Archeologia śródziemnomorska Babilon Paweł Borycki 14 listopada 2011 students.mimuw.edu.pl/~pb262494/archeo/babilon.pdf Plan prezentacji 1. Dzieje Babilonu ➔ I Dynastia Babilońska 2. Hammurabi ➔ Imperium ➔ ➔ ➔ Podboje Hammurabiego Upadek imperium Kodeks Hammurabiego 3. Stanowisko archeologiczne ➔ ➔ Plan stanowiska archeologicznego Zabytki nowobabilońskie ➔ ➔ ➔ ➔ ➔ Etemenanki (Ziggurat Marduka) Esagila (Świątynia Marduka) Brama Isztar Droga Procesyjna Wiszące Ogrody Semiramidy students.mimuw.edu.pl/~pb262494/archeo/babilon.pdf Dzieje Babilonu ok. 330 – 141 p.n.e. Okres hellenistyczny ok. 529 – 330 p.n.e. Okres perski ok. 620 - 539 p.n.e. XI Dynastia (Nowobabilońska) ok. 732 – 620 p.n.e. X Dynastia (Asyryjska) ok. 1225 p.n.e. Najazd Asyryjczyków (Tikulti-Ninurta I) ok. 1508 – 1155 p.n.e. III Dynastia (Kasycka) ok. 1531 p.n.e. Zdobycie miasta przez Hetytów (Mursilis I) ok. 1830 – 1531 p.n.e. I Dynastia (Amorycka) ok. 1830 p.n.e. Założenie I Dynastii (Samu-abum) Daty według chronologii krótkiej. I Dynastia Babilońska ok. 1562 – 1531 p.n.e. Samsu-ditana ok. 1582 – 1562 p.n.e. Ammi-saduqa ok. 1620 – 1583 p.n.e. Ammi-ditana ok. 1648 – 1620 p.n.e. Abi-eshuh (Abieshu) ok. 1686 – 1648 p.n.e. Samsu-iluna ok. 1728 – 1686 p.n.e. Hammurabi ok. 1748 – 1729 p.n.e. Sin-muballit ok. 1767 – 1749 p.n.e. Apil-Sin ok. 1781 – 1767 p.n.e. Sabium (Sabum) ok. 1817 – 1781 p.n.e. Sumu-la-El ok. 1830 – 1817 p.n.e. Sumu-abum (Su-abu) Daty według chronologii krótkiej. Hammurabi Panowanie ➔ 1728 – 1686 p.n.e. (chronologia krótka) Podboje Sojusz z Szamszi-Adadem I ➔ 1723 p.n.e. – Isin, Ur, Uruk ➔ 1699 p.n.e. – Larsa ➔ 1697 p.n.e. – Mari ➔ Brak jednolitej struktury państwa ➔ Stopniowy rozpad imperium ➔ Najazd Hetytów (Mursilis I) ➔ ➔ 1531 p.n.e. Daty według chronologii krótkiej. Kodeks Hammurabiego ”...aby złych i nikczemnych wytracić, aby silny słabego nie krzywdził, aby jak słońce dla czarnogłowych wzejść i kraj opromienić...” Charakter kazuistyczny Zawartość kodeksu ➔ Kary ➔ ➔ ➔ Krzywoprzysięstwo Kradzień Urazy fizyczne Praca ➔ Własność, handel ➔ Małżeństwo, rozwód, adopcja, spadki ➔ Czynsz ➔ Podział społeczeństwa Awilum (obywatel) ➔ Muškenum (klasa pośrednia) ➔ Wardum (niewolnik) ➔ Kodeks Hammurabiego Zawartość kodeksu 282 artykuły ➔ Rodzaje i surowość kar ➔ ➔ ➔ ➔ Kary fizyczne Odszkodowanie Wina nieumyślna trakowana tak samo jak umyślna Dzieje bazaltowej steli Stela jako ukoronowanie rządów ➔ Przewieziona z Sippar do Suzy przez Elamitów w XII w. p.n.e. ➔ Odnaleziona w 1901 ➔ Przewieziona do Luwru ➔ Bóg słońca i sędzia, Szamasz, wręcza Hammurabiemu insygnia władzy Babilon ()بابل Babilon - ”Boska Brama” akadyjski: Bābili ➔ ( בבלBābel) ➔ Βαβυλών ➔ ( بابلBabil) ➔ Babilon ()بابل N Etemenanki N Etemenanki sum. Świątynia fundamentu nieba i ziemi Historia Budowa ➔ Zniszczenie ➔ Odbudowa ➔ Zniszczenie ➔ Rozbiórka ➔ XIV-X w.p.n.e. 689 p.n.e. (Senharib, władca Asyrii) (m.in. Nabuchonodozor II) 479 p.n.e. (Kserkses I, władca Persji) 323 p.n.e. (Aleksander Wielki) Konstrukcja 7 poziomów ➔ Tabliczka Esagili (kopia z Uruk, 229 p.n.e., Luwr) ➔ ➔ ➔ 7 poziomów, cegła mułowa Herodot (440 p.n.e.) ➔ Kult sprawowany przez kapłanki Wieża Babel? (Genesis 11, 1-9) Esagila N Esagila sum. Świątynia o wyniesionej głowie Najważniejsze saktuarium Babilonii Historia Budowa w VI w. p.n.e. (Nabuchonodozor II) ➔ Zburzenie w 482 p.n.e. (Kserkses I) ➔ Restauracja (Aleksander Wielki) ➔ Opuszczenie w I w. p.n.e. jako jednego z ostatnich ośrodków kultury babilońskiej ➔ Konstrukcja Mały i duży dziedziniec ➔ Przedsionek, sanktuarium z figurami Marduka i Sarpanitu ➔ Brama Isztar ()بوابة عشتار N Brama Isztar ()بوابة عشتار Budowa bramy Nabuchonodozor II ➔ ok. 575 p.n.e. ➔ Konstrukcja Cztery wieże na planie kwadratu ➔ Krenelaż ➔ Funkcja obronna ➔ Licowanie z glazurowanej cegły w kolorze niebieskim ➔ ➔ Lapis lazuri Reliefy zoomorficzne ➔ Cedrowe wrota i sklepienie ➔ Brama Isztar Rekonstrucje ➔ Muzeum Pergamońskie, Berlin, Niemcy Oryginalne elementy ➔ Tylko mniejsza część wewnętrzna ➔ ➔ Babilon, Irak ➔ Replika Brama Isztar ()بوابة عشتار Symbolika ➔ Węże-smoki (akad. Mušḫuššu) ➔ ➔ Tury ➔ ➔ Marduk (opiekun Babilonu) Adad (bóg burzy) Naprzemienne przedstawienia w rzędach i kolumnach Droga Procesyjna Droga Procesyjna Łączy Bramę Isztar z Etemenanki ➔ Obchody Nowego Roku ➔ Droga Procesyjna Symbolika ➔ Lwy ➔ ➔ Isztar (bogini wojny i miłości) Około 120 przedstawień w dolnej partii murów Wiszące Ogrody Semiramidy N ? Wiszące Ogrody Semiramidy Archeologia ➔ Robert Koldewey (1899) Ruiny 14 pomieszczeń z łukowym sklepieniem ➔ Budynek administracyjny? ➔ Literatura Strabon (I w. p.n.e.) ➔ Diodor Sycylijski ➔ Opis Cud świata ➔ Tarasowa konstrukcja kamienna nad Eufratem ➔ Babilon ()بابل 1983 – rekonstrukcja zabudowań Babilon ()بابل N Babilon ()بابل N Bibliografia D. Arnaud, Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego, Warszawa 1998. G. Roux, Mezopotamia, Warszawa 2008. M. Stępień, Kodeks Hammurabiego, Warszawa 2003. [http://pistis.pl/biblioteka/Hammurabiego%20kodeks.pdf]. A. Kuhrt, Ancient Near East c. 3000-330 BC, London 1997. students.mimuw.edu.pl/~pb262494/archeo/babilon.pdf Babilon Dziękuję. students.mimuw.edu.pl/~pb262494/archeo/babilon.pdf