Procesy endogeniczne: Wulkanizm – wydobywanie się magmy na

Procesy endogeniczne: Wulkanizm – wydobywanie się magmy na powierzchnię
Ziemi. Poza magma innymi produktami erupcji wulkanicznej są: gazy, utwory
piroklastyczne - wydostają się podczas gwałtownych wybuchów, są wynikiem
rozkruszenia starych skał.; Plutonizm - polegający na podziemnym tworzeniu,
przemieszczaniu się magmy, jej zastyganiu w obrębie dolnej skorupy ziemskiej i
górnego płaszcza oraz tworzeniu się z niej skał plutonicznych; Trzęsienie Ziemi – to
różnego rodzaju drgania skorupy Ziemskiej związane z nagłym przemieszczeniem
magmy w skorupie Ziemskiej. Rodzaje: tektoniczne(90%), wulkaniczne(7%),
zapadowe(3%). Kulę Ziemską dzielimy na obszary: asejsmiczne, sejsmiczne,
pensejsmiczne; Ruchy epejrogeniczne(lądotwórcze) – to powolne, długotrwałe,
pionowe ruchy skorupy Ziemskiej spowodowane naciskiem magmy od wewnątrz na
litosferę. Nie prowadzą one do powstania gór. Przypuszcza się że na obszarach
wyniesień ruchy ye są pierwszym etapem rozpadu kontynentu; Ruchy orogeniczne
(górotwórcze) - Ruchy górotwórcze to ruchy, które polegają na fałdowaniu skał i
tworzeniu się płaszczyzn. Zachodzą one we wnętrzu ziemi. Zjawiska takie
zachodziły w erach: paleozoicznej i kenozoicznej. Ruchy górotwórcze kaledońskie
wystąpiły w sylurze, hercyńskie w karbonie, alpejskie w kredzie oraz w
trzeciorzędzie. Dzięki tym ostatnim mamy takie łańcuchy górskie jak: Koldyliery w
Ameryce Północnej, Andy w Ameryce Południowej, Himalaje w Azji oraz Alpy w
Europie; Metamorfizm - wtórne przeobrażenie skał magmowych i osadowych w
skorupie ziemskiej; Procesy egzogeniczne: Wietrzenie – fizyczne (np. morzowe
zmróz), chemiczne( np. utlenianie, rozpuszczanie), biologiczne(oddziaływanie roślin
i zwierząd); Denudacja – jest to proces polegający na zsuwaniu się zwietrzeliny na
skutek ruchów grawitacyjnych, doprowadzających do odkrywania, obnażania litej
skały; Ruchy masowe (grawitacyjne) – jest to proces zachodzący w skutek
denudacji. Ruchy masowe to osuwanie obrywanie czy spełzanie spowodowane
grawitacją; Procesy fluwialne (działalność rzek) - procesy rzeczne polegające na
erodowaniu dna i zboczy dolin rzecznych, transporcie materiału i akumulacji. Są
najważniejszymi procesami modelującymi powierzchnię Ziemi; Procesy krasowe –
to ogół procesów i zjawisk towarzyszących rozpuszczaniu skał wapiennych,
gipsowych i soli przez wodę wbogaconą dwutlenkiem węgla. Formy krasowe: a)
powierzchniowe: żłobki, żebra, ospa, mogoty, lejki krasowe, ponor, wywierzysko. b)
podziemne: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, makarony, draperie, perełki jaskiniow;
Procesy Glacjalne - niszcząca działalność lodowców. Polega na: a) detersji czyli
wygładzaniu podłoża skalnego, powstają: wygłady lodowcowe, rysy lodowcowe,
bruzdy lodowcowe, mutony. b) detrakcja - jest to wyorywanie bloków i okruchów
skalnych z podłoża po którym lodowiec się porusza c) egzaracja - jest to zdzieranie
materiału różnego pochodzenia, przez czoło nasuwającego się lodowca. Powstają
zagłębienia egzaracyjne i garby egzaracyjne. Działalność transportowa lodowca
polega na przemieszczaniu w lodzie materiału skalnego. W lodowcach górskich
może pochodzić z niszczenia podłoża lub obrywów ze ścian otaczających lodowiec.
Materiał niesiony przez lodowce to moreny. W zależności od tego gdzie ten materiał
jest, wyróżniamy moreny: powierzchniową, wewnętrzną, boczną, denną, środkową.
Procesy eoliczne - to określenie wszelkiej działalności wiatru na rzeźbę terenu.
Procesy te dzieli się na deflację, transport eoliczny i korazję oraz akumulację
eoliczną. W wyniku tych procesów powstają nowe formy terenu, jak wydmy
(akumulacja eoliczna), grzyby skalne (korazja), czy pokrywy lessowe powstałe przez
transport i późniejszą akumulację pyłu pustynnego z pustyń na obszary
pozapustynne; Teoria tektoniki płyt litosfery: teoria ta głosi że skorupa ziemska
podzielona jest na 6 wielkich płyt: Amerykańską, Afrykańską, Euro-Azjatycką,
Antarktyczną, Indoaustralijską i Pacyficzną oraz kilka mniejszych: np. Arabską,
kokosową. Płyty te znajdują się w ciągłym ruchu, który wywołany jest
przepływającymi prądami konwekcyjnymi w płaszczu Ziemi