Gerontologia spo*eczna - Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii
advertisement
Gerontologia społeczna Dr Dorota Niewiedział Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Etymologia i definicja pojęcia „gerontologia” • (gr. geron – starzec, logos – nauka, słowo) – nauka o starzeniu się i starości człowieka • Nauka, która dąży do poznania złożonej istoty starości (w wymiarze biologicznym, psychicznym, społecznym), analizuje różne procesy składające się na starzenie się człowieka, poszukuje przyczyn tych procesów oraz analizuje ich wpływ na życie jednostki i na społeczeństwo. • Terminy „gerontologia” i „geriatria” – początek XX w. • Stosunkowo młoda dyscyplina naukowa – jej właściwy rozwój – 2-ga połowa XX w. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Gerontologia Gerontologia medyczna Geriatria Geratohigiena Psychogeriatria Gerontologia społeczna Geragogika Psychologia gerontologiczna Gerontosocjologia Gerontologia doświadczalna Biologia i fizjologia starzenia się Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Gerontologia społeczna • nauka zajmująca się procesami i zjawiskami społecznymi, psychologicznymi, ekonomicznymi i demograficznymi, które są przyczynami lub następstwami starzenia się poszczególnych ludzi i całych społeczeństw. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Cechy gerontologii (społecznej) jako nauki • nauka empiryczna • wielodyscyplinarna - czerpie z dorobku: socjologii, psychologii, demografii, medycyny, biologii, pedagogiki społecznej, filozofii, nauki o polityce społecznej, ekonomii, antropologii kulturowej, historii • niejednoznaczność przedmiotu badań: człowiek starszy w aspekcie jednostkowym (osobowość), społecznym (zbiorowość społeczna) i demograficznym • pluralizm teoretyczny – różne interpretacje i teorie starości oraz zjawisk jej towarzyszących • pluralizm definicyjny – wielość np. definicji starości • pluralizm metodologiczny (wielowarsztatowość) Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • gerontologia społeczna, dyscyplina naukowa powstała w XX w., badająca społeczne przyczyny i skutki procesu starzenia się; analizuje wzajemne związki zachodzące między występowaniem określonych, świadczących o starzeniu się społeczeństwa, zjawisk demograficznych a ich społecznym i ekonomicznym podłożem i konsekwencjami; wraz z medycyną i służbą zdrowia gerontologia społeczna stara się rozwiązywać problemy masowej profilaktyki chorób wieku podeszłego, zapobiegać społecznej alienacji osób starszych — pomóc w wyborze sposobu życia i rodzaju aktywności, zatrudniania ich wg możliwości; zadaniem gerontologii społecznej jest również współudział w takim programowaniu systemu zabezpieczenia społecznego, które gwarantowałoby ludziom starszym możliwość godnej egzystencji. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Podstawowe pojęcia gerontologiczne STAROŚĆ „Nieunikniony efekt (końcowy etap) starzenia się, w którym procesy biologiczne, psychiczne i społeczne zaczynają oddziaływać na siebie synegretycznie, prowadząc do naruszenia równowagi biologicznej i psychicznej bez możliwości przeciwdziałania temu […] Nieuchronnym końcem starości jest śmierć”. W aspekcie statycznym ujmowana jest jako okres życia następujący po wieku dojrzałym W aspekcie dynamicznym zaś jako proces starzenia się Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Periodyzacja okresu starości (WHO) • Wiek przedstarczy – 45-59 r. ż. • Wczesna starość – 60-74 r. ż. – tzw. „młodzi-starzy” (ang. young-old) • Wiek starczy – późna starość – 75-89 r. ż. – tzw. „starzy-starzy” (ang. old-old) • Długowieczność – 90 lat i wyżej – tzw. długowieczni (ang. longlife) Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Wiek biologiczny Wiek demograficzny ← określa stopień utraty ogólnej sprawności i żywotności organizmu, typowej dla zaawansowania procesu starzenia biologicznego ← liczba przeżytych lat Wiek psychiczny ← funkcje intelektualne, sprawność zmysłów, zdolności adaptacyjne lub samoocena Wiek społeczny ← pełnione role Wiek ekonomiczny ← społeczny podział pracy – wiek poprodukcyjny korzystanie ze świadczeń (akty prawne) Wiek socjalny Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Typy przystosowania się do starości Typy postaw przystosowania do starości wg Suzanne Reichard 1. Postawa konstruktywna - osoby zadowolone międzyludzkich, zintegrowane wewnętrznie, tolerancyjne ze swoich stosunków 2. Postawa zależności - osoby bierne, oczekujące pomocy, ale pozytywnie oceniające moment przejścia na emeryturę 3. Postawa obronna - osoby samodzielne, odrzucające wsparcie, nie akceptujące swojego sędziwego wieku 4. Postawa wrogości - osoby niezadowolone ze swoich kontaktów międzyludzkich, wrogo nastawione do otoczenia 5. Postawa wrogości skierowanej na samego siebie (autowrogości) - osoby niesamodzielne, pesymistyczne, pogodzone ze starością, ale bierne i myślące o śmierci z ulgą Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Starzenie się społeczeństwa polskiego Przekrój wiekowy ludności Polski w podziale ze względu na płeć (w roku 2000). źródło: opracowania dr J. Bugajskiej oraz dr hab. n. med. Teresy Makowiec-Dąbrowskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Prognoza przekroju wiekowego ludności Polski przewidywanego na rok 2030 w porównaniu z rokiem 2002. (źródło: opracowanie Ireny E. Kotowskiej /SGH/ na podstawie danych GUS z 14.04.2004 r.) Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • W Polsce, podobnie jak w większości uprzemysłowionych krajów, obserwuje się systematyczny wzrost udziału w populacji ogólnej osób, które ukończyły 60. rok życia. Wzrost liczby osób starszych w społeczeństwie wynika z dwóch podstawowych zjawisk: zmniejszania się liczby urodzeń oraz wzrostu długości życia. Zjawisko to jest określane jako starzenie się społeczeństwa. Według danych GUS przeciętne dalsze trwanie życia dla nowonarodzonej osoby w Polsce w 2003 roku wynosiło 78,9 lat dla kobiet i 70,5 lat dla mężczyzn (Rocznik Statystyczny RP 2004). Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Feminizacja starości Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Dlaczego kobiety żyją dłużej od mężczyzn ? • Gen o nazwie Rasgrf1. Gen ten przechodzi na obie płcie, jednak u samic jest wyciszany. Dzięki temu mogą one żyć dłużej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Teoria socjobiologiczna Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Problemy aktywności ludzi starszych coraz częściej uwzględniane są w polityce państwa, a także w programach Unii Europejskiej. Starzenie się jest procesem nieuchronnym dla każdego człowieka, lecz jego przebieg wykazuje duże różnice indywidualne. Nie we wszystkich obszarach życia zawodowego należy spodziewać się wraz z wiekiem ograniczania możliwości wykonywania pracy w równym stopniu. Zmniejszająca się z wiekiem wydolność i sprawność fizyczna oraz niektóre sprawności psychofizyczne bywają czasem kompensowane u osób starszych, między innymi dużym doświadczeniem czy wzrostem odporności emocjonalnej. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Istotne staje się poznanie czynników środowiska pracy i cech pracy, które mogą przedwcześnie obniżać zdolność do pracy. Według Ilmarinena [Aging and Work: the role of ergonomics for maintaining work ability during aging. W: Advances in industrial ergonomics and safety pod redakcją Bittner A., Champney P., Taylor &Francis, 1995 ] czynniki środowiska pracy z jednej strony wpływają na jakość życia mierzoną ograniczeniami w codziennej aktywności, a z drugiej ? jakość życia w tzw. trzecim wieku może być lepsza przez poprawę warunków pracy w okresie aktywności zawodowej. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Stan zdrowia osób starych na podstawie danych GUS 2009 najgorsze oceny stanu zdrowia występowały w najstarszych grupach wiekowych W grupie 70-latkow i starszych 85% (w 2004 r. – 87%) ankietowanych oceniło swój stan zdrowia poniżej oceny dobrej, w grupie 60–69 osób tak oceniających swój stan zdrowia było 72% (w 2004 r. było ich 79%) Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Obraz przeciętnego polskiego seniora wiąże się wielochorobowością i z wieloma problemami codziennego funkcjonowania. Seniorzy radzą sobie w miarę dobrze z tzw. samoobsługą, ale problemem są już dla nich złożone czynności, jak zakupy, funkcjonowanie w domu, załatwienie spraw w urzędzie – ( za: dr med. Elżbieta Kozak-Szkopek z Kliniki Geriatrii WUM) 22 proc. osób powyżej 65. roku życia ma zaburzenia pamięci, co trzecia ma objawy depresyjne i zaburzenia słuchu, a co druga zaburzenia wzroku. Co trzeci senior w ostatnich 12 miesiącach upadł. Osoby starsze zmagają się z wieloma przewlekłymi chorobami: 75 proc. ma nadciśnienie, 25 proc. cukrzycę. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Bieda i depresja badanie Polsenior 2011 1. Około 10 proc. starszych ludzi żyje w biedzie. 2. Ten problem jest poważniejszy wśród osób samotnych – w ubóstwie żyje co ósma. 3. 65 proc. badanych nie ma większych kłopotów z zaspokajaniem swoich potrzeb, a dochody wystarczają im na zakup niezbędnych artykułów i usług. 4. Z braku pieniędzy wynika izolowanie się czy ograniczanie kontaktów społecznych tylko do najbliższej rodziny. 5. Starszych nie stać na rozrywkę, zajęcia sportowe czy kulturalne. 6. często pojawiająca się depresja. Niemal co trzeci starszy człowiek ma jej objawy, a wśród 90-latków więcej jest depresji ciężkiej. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej TEORETCZNY OBSZAR BADAŃ WDOWIEŃSTWA Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Proces żałoby ( Kubler- Ross, 1979; Zych, 2006; Wortman i Silver: za Bee, 2004;) Okres żałoby postrzega się jako sekwencję występujących po sobie faz. Można spojrzeń na to jako w sposób zadaniowy- zadanie życiowe, czyli pogodzenie się z rzeczywistością i z utratą bliskiej osoby, przeżycie bólu czasu żałoby i przystosowanie się do otoczenia. Ważne jest wycofanie energii emocjonalnej i ulokowanie jej w nowym związku (Pawłowska, Jundził, 2003) Zygmunt Freud Żałoba i melancholia ….„w wypadku żałoby to świat zubożał i opustoszał – w wypadku melancholii zubożało i opustoszało samo ja”. Tłumaczy to intensywny i niedorzeczny samo-krytycyzm melancholika, który „opisuje nam swoje ja jako niegodne, niezdolne do czegokolwiek, moralnie podłe” Tak silnych zaburzeń szacunku dla samego siebie nie obserwujemy u ludzi doświadczających „zwykłej” żałoby. Klein- Teoria relacji z obiektem Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Problemy w okresie wdowieństwa • • • • Psychologia zdrowia Wdowieństwo szczególnie u mężczyzn naraża na choroby i przedwczesną śmierć (Knoll, Schwarzer, 2004; Weider, 2000). Problem adaptacji do wdowieństwa Samotność i osamotnienie Samotność obiektywna – Dubas (2000,s,19),,…pozostawanie samemu ze sobą, często bez jakichkolwiek więzi fizycznych i styczności z innymi ludźmi…’’ Olearczyk (2008, s. 95): ,,Osamotnienie dotyczy indywidualnych odczuć jednostki, jej wrażliwości, potrzeb, to niewystarczający kontakt psychiczny z drugą osobą nawet pomimo obecności fizycznej, który powoduje zachwianie równowagi wewnętrznej, dyskomfort psychiczny, poczucie marginalizacji w rodzinie czy innej grupie społecznej’’ Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Obraz psychiki i zachowania się człowieka dorosłego oraz starego charakteryzuje się znacznym indywidualnym zróżnicowaniem wskutek podlegania wielorakim: historycznokulturowym, pozanormatywnym uwarunkowaniom, oraz wskutek podstawowej złożoności wzorców zmian rozwojowych M.Straś-Romanowska . Późna dorosłość. Wiek starzenia się [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała 2004, Warszawa Źródło: Senioragency 2007, w.w.w.senioragency,com/news.aspx cyt za: M. Bombol, T. Słaby, Konsument 55+ wyzwaniem dla rynku, Warszawa 2011, s. 110. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej 2–3 lata po owdowieniu następuje wzrost częstości i intensywności partycypowania, w przynajmniej niektórych typach aktywności społecznej, co wskazywałoby na występowanie efektu kompensacyjnego. Kluczowe znaczenie mają jednak w takim wypadku takie czynniki, jak: wiek i stan zdrowia osoby w momencie zgonu jej współmałżonka, liczba posiadanego potomstwa i rodzeństwa, dostęp do zasobów materialnych, cechy osobowościowe jednostek dotkniętych stratą towarzysza dotychczasowego życia S.L. O’Bryant , R.O. Hansson. Widowhood. [w]: Blieszner R., Bedford V.H. (red.). op.cit, 440–458. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Literatura gender Badacze interesowali się przede wszystkim starzejącymi się kobietami tylko wtedy, gdy różniły się one od dominującego wzorca męskiego Płeć respondentów była najczęściej traktowana jako zmienna niezależna w wielu pracach z obszaru gerontologii, szczególnie w analizach na temat popularnych stereotypów starości i starych kobiet D. Gibson, Broken down by age and gender “The Problem of Old Women” Redefined, „Gender & Society” 1996, vol. 10, no 4, s. 433448. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Anne Matthews stwierdziła, że zmiana osobowościowa wdów związana z późniejszym życiem może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje Deborah Carr i Rebecca Utz stwierdziły, że starsze kobiety, które były zależne od swoich mężów, miały niższy poziom samooceny przed żałobą niż po tym okresie D. Carr, R. Utz, Late-life Widowhood in the United States: New Directions in Research and Theory, „Ageing International” 2002, ?? 27, ?? 1, s. 65-88. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Kobiety z wieloletnim doświadczeniem w utrzymywaniu i ustanawianiu więzi społecznych w rodzinach, stosunkach towarzyskich, stowarzyszeniach, wolontariacie itp., są po prostu lepiej przygotowane do tworzenia sieci społecznych, mają duże kompetencje społeczne. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Problem depresji u ludzi starych • • • • • Depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Jest to jedna z głównych przyczyn, dla których kobiety i mężczyźni po 50. roku życia trafiają do szpitali. W latach 1950-2002 liczba osób w wieku 65 lat i więcej wzrosła z 1mln 318tys do 4mln 853tys, czyli niemal 4krotnie a udział ich wzrósł z 5 do 13%. Wśród osób starych jest wyraźna przewaga kobiet. Na 100 mężczyzn przypadają 162 kobiety. Szczególnie dynamicznie zwiększa się liczba osób w wieku 80+. W latach 19502002 ich liczba wzrosła z 180tys do ponad 800tys. W tej grupie na 100 mężczyzn przypada 226 kobiet. Wśród kobiet w starszym wieku dominują osoby samotne- wdowy stanowią blisko 60%. Wśród mężczyzn odsetek wdowców wynosi ok. 17%. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Depresja stanowi tylko pewien konstrukt teoretyczny używany przez psychiatrów, który zostaje ustalony na podstawie zmieniających się kryteriów diagnostycznych • Symptomy: • obniżenie podstawowego nastroju, odczuwane jako stan smutku, przygnębienia, • niemożność przeżywania radości, szczęścia, satysfakcji • osłabienie tempa procesów psycho-ruchowych • zaburzenie rytmu snu i czuwania • występowanie lęku nazwanego lękiem wolno płynącym Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Depresja u ludzi starych • niepokój wobec własnych banalnych zaburzeń pamięci. „hipochondria pamięciową" czyli przesadny lęk przed chorobą Alzheimera • .” koncepcja załamania”- niemożności sprostania i wykonywania czynności dnia codziennego. • zwiększa się stopień nasilenia objawów somatycznych • utrata apetytu, • utrata wagi, • odwodnienie. • choroba alkoholowa w późnym wieku u kobiet Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Dwie podstawowe postacie zespołów depresyjnych: • depresja z urojeniami i podnieceniem ruchowym duży lęk i niepokój • nastrój depresyjno-drażliwy, bojaźliwy, często z bogatą ekspresją emocjonalną (płacz,, rozpacz, niekiedy stan paniki z przerażeniem, wołaniem o pomoc). • skargi hipochondryczne, - urojenia o nieuleczalnej chorobie (zespół Cotarda). • skargi typu somatycznego (świąd, palenie i pieczenie skóry, bóle mięśni, tkanek i narządów, poczucie zanikania lub rozrywania narządów, skargi na całkowity brak wypróżnień). • urojenia klęski materialnej i ruiny, przekonanie o sytuacji bez wyjścia., urojenia winy, grzeszności • zaburzenia snu, • silne zaburzenia napędu psychoruchowego Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej zespół asteniczno-depresyjny • apatia • utrata zainteresowań • poczucie zmniejszonej sprawności fizycznej i psychicznej, zwłaszcza intelektualnej, • nastrój depresyjny • obraz kliniczny niekiedy przypomina otępienie. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Występowanie depresji na świecie u osób 65+ • Starzy rolnicy w Chinach – (N=1374 ) w prowincji Anhui, wschodnie Chiny niższe ryzyko depresji, niż ich rówieśnicy w zachodnich państwach zła sytuacja społeczno-ekonomiczna brak socjalnego wsparcia złe odżywianie (jeden raz na miesiąc mięso) krytyczne wydarzenia życiowe w ciągu 2 lat Depression in Older People in Rural China Ruoling Chen, Archives of Internal Medicine 2005;165:2019-2025., 2005 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • U starych mieszkańców Taiwanu (N= 1500 ) nie występują często zaburzenia depresyjne, niż u ich rówieśników w Zachodniej Europie (15,3% depresja neurotyczna i 5,9% duża depresja) • depresja wśród wdów • niskim poziomem edukacji, • • chorujących na zaburzenia somatyczne mieszkający w dużych metropoliach.Community study of depression in old age in Taiwan. Prevalence, life events and socio-demographic correlates Mian-Yoon Chong, Hin-Yeung Tsang,, Cheng-Shen Chen i Tze-Chun Tang. The British Journal of Psychiatry (2001) 178: 29-35 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Raport National Institutes of Health USA pokazuje, że: 35 milionów Amerykanów jest w wieku 65 lat i więcej, około 2mln ma objawy pełnej depresji, 5 mln starych mieszkańców Ameryki choruje na różne jej odmiany i formy Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • USA • Kobiety- brak więzi z najbliższymi członkami rodziny • Mężczyźni- spadek statusu społecznego • Czarni Amerykanie- dyskryminacja rasowa Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Rosja Alkoholizm Tęsknota za dawnym systemem politycznym Gorwood, P., Weiller, E., Lemming, O., Katona, C. (2007). Escitalopram Prevents Relapse in Older Patients in Russian, With Major Depressive Disorder. AJGP 15: 581-593 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Afryka Nadmierne przeciążenie z powodu śmieci dorosłych dzieci na AIDS • Opieka nad wnukami • AIDS: The ‘Grandmothers' Disease’ in Southern Africa AIDS: The "Grandmothers" Valerie Møller a1 Valerie Møller a1 Centre for Social and Development Studies, University of Natal, Durban 4041, South Africa a1 Center for Social and Development Studies,University of Natal, Durban 4041, Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Japonia • Pobyt w szpitalu • Ograniczenie z powodu niesamodzielności w aktywności dnia codziennego • Choroby fizyczne • Sprawność umysłowa Haruna SAITO, Kaori ICHIKAWA, Tetsuo NOMIYAMA, Nobuo TATSUMI, Shinsuke WASHIZUKA, Tokiji HANIHARA, Naoji AMANO (2008) Changes in activities of daily living during treatment of late-life depression* Psychogeriatrics 8 (1) , 12–18 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Polska- Projekt „ Polsenior” (N=5607) Ubóstwo Izolacja społeczna P. Błedowski i in (2012) Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Ageizm (wiekizm) Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Ageizm w Polsce 1. W obszarze rynku pracy 2. W obszarze ochrony zdrowia Przejawy dyskryminacji ze względu na wiek na polskim rynku pracy • • Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi położenie osób starszych na rynku są: Konstytucja RP z 1997 r.; Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r., nr 99, poz. 1001 z późn. zm.); Ustawa Kodeks Pracy (Dz. U. z 2000 r., Nr 120, poz. 1268 z późn. zm.); Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998, nr 162 poz. 1118 z późn. zm.); Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2004, nr 120, poz. 1252 z późn. zm.). W powyższych dokumentach osoby starsze jako osobna kategoria nie występują, jednakże w przypadku ustaw wielokrotnie występują w nich odwołania do wieku kalendarzowego jako kryterium uzyskania (bądź rzadziej utracenia) określonych praw i obowiązków. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej • Dyskryminacja ze względu na wiek na rynku pracy przejawia się na 4 sposoby poprzez odmienne traktowanie w zależności od wieku pracowników w sferze: 1) rekrutacji, 2) inwestowania w ucieleśniony w nich kapitał ludzki, 3) awansowania, 4) zwalniania Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Dyskryminacja ze względu na wiek w obszarze ochrony zdrowia • Jednym z przykładów dyskryminacji starszych pacjentów jest obszar profilaktyki onkologicznej: NFZ w ramach specjalnych programów finansuje profilaktyczne badania przesiewowe dla osób w określonych przedziałach wiekowych. Granice wiekowe stosowane w programach profilaktyki są różne: o z bezpłatnych badań cytologicznych w ramach wczesnego wykrywania nowotworów szyjki macicy mogą skorzystać kobiety od 25 do 59 lat; o natomiast programem profilaktyki i wczesnego wykrywania raka sutka – mammografia - objęta jest populacja kobiet w wieku od 50 do 69 lat. o Badanie kolonoskopii, pozwalające wykryć raka jelita grubego, dostępne jest dla pacjentów w wieku 50-65 lat o z badania spirometrycznego zalecanego w profilaktyce POCHP mogą korzystać osoby w wieku 40-65 lat (palący papierosy oraz byli palacze). Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej Gerontofobia, czyli chorobliwy lęk przed starością • Objawia się dyskryminacją osób starszych i zaprzeczeniem starzenia. Z problemem zaczęto walczyć i już w tej chwili podejmowane są działania przeciwdziałające temu zjawisku. • Rok 2012 został ogłoszony Rokiem Solidaryzmu Międzypokoleniowego. Celem jest pokazanie modelu rodziny, w którym jest miejsce dla rodziców, dzieci i dziadków Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej
