5. Zgodność projektów z politykami horyzontalnymi

Zasada równości szans i niedyskryminacji,
w tym dostępności
dla osób z niepełnosprawnościami
oraz
zasada równości szans kobiet i mężczyzn
w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020
3 listopada 2016 r.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
1
Równość szans i niedyskryminacji
Wytyczne w zakresie realizacji
zasady równości szans i niedyskryminacji,
w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami
oraz
zasady równości szans kobiet i mężczyzn
w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020
http://www.rpo.pomorskie.eu/poznaj-zasady-dzialania-programu
http://www.rpo.pomorskie.eu/zasada-rownosci-szans-i-niedyskryminacji
2
Równość szans i niedyskryminacji
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn
 dotyczy podejmowania działań na rzecz osiągania stanu,
w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą
wartość społeczną, równe prawa i obowiązki oraz gdy mają
oni równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse
rozwoju), z których mogą korzystać;
 działania wyrównawcze polegają na preferencyjnym
traktowaniu osób z tej grupy, która napotyka na szczególne
bariery i ograniczenia utrudniające równy dostęp do zasobów i
dóbr społecznych;
 każda decyzja czy działanie są zatem oceniane w odniesieniu
do stopnia, w jakim wpływają na sytuację kobiet i mężczyzn,
tj. czy przyczyniają się do eliminowania występujących
3
nierówności czy też je pogłębiają.
Równość szans i niedyskryminacji
Czym jest realizacja zasady równości szans kobiet i mężczyzn?
 Realizacja działań wyrównujących szanse tej płci, która jest
w gorszym położeniu.
 Unikanie sztucznych podziałów na role i obszary wyłącznie
„kobiece” lub wyłącznie „męskie”.
 Analiza sytuacji z uwzględnieniem perspektywy płci
w obszarze, w którym prowadzimy lub zamierzamy prowadzić
działania, czyli analiza danych z podziałem na płeć.
 Zaplanowanie działań, które mogą przyczynić się
do rozwiązania konkretnych problemów w zakresie równości
4
szans kobiet i mężczyzn.
Równość szans i niedyskryminacji
Czym nie jest realizacja zasady równości szans kobiet i mężczyzn?
 Równość nie oznacza zawsze „po równo”, to nie jest podział 50/50
kobiet i mężczyzn uczestniczących w projektach.
 Same deklaratywne zapisy o zagwarantowaniu pełnej dostępności
dla kobiet i mężczyzn czy też niedyskryminowaniu nikogo,
nie są realizacją zasady równości szans kobiet i mężczyzn.
 Działania na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn nie kończą się
na analizie sytuacji kobiet i mężczyzn oraz stwierdzeniu istniejących
nierówności.
 Błędne jest przekonanie, że działania na rzecz równości szans
kobiet i mężczyzn mają na celu doprowadzenie do stanu, że nie
będzie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami.
5
Równość szans i niedyskryminacji
Standard minimum
to narzędzie używane do oceny realizacji zasady równości szans
kobiet i mężczyzn na etapie oceny formalnej, w ramach kryterium
A.10. Zgodność z politykami horyzontalnymi UE.
Szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej
w ramach kryterium A.10.3 Czy projekt jest zgodny z zasadą
równości szans kobiet i mężczyzn (na podstawie standardu
minimum)?
Ocena kryterium jest zero-jedynkowa.
6
Równość szans i niedyskryminacji
Standard minimum
Obejmuje zestaw zagadnień i ocenia, czy wnioskodawca
uwzględnił:
• kwestie równościowe w ramach analizy problematyki projektu,
• wpływ zaplanowanych działań na zasadę równości, wskaźniki
w podziale na płeć,
• wpływ projektu na zasadę równości.
7
Równość szans i niedyskryminacji
Standard minimum składa się z pięciu kryteriów:
1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje potwierdzające istnienie
(albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/ lub
zasięgu oddziaływania projektu.
2. Wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania odpowiadające
na zidentyfikowane bariery równościowe w obszarze tematycznym interwencji i/lub
zasięgu oddziaływania projektu.
3. W
przypadku
stwierdzenia
braku
barier
równościowych,
wniosek
o dofinansowanie projektu zawiera działania, zapewniające przestrzeganie zasady
równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu tego
typu bariery nie wystąpiły.
4. Wskaźniki realizacji projektu zostały podane w podziale na płeć i/lub został
umieszczony opis tego, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia barier
równościowych, istniejących w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu
oddziaływania projektu
5. We wniosku o dofinansowanie projektu wskazano jakie działania zostaną podjęte
8
w celu zapewnienia równościowego zarządzania projektem.
Równość szans i niedyskryminacji
Standard minimum
 za poszczególne kryteria można otrzymać od 0 do 2 punktów;
 maksymalnie projekt może otrzymać 6 punktów;
 brak uzyskania co najmniej 3 punktów w standardzie minimum
jest równoznaczny z odrzuceniem wniosku.
9
Równość szans i niedyskryminacji
KIEDY NIE BĘDZIE MIEĆ ZASTOSOWANIA
OCENA POD KĄTEM STANDARDU MINIMUM?
WYJĄTKI OD STANDARDU MINIMUM
1. Profil działalności beneficjenta (ograniczenia statutowe) –
w ramach statutu (lub innego równoważnego dokumentu) istnieje
jednoznaczny zapis, iż wnioskodawca przewiduje w ramach swojej
działalności wsparcie skierowane tylko do jednej z płci.
W przypadku tego wyjątku statut może być zweryfikowany przed
podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu. Natomiast na
etapie przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu, musi
zostać podana w treści informacja, że ten projekt należy do
wyjątku od standardu minimum, ze względu na ograniczenia
wynikające z profilu działalności.
10
Równość szans i niedyskryminacji
KIEDY NIE BĘDZIE MIEĆ ZASTOSOWANIA
OCENA POD KĄTEM STANDARDU MINIMUM?
WYJĄTKI OD STANDARDU MINIMUM
1. Zamknięta rekrutacja – projekt obejmuje (ze względu na swój
zakres oddziaływania) wsparciem wszystkich pracowników/
pracownice, cały personel konkretnego podmiotu, wyodrębnionej
organizacyjnie części danego podmiotu lub konkretnej grupy
podmiotów wskazanych we wniosku o dofinansowanie projektu.
W treści wniosku o dofinansowanie projektu musi zostać podana
informacja, że ten projekt należy do wyjątku od standardu
minimum, ze względu na zamkniętą rekrutację wraz
z uzasadnieniem. W celu potwierdzenia, że dany projekt należy
do wyjątku, powinno się wymienić z nazwy podmiot lub podmioty,
11
do których jest skierowane wsparcie w ramach projektu.
Równość szans i niedyskryminacji
Stwierdzenia typu:
 „Projekt będzie realizował założenia równościowe.”
 „Projekt jest zgodny z polityką równości szans kobiet i mężczyzn.”
 „Wnioskodawca nie będzie dyskryminował nikogo ze względu
na płeć.”
są niewystarczające.
Stwierdzenia te są deklaratywne i nie wynika z nich, w jaki sposób
faktycznie zostanie zapewniona realizacja zasady równości szans
kobiet i mężczyzn.
12
Równość szans i niedyskryminacji
 Przy diagnozowaniu barier równościowych należy wziąć
pod uwagę, w jakim położeniu znajdują się kobiety i mężczyźni
wchodzący w skład grupy docelowej.
 Istotne jest podanie nie tylko liczby kobiet i mężczyzn,
ale odpowiedź m.in. na pytania:
• czy któraś z tych grup znajduje się w gorszym położeniu?
• jakie są tego przyczyny?
• czy któraś z grup ma trudniejszy dostęp do edukacji,
zatrudnienia, szkoleń?
13
Równość szans i niedyskryminacji
 Planowane działania powinny wynikać z wcześniej
przedstawionych danych i analiz identyfikujących bariery
wpływające na sytuację każdej płci.
 W sytuacji, gdy przedstawione zostały bariery równościowe
i dane z podziałem na płeć, ale w żaden sposób nie
zaplanowano działań przeciwdziałających tym nierównościom,
lub działania te nie odnoszą się w żaden sposób do sytuacji
kobiet i mężczyzn pogłębiając istniejące nierówności, wówczas
wniosek nie spełnia kryterium nr 2.
 Można w ramach projektu wprowadzić rozwiązania dodatkowe:
• działania informacyjne i uświadamiające w zakresie równości
płci,
• dbanie o formułowanie niestereotypowych informacji,
materiałów, działań.
14
Równość szans i niedyskryminacji
 Równościowe zarządzanie projektem polega na uświadomieniu
osób zaangażowanych w realizację projektu (zarówno personelu,
jak i podwykonawców) o obowiązku przestrzegania zasady
równości płci.
 Obejmuje także organizowanie pracy i składu osobowego
we wszystkich działaniach projektu, by zapewnić włączanie
perspektywy płci do działań projektowych.
 Nie polega na zatrudnieniu do obsługi projektu 50% mężczyzn
i 50 % kobiet, ani na zwykłej deklaracji, że projekt będzie
zarządzany równościowo.
15
Równość szans i niedyskryminacji
Należy pamiętać, że:
 stosowanie kryterium płci w procesie rekrutacji pracowników jest
niezgodne z prawem pracy;
 stosowanie polityki równych wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn
za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości jest
obowiązkiem wynikającym z prawa pracy.
16
Równość szans i niedyskryminacji
Zasada równości szans i niedyskryminacji,
w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami
17
Równość szans i niedyskryminacji
Zasada równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla
osób z niepełnosprawnościami oceniana jest na etapie oceny
formalnej, w ramach kryterium A.10. Zgodność z politykami
horyzontalnymi UE.
Szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej
w ramach kryterium A.10.2 Czy projekt jest zgodny z zasadą
równości szans i niedyskryminacji?
Ocena kryterium jest zero-jedynkowa.
18
Równość szans i niedyskryminacji
Od modelu medycznego
do modelu interakcyjnego
Model medyczny
Niepełnosprawny – chory, niezdolny do samodzielnego życia/
podejmowania samodzielnych decyzji, nie spełniający normy
Przyczyna – ograniczenia organizmu
Efekt – wykluczenie, oddanie pod opiekę lekarzy i instytucji
Cel – wyleczenie, rehabilitacja
Działania – charytatywne, opiekuńcze
Model interakcyjny
Niepełnosprawność – wynik interakcji między osobą a otoczeniem
Przyczyna – bariery społeczno-ekonomiczne
Efekt - nie naprawiamy jednostki, ale dostosowujemy otoczenie
Cel – włączenie, zapewnienie równych praw i równego traktowania
Działania - znoszenie równego typu barier (architektonicznych,
komunikacyjnych, w postawie społeczeństwa)
19
Równość szans i niedyskryminacji
Model medyczny - konsekwencje
rehabilitacja
leczenie
specjalne Instytucje
terapia
diagnoza
Stan osoby
jest
problemem
segregacja w edukacji
i na rynku pracy
20
Równość szans i niedyskryminacji
Model społeczny- konsekwencje
Utrudniony dostęp do
edukacji
Dyskryminacja na
rynku pracy
Niedostępny
transport
Bariery
architektoniczne
Uprzedzenia /
postawa otoczenia
Struktury w
społeczeństwie
są problemem
Utrudniony
dostęp do
informacji
21
Równość szans i niedyskryminacji
Dostępność
 Właściwość środowiska fizycznego, transportu, technologii
i systemów informacyjno-komunikacyjnych oraz towarów i usług,
pozwalająca osobom z niepełnosprawnościami na korzystanie
z nich na zasadzie równości z innymi osobami.
 Dostępność jest warunkiem wstępnym prowadzenia przez wiele
osób z niepełnosprawnościami niezależnego życia i uczestniczenia
w życiu społecznym i gospodarczym.
 Dostępność może być zapewniona przede wszystkim dzięki
stosowaniu koncepcji uniwersalnego projektowania, a także
poprzez usuwanie istniejących barier oraz stosowanie mechanizmu
racjonalnych usprawnień, w tym technologii i urządzeń
kompensacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami.
Równość szans i niedyskryminacji
Koncepcja uniwersalnego projektowania
 Projektowanie produktów, środowiska, programów i usług
w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie
największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub
specjalistycznego projektowania.
 Uniwersalne projektowanie nie wyklucza możliwości
zapewniania dodatkowych udogodnień dla szczególnych grup
osób z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne.
Równość szans i niedyskryminacji
Rekrutacja
 Rekrutacja
uczestników
projektu
powinna
zostać
przeprowadzona w sposób umożliwiający wzięcie udziału
w projekcie każdej zainteresowanej osobie.
 Informacja o rekrutacji- zapewnienie dostępnego przekazu.
 Wiadomości o projekcie powinny być zamieszczane
na stronach/portalach internetowych, z których korzystają
osoby z niepełnosprawnościami.
 Zagwarantowanie dostępności spotkań rekrutacyjnych.
 Dostępność formularzy zgłoszeniowych.
 Diagnoza wynikających z niepełnosprawności potrzeb.
Równość szans i niedyskryminacji
Informacja i promocja
Zapewnienie dostępnego przekazu (nagranie komunikatu
w formie wideoz napisami, nagranie z napisami w języku
łatwym, nagranie z tłumaczem języka migowego).
Odpowiednie zaprojektowanie materiałów informacyjnopromocyjnych.
Dostępność treści zamieszczanych w Internecie.
Równość szans i niedyskryminacji
Dobre praktyki…
 Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu
na niepełnosprawność.
 Działania zindywidualizowane.
 Działania wynikające z przeprowadzonej analizy.
 Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją
uniwersalnego projektowania.
 Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede
wszystkim koncepcji uniwersalnego projektowania i równego
dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku o dofinansowanie.
 Stosowanie standardów WCAG 2.0 na poziomie AA.
Równość szans i niedyskryminacji
INFORMACJE DODATKOWE
• Jak realizować zasadę równości szans kobiet i mężczyzn
w projektach finansowanych
z funduszy europejskich
2014-2020. Poradnik dla osób realizujących projekty oraz
instytucji systemu wdrażania.
• Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji,
w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami.
Poradnik dla realizatorów projektów i instytucji systemu
wdrażania Funduszy Europejskich 2014-2020.
Departament Europejskiego Funduszu Społecznego
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
tel. 58 326 81 90, [email protected]
www.rpo.pomorskie.eu
28