Co to jest rynek? jest to miejsce gdzie dokonywane są transakcje kupnasprzedaży. Rynek to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów, dokonujących się w sposób dobrowolny i ciągły, w wyniku których zostają określone ceny oraz ilości nabywanych i sprzedawanych towarów. Popyt – Na rynku działają dwie przeciwstawne siły: przez kupujących. PODAŻ PODAŻ – reprezentowana przez sprzedających. Czynniki wpływające na popyt: realne dochody; ceny dó dóbr substytucyjnych; ceny dó dóbr komplementarnych; oczekiwania co do zmian cen i dochodó dochodów; indywidualne preferencje; liczba i struktura konsumentó konsumentów; dział działania reklamowe, promocyjne; moda; ……… to ilość ilość dobra jaką jaką są w stanie nabyć nabyć nabywcy po okreś określonej cenie i w okreś określonym czasie. Prawo popytupopytupopyt zmienia się się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmiany ceny. Czyli wzrostowi ceny (ceteris (ceteris paribus) paribus) towarzyszy spadek popytu. Krzywa popytu Cena POPYT – reprezentowany 6 F 5 Kombinacja Cena Popyt A 0 40 B 1 35 C 2 30 D 3 25 E 4 20 F 5 15 E 4 D 3 C 2 B 1 A 0 0 10 20 30 40 Ilość 1 Dlaczego linia popytu opada? Wyjątki od Prawa popytu: Efekt substytucyjny wzrostu ceny dobra: kiedy Paradoks Giffena: Giffena: dotyczy dó dóbr podstawowych. Wzrost cen tych dó dóbr, przy speł spełnieniu innych warunkó warunków powoduje wzrost zapotrzebowania na nie. Paradoks Veblena (efekt snoba): popyt na dane dobro roś rośnie wraz ze wzrostem ceny dobra z uwagi na fakt, iż iż w oczach najbogatszych grup społ społecznych staję staję się się on oznaką oznaką prestiż prestiżu, pozycji społ społecznej. Paradoks spekulacyjny: jest zwią związany z oczekiwaniami nabywcó nabywców. Jeż Jeżeli spodziewają spodziewają się się oni spadkó spadków cen to dotychczasowych obniż ż ek zmniejszają ą popyt, by za jakiś ś czas kupić obni zmniejszaj jaki kupić jeszcze taniej. W sytuacji przewidywanych wzrostó wzrostów sytuacja jest odwrotna, wzrost ceny skł skłania do zwię zwiększenia popytu. cena dobra roś rośnie staramy się się je zastą zastąpić pić podobnymi dobrami; szukamy alternatyw. Efekt dochodowy wzrostu ceny dobra: kiedy cena dobra roś rośnie uboż ubożejemy; dysponują dysponując tym samym dochodem nie stać stać nas na kupowanie takich samych iloś ilości dó dóbr jak wcześ wcześniej; sił siła nabywcza naszego dochodu spada. 6 5 5 4 4 4 3 3 3 2 2 2 1 1 0 0 10 20 30 40 Ilość Popyt doskonale nieelastyczny sztywny Popyt – to zapotrzebowanie na dane dobro zgł zgłaszane przez konsumentó konsumentów przy każ każdym poziomie ceny. 6 5 0 1 0 0 10 20 30 0 40 Ilość Popyt doskonale elastyczny 10 20 Cena Kombinacja Cena Popyt A 0 40 B 1 35 C 2 30 3 25 E 4 20 F 5 15 30 40 Ilość Popyt nietypowy, paradoksalny Wielkość Wielkość popytu D Popyt a wielkość popytu Popyt Wielkość popytu 6 6 F F 5 5 Kombinacja E 4 D 3 C 2 B 1 Wielkość popytu Wielkość Wielkość popytu – to zapotrzebowanie na dane dobro zgł zgłaszane przez konsumentó konsumentów przy danym poziomie ceny. Cena 6 Cena Cena Cena Nietypowe krzywe popytu 0 10 20 30 Wielkość popytu Popyt A 0 40 B 1 35 C 2 30 D 3 25 E 4 20 F 5 15 A 0 Cena E 4 D 3 C 2 B 1 A 0 40 Ilość 0 Popyt 10 20 30 40 Ilość Popyt 2 Cena Zmiana popytu i zmiana wielkoś wielkości popytu Cena Popyt Popyt A 0 40 60 B 1 35 55 C 2 30 50 D 3 25 45 E 4 20 40 F 5 15 35 F to ilość ilość dobra jaką jaką chcą chcą zaoferować zaoferować sprzedają sprzedający po okreś określonej cenie i w okreś określonym czasie. 5 E 4 D 3 C 2 B 1 A 0 Zmiana popytu 0 10 Zmiana wielkości popytu Zmiana wielkości popytu 20 30 40 Ilość Prawo podaż podażypodaż podaż zmienia się się w tym samym kierunku w stosunku do zmiany ceny. Czyli wzrostowi ceny (ceteris (ceteris paribus) paribus) towarzyszy wzrost podaż podaży. Zmiana popytu Czynniki wpływające na podaż: Krzywa podaż podaży Cena Kombina cja Podaż – 6 6 F 5 technologia produkcji; poziom kosztó kosztów wytwarzania; decyzje pań państwa. Kombinacja Cena Podaż Podaż A 0 0 B 1 5 C 2 15 D 3 25 E 4 35 F 5 45 E 4 D 3 C 2 B 1 A 0 0 Cena Cena Nietypowe krzywe podaży 6 5 4 4 3 3 2 2 1 1 0 10 20 Podaż sztywna 30 40 Ilość 30 40 50 Ilość Ponieważ Ponieważ przy wyż wyższych cenach produkcja staje się się bardziej opł opłacalna. Ponieważ Ponieważ wyż wyższe ceny zachę zachęcają cają do 0 0 20 Dlaczego linia podaży jest dodatnio nachylona? 6 5 10 0 10 20 30 40 Ilość wejś wejścia na rynek nowych graczy (argument dotyczą dotyczący podaż podaży rynkowej, nie indywidualnej). Podaż doskonale elastyczna 3 Cena dobra i opłacalność produkcji Podaż a wielkość podaży Od pewnego poziomu produkcji wytwarzanie kolejnych Podaż Podaż – to ilość ilość dobra jaką jaką chcą chcą zaoferować zaoferować sprzedają sprzedający w okreś określonym czasie i przy każ każdym poziomie ceny. jednostek dobra jest coraz droż e się droższe (wiąż (wiąże się z coraz wię większym kosztem). Jest tak dlatego, ponieważ ponieważ chcą chcąc wytworzyć wytworzyć kolejną kolejną jednostkę jednostkę, trzeba ponosić ponosić coraz to wię większe nakł nakłady – każ każda dodatkowa „porcja” porcja” zmiennego czynnika produkcji daje coraz mniejszy efekt. Wielkość Wielkość podaż podaży – to ilość ilość dobra jaką jaką chcą chcą zaoferować zaoferować sprzedają sprzedający w okreś określonym czasie i przy danym poziomie ceny. Producenci bę będą wytwarzać wytwarzać i dostarczać dostarczać na rynek wię więcej tylko wtedy, gdy cena dobra bę będzie wzrastać wzrastać, zachę zachęcają cając ich do tego (pokrywają (pokrywając rosną rosnące koszty wytwarzania każ każdej kolejnej jednostki dobra). Kombinacja Cena Podaż Podaż A 0 0 B 1 5 C 2 15 6 F 5 D 3 25 E 4 35 F 5 45 Podaż Podaż Wielkość podaży Cena Cena Wielkość Wielkość podaż podaży E 4 D 3 C 2 Kombinacja Cena Podaż Podaż A 0 0 B 1 5 C 2 15 D 3 25 E 4 35 F 5 45 6 F 5 E 4 D 3 C 2 B B 1 1 Wielkość podaży A 0 A 0 0 10 20 30 40 0 50 Ilość Wielkość podaży Podaż 10 20 30 40 50 Ilość Podaż Cena Zmiana podaż podaży i zmiana wielkoś wielkości podaż podaży Kombina cja Cena Podaż Podaż 6 F Podaż Podaż 5 A 0 0 0 B 1 5 15 C 2 15 25 D 3 25 35 E 4 35 45 F 5 45 55 E 4 D 3 C 2 B 1 A Zmiana podaży 0 0 Zmiana wielkości podaży Zmiana wielkości podaży 10 20 30 40 50 Ilość Zmiana podaży 4