E-learning Filozoficzne i etyczne aspekty ZAGADNIENIA 2016

Ogólnouczelniany moduł przyrodniczy: e-learning
„Filozoficzne i etyczne aspekty ochrony środowiska”
rok akademicki: 2016/2017
ZAGADNIENIA
Temat 1. EKOLOGIA JAKO PODSTAWA SYSTEMU FILOZOFICZNEGO I ETYCZNEGO. Stan wiedzy o
funkcjonowaniu ziemskiego ekosystemu
 Przedmiot i znaczenie badań ekologii.
 Poznana i szacowana liczba gatunków. Stopień poznania życia na Ziemi.
Temat 2. EKOLOGIA JAKO PODSTAWA SYSTEMU FILOZOFICZNEGO I ETYCZNEGO. Prawa w świecie
przyrody
 Dominujący sposób postrzegania przyrody. Słynne powiedzenie Alfreda Tennysona: „Nature, red
in tooth and claw”.
 Znaczenie interakcji symbiotycznych w funkcjonowaniu życia na Ziemi. Udział roślin uprawnych
zapylanych przez zwierzęta. Procent roślin żyjących w symbiozie z grzybami.
 Główna idea hipotezy Gai Jamesa Lovelocka.
 Podstawowe prawa natury w ujęciu Barry Commonera.
Temat 3. EKOLOGIA JAKO PODSTAWA SYSTEMU FILOZOFICZNEGO I ETYCZNEGO. Człowiek i jego
powiązanie z przyrodą
 Ciało człowieka i liczba mikroorganizmów budujących jego ciało.
 Teoria seryjnej endosymbiozy.
 Człowiek i krążenie materii.
 Eko-wartości: szacunek dla życia, umiarkowanie, odpowiedzialność, współodczuwanie,
różnorodność.
Temat 4. Czy życie na Ziemi jest zagrożone? Wpływ człowieka na biosferę
 Tempo utraty różnorodności biologicznej. Liczba gatunków, którą tracimy co godzinę.
 Obszary krytyczne dla bezpieczeństwa przyrody. Czynnik, dla którego próg bezpieczeństwa został
w największym stopniu przekroczony.
 Cele projektu Biosphere 2.
Temat 5. Bioróżnorodność największym i najmniej docenianym skarbem ludzkości
 Trzy podstawowe gatunki roślin w żywieniu ludzkości.
 Naturalne słodziki.
 Skala wykorzystania roślin w medycynie.
 Alternatywa dla produkcji papieru – kenaf.
Temat 6. Dlaczego powinniśmy chronić przyrodę? Motywy ochrony środowiska
 Nowy enwironmentalizm – znaczenie pojęcia, cel.
 Ekoturystyka: Kostaryka i Rwanda.
Temat 7. Ludzie w obronie przyrody. Moja ocena zachowań społecznych
 Al Gore i jego zaangażowanie w walkę z globalnym ociepleniem.
 Sting i dżungla tropikalna.
 Dian Fossey i goryle górskie.
 Paul Watson i wieloryby.
 Dorothy Stang i dżungla tropikalna.

Jane Goodall i szympansy.
Temat 8. Etyka a konflikty środowiskowe. Przykładowe case studies
 Hipoteza wypadających nitów.
Temat 9. Etyka a konflikty środowiskowe. Jesteś za czy przeciw?
 Mity na temat ogławiania drzew.
 Ruch partyzantki ogrodniczej.
Temat 10. Kierunki w etyce środowiskowej. Jakiej etyki naprawdę potrzebujemy?
 Etyka środowiskowa antropocentryczna i nieantropocentryczna – podstawowa różnica.
 Biocentryzm i ekocentryzm – podstawowa różnica.
 Etyka rozwoju zrównoważonego – zasadnicze przesłanie.
Temat 11. Główne nurty w filozofii środowiskowej. Głęboka ekologia i bioregionalizm
 Twórca głębokiej ekologii – Arne Naess.
 Znaczenie słowa „głęboka” w odniesieniu do ekologii głębokiej.
 Istota ekologii głębokiej – samorealizacja i równość biocentryczna.
Temat 12. Główne nurty w filozofii środowiskowej. Humanizm ekologiczny, ekologia społeczna i
ekofeminizm
 Czołowy przedstawiciel humanizmu ekologicznego – Hernryk Skolimowki i logo jego filozofii:
„Świat przyrody to świątynia, a my jesteśmy jej kapłanami”.
 Ekologia społeczna - ekoanarchizm jako nurt filozoficzny zakładający rozwiązywanie przez
społeczności lokalne wszelkich problemów społecznych, ekonomicznych i ekologicznych.
 Podstawowe założenie ekofeminizmu.
Temat 13. Filozofia praw zwierząt
 Kartezjusz i jego słynne powiedzenie: „Świat materialny jest maszyną i rządzą nim prawa
mechaniki”.
 Jeremy Bentham – prekursor filozofii praw zwierząt.
 Podstawowe założenie filozofii praw zwierząt: prawo do nieodczuwania niepotrzebnego bólu ma
ten, kto jest obdarzony zdolnością do jego odczuwania.
 Cel projektu Great Ape Project.
 Czołowi przedstawiciele filozofii praw zwierząt: Peter Singer i Tom Regan.
 Peter Singer i „Animal Liberation”.
 Powszechna Deklaracja Praw Zwierząt – przełomowy moment w historii rozwoju ruchu praw
zwierząt.
 Ustawa o ochronie zwierząt w Polsce (1997).
Temat 14. Nasz ślad na Ziemi. Metoda śladu ekologicznego
 Ślad ekologiczny: definicja.
 Ślad węglowy: definicja.
 Indeks Szczęśliwej Planety: definicja.
Temat 15. Czy Polacy dbają o środowisko?
 Ślad ekologiczny mieszkańca Polski.
 Obszar Polski objęty najbardziej restrykcyjnymi formami ochrony (parki narodowe i rezerwaty).
 Liczba parków narodowych w Polsce.