Najstarsze cywilizacje rozwinęły się w Mezopotamii

Najstarsze cywilizacje rozwinęły się w Mezopotamii.
Pas żyznej ziemi w dorzeczu Tygrysu i Eufratu / tereny dzisiejszego Iraku, Syrii, Jordanii/
Tam powstały najstarsze cywilizacje:
*Sumeru /Ur/, *Babilonii/ Babilonia/, *Asyrii /Niniwa/
Ludność Sumeru nie tworzyła jednolitego państwa, żyjąc w państwach-miastach.
Najstarszymi ośrodkami o największym znaczeniu politycznym i kulturalnym były Eridu, Ur,
Nippur, Lagasz, Uruk i Sippar.
1. Sztuka-najważniejsze zabytki i osiągnięcia
SUMEROWIE
Rzeźba:
Figurki modlących się tzw. adoranci.
Posażek arcykapłana EBIHILA -pałac w Mari 2800 p.n.e. ( Paryż, Luwr) Dostojnik
dworski modli się ubrany w spódniczkę z baraniego kożucha.
Ręce złożone na piersi jak do modlitwy.
Umieszczano te figurki w świątyniach, aby modliły się za swoich fundatorów. Postacie
o krótkich ogolonych głowach, wielkich nosach, dużych podkreślonych oczach.
Posążek Ebihila
Posążek Gudei, władcy Lagasz
oba (Luwr, Paryż)
Posek Gudei z oresu późniejszego Rzeźba sumeryjska tego okresu nawiązywała do wzorców
starosumeryjskich. Jednak twarze przedstawianych postaci nosiły cechy indywidualne
Skarby okryte przez archeologa Leonarda Wooley’a w grobowcach królewskich w Ur.
Grobowce te są również dowodem makabrycznych tradycji pochówku władcy wraz całym
dworem ( ok.70 osób). Najwspanialsze i najpiękniejsze dzieła sztuki sumeryjskiej
odnalezione zostały przede wszystkim w "królewskich grobowcach". Na ich bogactwo
składały się wymyślnie ozdobione diademy, rytualne złote sztylety, puchary ze złota i srebra,
alabastrowe misy, złote naczynia, tysiące małych paciorków z lazurytu, osobiste
ornamentacje, złote szpile do włosów i amulety, pierścienie i naszyjniki, głowy byków ze
szczerego złota zdobiące drewniane harfy i liry, mozaikowe płyty, tabliczki pisma klinowego,
hełmy i dzidy. Do arcydzieł złotnictwa należy diadem królowej Szubad. Istotnym zabytkiem
sztuki sumeryjskiej jest sztandar z Ur
Sztandar z Ur;
Mozaika naklejona na drewnianą powierzchnię. 44x20 cm
Wykonana z lapis lazuli ( Lazuryt półszlachetny błękitny kamień), masy perłowej , muszli.
Kompozycja podzielona na trzy pasy . Pokazano Ważne wydarzenia: zwycięska wojna i
wydana po niej uczta.
1. Strona ( opis)
Zwycięski władca wyższy niż inne postacie zsiadł z rydwanu by obejrzeć jeńców. Są nadzy
poranieni, nie mogą uciec. W dolnych pasach kroczy piechota, chwyta i zabija wrogów ,
pędzą rydwany tratując wrogów.
2. Strona ( opis)
Władca celebruje zwycięstwo. Siedzi na tronie zwrócony ku dostojnikom. W niższych pasach
ludzie króla niosą łupy wojenne.
Sztandar z Ur, pochodzący z ok. 2650-2400 pne., którego przeznaczenie do dzisiaj nie jest
znane, jest jednym z najbardziej informatywnych artystycznych obiektów znalezionych w
królewskich grobowcach, jednocześnie będąc źródłem poznania życia Sumerów w przekroju
różnych klas społecznych. Obecna rekonstrukcja jest jedynie przypuszczeniem jak ten
przedmiot mógł wyglądać w oryginale. Zaliczany do najcenniejszych skarbów
archeologicznych, znajduje się w kolekcji Brytyjskiego Muzeum w Londynie.
Osiągnięcia Sumerów
Wynalezienie przez Sumerów pisma jest jednym z ich największych osiągnięć. Było to pismo
klinowe. Sumerowie stworzyli szkoły, zajmowali się matematyką astronomią, znali
potęgowanie i pierwiastkowanie. Uprawiali zboża warzywa, z jęczmienia pędzili piwo.
Wynaleźli koło, ustrój państwowy, podział czasu. Pierwszym eposem świata jest Legenda o
Gilgameszu ,która nawiązuje do biblijnego potopu. Budownictwo sakralne zarówno na
terenie Sumeru jak i Babilonii to to zigguraty - monumentalne budowle, zwężające się ku
górze Niektórzy architekci uważają, ze to właśnie mezopotamskie zigguraty były
pierwowzorem biblijnej wieży Babel. W zigguratach mieściła się siedziba lokalnego boga,
jego świątynia, siedziba władcy, szkoła, biblioteki, magazyny żywności, broni i wody,
skarbce. Zigguraty stały na placu znajdującym się na środku miasta babilońskiego.
2. Sztuka-najważniejsze zabytki i osiągnięcia
BABILOŃCZYCY
Największym zabytkiem sztuki Babilońskiej było miasto Babilon doprowadzone świetności
za czasów króla Nabuchodonozora II. Z tego okresu pochodzą odnowiona świątynia boga
Marduka- Biblijna Wieża Babel, Brama bogini Isztar, aleje procesyjne i wiszące ogrody
Wiszące ogrodyUważa się je za jeden z siedmiu cudów świata starożytnego. Błędnie są
nazywane ogrodami Semiramidy - w rzeczywistości zostały zaprojektowane przez
babilońskiego króla Nabuchodonozora II, który zbudował je dla swojej żony. Ogrody
powstały na sztucznie nawadnianym dachu pałacu. Na tarasach wysypywano ziemię i w niej
sadzono drzewa, krzewy i kwiaty. Stąd wrażenie, ze ogrody wisiały w powietrzu. Kwitnące
rośliny robiły niesamowite wrażenie w ubogim w roślinność i skąpanym w piekącym słońcu
Babilonie.
Kodeks Hammurabiego zawierający przepisy prawa cywilnego i karnego. Hammurabi
ustanowił w nim prawo "oko za oko, ząb za ząb", które mówił o tym, ze jeżeli ktoś komuś, na
przykład, złamał rękę, jemu także trzeba ją było złamać. Stela odnaleziona w 1902 r. w Suzie
przypomina kolumnę. Wyryto na niej tekst słynnego kodeksu. Powyżej tekstu umieszczono
płaskorzeźbę przedstawiającą Hammurabiego w postawie stojącej, z dłońmi uniesionymi w
modlitwie. Naprzeciw niego zasiada bóg Szamasz, który wręcza królowi symbol władzy.
Oblicza postaci wyrzeźbiono w sposób oddający indywidualne rysy, rzeźba strojów
wykonana jest bardzo starannie. Twarze posiadają bardzo bujny zarost. Warto zauważyć, że
potężny Hammurabi nigdy nie był przedstawiany jako równy bogom.
Stela z Kodeksem Hammurabiego (Luwr, Paryż)
Brama bogini Isztar była wykładana błękitnymi cegiełkami udekorowana wykonanymi z
glazury wizerunkami byków i smoków w liczbie 525.Droga Isztar prowadziła do okręgu
sakralnego Marduka, najważniejszego bóstwa Babilonii.
Rekonstrukcja Bramy Isztar (Muzeum Pergamońskie w Berlinie)
Biblijna wieża Babel.Przy bramie Isztar rozpoczynała się droga procesyjna, która prowadziła
do świątyni i zigguratu Marduka , który bywa utożsamiany z wieżą Babel. Była to wysoka,
siedmiokondygnacyjna wieża. Poszczególne piętra były pomalowane na różne kolory.
Najniższe pokrywała czarna smoła, wyższe czerwona, wypalana cegła, kolejne, białe pokryto
zaprawą wapienną lub gipsową a następne - błękitne oblicowano glazurowanymi płytkami.
Dolne piętro miało 33,0 m wysokości, cała zaś wieża około 90,0 m. Podstawa wieży tworzyła
kwadrat o boku 90,0 m. O wieży Babel w biblii Byli zaś wszyscy ludzie tego samego języka i
mowy tej samej. Gdy zaś ruszyli ze wschodu, znaleźli kotlinę w ziemi Sinear i tam osiedli. I
rzekli jeden do drugiego: "Nuże, weźmy się lepić cegły i wypalać na palenisku". A była im
cegła tyle co głaz, a smoła tyle samo co wapno. I rzekli: "Nuże, zbudujmy miasto i wieżę,
której szczyt sięgnąłby niebios samych, a rozsławimy imię swe, byśmy snadź nie rozproszyli
się po ziemi tam i sam. Zstąpił zaś Bóg, by przyjrzeć się miastu i wieży, które ludzie
zbudowali. I rzekł Bóg: "Oto jednym ludem są i język ten sam mają. A toć dopiero początek
ich dzieła: odtąd zaś, cokolwiek zamyślą, nic nie będzie dla nich niemożliwe. Nuże, zstąpmy i
zbełtajmy im języki, by nie rozumieli jeden mowy drugiego". I rozproszył ich Bóg po całym
świecie i przestali budować miasto. Przeto nadano mu imię Babel, bo tu zbełtał Bóg języki
wszem ludziom i rozproszył ich tam i sam po świecie.
3. Sztuka-najważniejsze zabytki i osiągnięcia
ASYRYJCZYCY. To, czym wzbogaciła sztukę Mezopotamii kultura asyryjska, jest przede
wszystkim płaskorzeźba. Jej tematyka była nieodzownie związana z życiem jakie wiedli
Asyryjczycy i z tym, co było dla nich najważniejsze, czyli: polowania, wyprawy militarne i
zdobywanie nowych terytoriów. Rzeźbione sceny przedstawiane były bardzo realistycznie.
Postacie miały dokładnie zarysowaną muskulaturę. Wszystko to miało oddać siłę i potęgę
Asyrii. Do najcennejszych płaskorzeźb należą reliefy z pałacu Aszurbanipala w Niniwie
Fragment reliefów z pałacu Aszurbanipala (668-627 p.n.e) w Niniwie, Polowanie Umierająca lwica