Socjologia ogólna

2012-02-26
1. Przedmiot socjologii

Socjologia ogólna

sucha wiedza, nic to nie da, nuda…
nauka o społeczeństwie


zjawiska i procesy tworzenia się różnych form zbiorowości
ludzkich

1. WPROWADZENIE



2. Socjologia bada…





instytucje: wychowawcze, prawne, religijne,
artystyczne, polityczne, gospodarcze (np. rola rodziny w
życiu społecznym)
zbiorowości: małe i wielkie grupy społeczne, tłum,
publiczność, kibice sportowi
procesy: industrializacja, urbanizacja, ruchliwość
społeczna, migracje, wzrastająca liczba ludności,
procesy starzenia się społeczeństwa, komunikowanie
stosunki społeczne: działania społeczne, role
społeczne, interakcje społeczne, więzi społeczne,
konflikty
zjawiska kulturowe: normy, wartości, sankcje, cele
kulturowe, stereotypy
4. Socjologia a wiedza potoczna
społeczeństwo [A. Giddens] – zbiór lub system zinstytucjonalizowanych
(społecznie reprodukowanych) sposobów postępowania
struktury zbiorowości społecznych (np. stosunek władzy)
zjawiska i procesy wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie (proces
socjalizacji, mechanizmy konformistyczne)
siły skupiające i odpychające ludzi od siebie (interakcje społeczne, więzi
społeczne)
zmiany i przekształcenia zachodzące w społeczeństwie (np. wpływ
zmian technologicznych na tożsamość człowieka, na życie społeczne,
globalizacja, rola mass mediów)
3. Socjologia jako odrębna dyscyplina
naukowa






August Comte (franc. filozof 1798-1857) - (właściwie Izydor Maria
August Franciszek Ksawery Comte) – ojciec socjologii
(1837/1838)
traktował socjologię jako jedyną nauką o społeczeństwie
odkrycie uniwersalnych prawidłowości rządzących poszczególnymi
zjawiskami – możliwość kontrolowania zjawisk społecznych
postulował ustanowienie kultu Ludzkości, Postępu i Ładu, którego
kapłani mieliby monopol na nauczanie i medycynę oraz
sprawowaliby cenzurę; ustrój miałby być dyktatorski, a urzędy –
dziedziczne
patriarchalne spojrzenie na stosunku rodzinne…
socjologia jako dyscyplina naukowa pojawiła się w poł. XIX w.
(patrzono na nią podejrzliwie…)
5. Socjologia a inne nauki
społeczne psychologia ogólna-psychologia społeczna-socjologia




socjologia bada wiedzę potoczną – np. procesy
upowszechniania się twierdzeń sprawiających wrażenie
prawdziwych (wiara w horoskopy) czy faktów społecznych
fakt społeczny [E. Durkheim]- wszelkie treści pojawiające się w
zbiorowościach ludzkich dotyczące norm i reguł zachowania,
zasad działania i sposobów myślenia, które obiektywizują się i
wywierają wpływ na członków zbiorowości (powszechność,
zewnętrzność, przymusowość)
stereotyp – nadmierne uogólnienie, czyli przypisywanie
identycznych cech wszystkim osobom należącym do określonej
grupy, bez uwzględniania istniejących w rzeczywistości różnic
między członkami tej grupy

samospełniająca się przepowiednia - zjawisko polegające na
tym, iż określone przekonania i oczekiwania w stosunku do
innych osób, samych siebie lub przyszłych zdarzeń, wpływają
na zachowanie innych, bądź nas samych, co powoduje
spełnienie oczekiwań
1
2012-02-26
6. Praktyczne zastosowanie wiedzy
socjologicznej




demografia, ekonomia, antropologia, prawo, politologia,
historia, np. zjawisko przestępczości będzie odmiennie
opisywane z perspektywy różnych nauk społecznych
regulowanie stosunków międzyludzkich (socjologia
komunikowania, socjologia rodziny)
badanie decyzji politycznych (socjologia
komunikowania politycznego)
marketing/promocja/reklama (socjologia
komunikowania marketingowego)
7. Kontrowersje wokół przedmiotu zainteresowania
socjologii



socjotechnika – może służyć manipulowaniu
postawami i zachowaniami społecznymi (Niccolo
Machavelli (wł. 1469-1527)– np. nie tyle
postępować uczciwie, co sprawiać wrażenie
człowieka uczciwego, w działaniu cel uświęca
środki…)
socjologia a moralność – opis czy osąd [A.
Giddens]
moc prognostyczna a samospełniająca się
przepowiednia…
2