BUDOWA ATOMU SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII DLA UCZNIÓW Z AUTYZMEM KLASA GIMNAZJUM Uczniowie z niepełnosprawnością sprzężoną – autyzm oraz upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim (uczniowie nie mówią i nie piszą, porozumiewają się tablicą ułatwionej komunikacji) Nauczyciel prowadzący + nauczyciel wspomagający Cele operacyjne: - uczeń : - rozróżnia dwie strefy w atomie, potrafi wskazać strefę dodatnią i ujemną atomu, - zna cząstki elementarne materii i wie, gdzie się znajdują w atomie, - wie, że atom jest elektrycznie obojętny, - zna liczby znaczące atomu i potrafi je odczytać z układu okresowego pierwiastków, - wskazuje na modelu elektrony walencyjne atomu. Cele rewalidacyjne: - ćwiczenie wyobraźni przestrzennej, - utrwalanie pojęć znanych z poprzednich zajęć, - doskonalenie komunikacji uczeń – nauczyciel (tablica UK) - praca nad koncentracją uwagi, - stymulowanie do zachowań adekwatnych do sytuacji. Metody pracy: słowna, ćwiczenia uczniowskie, foliogramy, karty pracy. Pomoce: plansze, tabele informacyjne, Tok lekcji: I Sprawy organizacyjne. II. Przypomnienie wiadomości: - Czym jest atom pierwiastka? - Czy materia ma budowę ciągłą, czy ziarnistą? - Jakie zjawisko potwierdza budowę ziarnistą materii? III. Nawiązanie do tematu lekcji. Nauczyciel podaje informację o dwustrefowej budowie atomu pokazując schemat budowy na foliogramie. Wyjaśnia, że atomy wszystkich pierwiastków zbudowane są z tych samych cząstek elementarnych, czyli protonu, neutronu i elektronu. Poruszające się w różnych odległościach od jądra elektrony e ( - ) tworzą powłoki elektronowe oznaczane literami: K, L, M, N, O, P, Q Kolejność powłok elektronowych w atomie. Schematyczne rozmieszczenie elektronów na pierwszych trzech powłokach. Atomy pierwiastków różnią się ilością poszczególnych cząstek elementarnych. Uczniowie poznają cząstki elementarne materii. Tabela 1 /foliogram/ NAZWA CZĄSTKI proton SYMBOL p POWŁOKI ELEKTRONOWE elektron ELEMENTARNY ŁADUNEK ELEKTRYCZNY 1u +1 1u 0 1/ 1840 u -1 ; JĄDRO ATOMU neutron PRZYBLIŻONA MASA n ; e ; Następnie n-el zapoznaje uczniów z dwoma liczbami znaczącymi, czyli liczbą atomowa i masową. Liczba atomowa Z – liczba protonów w jądrze atomu. Liczba masowa – A- suma liczby protonów i neutronów w jądrze atomu. Jak zapisujemy te liczby przy symbolu pierwiastka? E – oznacza symbol dowolnego pierwiastka np. dla atomu azotu liczba atomowa wynosi 7, czyli Z = 7, a liczba masowa 14, czyli A = 14 Nauczyciel wyjaśnia, gdzie w układzie okresowym pierwiastków są zapisane te liczby. Uczeń zapisuje poprawnie liczby atomową i masowa przy symbolu azotu. Nauczyciel wykorzystuje zapisane informacje o atomie do schematycznego przedstawienia budowy atomu azotu: elektrony walencyjne Uproszczony model atomu azotu. Liczba: - protonów = 7 - neutronów = (A – Z) = 14 - 7 = 7 - elektronów = 7 Ćwiczenie uczniowskie Po omówieniu tego przykładu uczniowie z pomocą n – la ćwiczą na modelu, poprzez dokładanie lub odejmowanie elektronów i zmianę ładunku jądra budowę i właściwy zapis innych atomów pierwiastków (3 – 4 przykłady) Opis liczbowy składu poszczególnych atomów z ćwiczenia powyższego obliczamy i zapisujemy. Nauczyciel zadaje pracę domową: Zadanie 1 Odczytaj z układu okresowego i zapisz poprawnie liczby atomowe Z i masowe A dla atomów pierwiastków: wodoru H, sodu Na i fosforu P. Zadanie 2 Dorysuj brakujące elementy w uproszczonym modelu atomu sodu 11 Na + +11 11 K IV. Podsumowanie lekcji. V. Zakończenie lekcji.