawnień może zwiększać wartość całkowitą
projektu (a tym samym wysokość wkładu własnego beneficjenta),
dodatkowo może wpływać na poziom wydatków w ramach cross16
financingu.
Równość szans i niedyskryminacji
Finansowanie i kwalifikowanie wydatków związanych z mechanizmem racjonalnych
usprawnień jest zapewnione przez możliwość dokonywania na etapie realizacji projektu
odpowiednich przesunięć środków w ramach budżetu określonego we wniosku
o dofinansowanie projektu, w momencie pojawienia się w projekcie specjalnych potrzeb
osoby lub osób z niepełnosprawnościami.
W przypadku braku możliwości pokrycia wydatków związanych z mechanizmem
racjonalnych usprawnień w ramach projektu, beneficjent może wnioskować do IZ RPO WP
o zwiększenie wartości dofinansowania projektu na rzecz realizacji mechanizmu
racjonalnych usprawnień.
IZ RPO WP każdorazowo podejmuje decyzję w sprawie zastosowania w projekcie
mechanizmu racjonalnych usprawnień indywidualnie dla każdego projektu, biorąc pod
uwagę zasadność i racjonalność poniesienia dodatkowych kosztów na podstawie
uzasadnienia beneficjenta, z zastosowaniem najbardziej efektywnego dla danego
przypadku sposobu (np. prymat wynajmu nad zakupem).
17
Równość szans i niedyskryminacji
Mechanizm racjonalnych usprawnień – przykłady (1)
• koszty specjalistycznego transportu na miejsce realizacji wsparcia
• dostosowanie architektoniczne budynków niedostępnych (np. zmiana miejsca
realizacji projektu; budowa tymczasowych podjazdów; montaż platform, wind,
podnośników; właściwe oznakowanie budynków poprzez wprowadzanie
elementów kontrastowych i wypukłych celem właściwego oznakowania dla osób
niewidomych i słabowidzących itp.)
• dostosowanie infrastruktury komputerowej (np. wynajęcie lub zakup
i instalacja programów powiększających, mówiących, kamer do kontaktu
z osobą posługującą się językiem migowym, drukarek materiałów w alfabecie
Braille’a)
18
Równość szans i niedyskryminacji
Mechanizm racjonalnych usprawnień – przykłady (2)
• dostosowanie akustyczne (wynajęcie lub zakup i montaż systemów
wspomagających słyszenie, np. pętli indukcyjnych, systemów FM)
• asystent tłumaczącego na język łatwy
• asystent osoby z niepełnosprawnością
• tłumacz języka migowego lub tłumacza-przewodnika
• przewodnik dla osoby mającej trudności w widzeniu
19
Równość szans i niedyskryminacji
W projektach dedykowanych, tj. zorientowanych wyłącznie na osoby
z niepełnosprawnościami oraz w projektach, w których założono X% udział
osób z niepełnosprawnościami z rozpoznanymi potrzebami, wnioskodawca
ma możliwość uwzględnienia wydatków na zapewnienie dostępności
czy dostosowanie projektu już na etapie sporządzania wniosku
o dofinansowanie projektu.
W takim przypadku limit 12 tys. na uczestnika nie obowiązuje, gdyż nie jest to
mechanizm racjonalnych usprawnień a zaprojektowanie wsparcia na zasadzie
uniwersalnego projektowania.
Jednocześnie konieczne jest wskazanie w projekcie diagnozy potrzeb danej
grupy osób z niepełnosprawnościami oraz zaplanowanie działań i wskaźników
adekwatnych do skali środków przeznaczonych na wsparcie bezpośrednie
osoby/uczestnika, prowadzące do uzyskania przez nią określonych korzyści
(np. nabycia kompetencji lub kwalifikacji, podjęcia zatrudnienia).
20
Równość szans i niedyskryminacji
Od modelu medycznego
do modelu interakcyjnego
Model medyczny
Niepełnosprawny chory, niezdolny do samodzielnego życia/ podejmowania
samodzielnych decyzji, nie spełniający normy
Przyczyna
ograniczenia organizmu
Efekt
wykluczenie, oddanie pod opiekę lekarzy i instytucji
Cel
wyleczenie, rehabilitacja
Działania
charytatywne, opiekuńcze
Model interakcyjny
Niepełnosprawność wynik interakcji między osobą a otoczeniem
Przyczyna
bariery społeczno-ekonomiczne
Efekt
nie naprawiamy jednostki, ale dostosowujemy otoczenie
Cel
włączenie, zapewnienie równych praw i równego traktowania
Działania
znoszenie równego typu barier (architektonicznych, komunikacyjnych,
w postawie społeczeństwa)
21
Równość szans i niedyskryminacji
Model medyczny - konsekwencje
rehabilitacja
leczenie
specjalne Instytucje
terapia
diagnoza
Stan osoby
jest
problemem
segregacja w edukacji
i na rynku pracy
22
Równość szans i niedyskryminacji
Model społeczny - konsekwencje
Utrudniony dostęp do
edukacji
Dyskryminacja na
rynku pracy
Niedostępny
transport
Bariery
architektoniczne
Uprzedzenia /
postawa otoczenia
Struktury w
społeczeństwie
są problemem
Utrudniony
dostęp do
informacji
23
Równość szans i niedyskryminacji
Zasada równości szans
z niepełnosprawnościami
i
niedyskryminacji,
w
tym
dostępności
dla
osób
• oceniana jest na etapie oceny formalnej w ramach kryterium A.10.
Zgodność z politykami horyzontalnymi UE.
• szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej w ramach kryterium A.10.
Czy projekt jest zgodny z zasadą równości szans i niedyskryminacji?
Ocena kryterium jest zero-jedynkowa.
24
Równość szans i niedyskryminacji
Dobre praktyki…
 Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu
na niepełnosprawność.
 Działania zindywidualizowane.
 Działania wynikające z przeprowadzonej analizy.
 Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania.
 Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim koncepcji
uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku
o dofinansowanie.
 Stosowanie standardów WCAG 2.0 na poziomie AA.
Równość szans i niedyskryminacji
Dobre praktyki…
Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu
na niepełnosprawność.
Działania zindywidualizowane.
Działania wynikające z przeprowadzonej analizy.
Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego
projektowania.
Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim
koncepcji uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być
uwzględnione we wniosku o dofinansowanie.
Stosowanie standardów WCAG 2.0 na poziomie AA.
Równość szans i niedyskryminacji
Dobre praktyki…
 Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu na niepełnosprawność
 Działania zindywidualizowane
 Działania wynikające z przeprowadzonej analizy
 Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania
 Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim koncepcji
uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku
o dofinansowanie
 Stosowanie standardów WCAG 2.0 na poziomie AA
Dobre praktyki / złe praktyki
28
Dobre praktyki / złe praktyki
Miejsca odpoczynku powinny być wyposażone w ławki, które ułatwiają siadanie i wstawanie
osobom starszym (autor: prof. M. Wysocki, PG).
29
Dobre praktyki / złe praktyki
30
Dobre praktyki / złe praktyki
Dzięki oznaczeniom na poręczach osoba niewidoma może zorientować się, na którym poziomie
budynku znajduje się obecnie.
31
Bieżąca realizacja projektu to nie wszystko…
32
Równość szans
Informacja i promocja
 Zapewnienie dostępnego przekazu (nagranie komunikatu w formie wideo
z napisami, nagranie z napisami w języku łatwym, nagranie z tłumaczem
języka migowego).
 Materiały informacyjne są skierowane także do opiekunów faktycznych
(np. członków rodzin, krewnych) osób z niepełnosprawnościami,
 Odpowiednie zaprojektowanie materiałów informacyjno-promocyjnych.
 Dostępność treści zamieszczanych w Internecie (zgodnie ze standardami
WCAG 2.0 AA, w tym uwzględnienie stron dedykowanych osobom
z niepełnosprawnościami
 Formularze wykorzystywane w procesie rekrutacji zawierają co najmniej
jedno pytanie o specjalne potrzeby wynikające z niepełnosprawności.
Równość szans
Monitoring projektów i sprawozdawczość
Beneficjent w decyzji albo umowie o dofinansowanie projektu jest zobowiązany
do wskazywania obligatoryjnie w części dotyczącej postępu rzeczowego
z realizacji projektu, które z działań równościowych zaplanowanych w ramach
wniosku o dofinansowanie projektu zostały zrealizowane, a także do wskazania
problemów lub trudności w realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn
w projekcie (o ile będą występować) .
W celu weryfikacji realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach
listy sprawdzającej do wniosku o płatność znajduje się pytanie weryfikujące to
zagadnienie:
• czy właściwie zostały opisane działania z zakresu równości szans, w tym
dostępności projektu dla osób z niepełnosprawnościami, określonymi
we wniosku o dofinansowanie?
• czy działania z zakresu równości szans płci realizowane są w projekcie zgodnie
z wnioskiem o dofinansowanie?
34
Równość szans
Kontrola projektów
Kwestie równości szans kobiet i mężczyzn są sprawdzane w ramach ogólnych
kontroli projektów. Nie przewiduje się oddzielnych kontroli projektów wyłącznie
dla oceny spełniania zasady równości szans kobiet i mężczyzn.
Weryfikacja przez instytucję do tego wyznaczoną jest oparta o specjalnie
dedykowane pytanie w liście kontrolującej dany projekt, a informacja w tym
zakresie będzie zawarta w informacji pokontrolnej.
(Kontrola odbywa się zgodnie z Wytycznymi w zakresie kontroli realizacji
programów operacyjnych na lata 2014-2020.)
35
Równość szans
Ale jak to było…?
czyli
gdzie znaleźć pomoc
• http://www.rpo.pomorskie.eu/zasada-rownosci-szans-i-niedyskryminacji
• Jak realizować zasadę równości szans kobiet i mężczyzn w projektach
finansowanych z funduszy europejskich 2014-2020. Poradnik dla osób
realizujących projekty oraz instytucji systemu wdrażania.
• Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności
dla osób z niepełnosprawnościami. Poradnik dla realizatorów projektów
i instytucji systemu wdrażania Funduszy Europejskich 2014-2020.
Dziękuję za uwagę
www.rpo.pomorskie.eu
44