LOGISTYKA – w starożytności oznaczenie praktycznej strony rachowania w odróżnieniu od naukowego teoretycznego traktowania liczb (arytmetyka). Współcześnie rozumiemy przez logistykę albo logikę algebraiczną, rozwiniętą w ostatnich czasach metodę traktowania logiki przy pomocy symboliki i prawideł podobnych do prawideł rachunkowych algebry. S – specyficzny - określony M – mierzalny A – akceptowalny R – realny – możliwy do wykonania T – time – określony czas bezpieczeństwo – atrybut jakości CZAS (szybciej) TRÓJKĄT LOGISTYCZNY KOSZTY (taniej) JAKOŚĆ (lepiej) SZEŚĆ FUNKCJI: creation – pomysł lub funkcja projektowanie finance – pozyskanie kapitału planowanie finansowe i funkcji kontroli personel – zasoby ludzkie i funkcja relacji międzyludzkich w pracy purchasing – pozyskanie i otrzymanie materiałów, serwisu i wyposażenia conversion – transformacja materiałów w dobra ekonomiczne i serwis distribution – marketing i sprzedaż wyprodukowanych dóbr PRODUKT OPAKOWANIE PROMOCJA CENA SERWIS KLIENTA (miejsce) KOSZTY TRANSPORTU KOSZTY DOSTAWY ZAMÓWIEŃ KOSZTY JEDNOSTKOWE PARTII DOSTAWY KOSZTY ZAMÓWIEŃ I INFORMACYJNE KOSZTY SKŁADOWANIA STRUKTURA KOSZTOWA DZIAŁALNOŚCI BIZNESOWEJ A KREACJA UŻYTECZNOŚCI ZYSK KOSZTY LOGISTYKI użyteczność czasu i miejsca KOSZTY MARKETINGU użyteczność posiadania KOSZTY WYTWARZANIA użyteczność formy FORMUŁA „7W” W LOGISTYCE właściwe dobro – dokładność specyfikacji dostawy właściwa ilość – prawidłowość kompletacji dostawy właściwa jakość – bezpieczeństwo realizacji procesów logistycznych właściwe miejsce – precyzja miejsca realizacji dostawy właściwy koszt – adekwatność cenowa do jakości usługi logistycznej właściwy czas – synchronizacja procesów logistycznych właściwy odbiorca – podmiotowa adresowalność dostawy Teoria systemów, która obejmuje wszystkie procesy służące pokonywaniu przestrzeni i czasu, w przypadku dowolnych obiektów. Logistyka jest planowaniem zapotrzebowania, wydajności, czasu i przestrzeni, jak również sterowaniem i wykorzystywaniem zaplanowanego strumienia materiałowego przy uwzględnieniu optimum kosztowego. Logistyka szuka synchronizacji rytmu wewnątrz łańcucha, którego działania powodują usunięcie we właściwym czasie czynników ograniczających i przeszkód. Działania magazynowo-ruchowe, które pomagają produktowi przepłynąć z punktu nabycia surowca do punktu ostatecznej konsumpcji, jak też przepływ informacji, który powoduje, że produkty są wprawiane w ruch w tym celu aby zapewnić adekwatny poziom obsługi klienta po adekwatnym koszcie. Logistyka jest to planowanie, realizacja i kontrola pomieszczenia i rozmieszczenia ludzi i/lub dóbr oraz działań wspierających związanych z tym pomieszczeniem i rozmieszczeniem, w systemie stworzonym dla osiągnięcia określonych celów. DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE Infrastruktura firmy Zarządzanie zasobami ludzkimi MARŻA Rozwój technologiczny Zaopatrzenie Logistyka zaopatrzenie Operacje Logistyka dystrybucji Marketing i sprzedaż Obsługa DZIAŁANIA PODSTAWOWE ZARZĄDZANIE KONTROLUJE: linię działania, która dotyczy tworzenia biznesu tj. wszelkiego rodzaju innowacje doskonalenia działalności produkcyjnej marketingu i sprzedaży oraz zagwarantowanie satysfakcji klientów przez wytwarzanie produktów/wyrobów lub usług według ich potrzeb i właściwego ich dostarczenia i świadczenia usług logistycznych kwalifikacje, obejmujące posiadane doświadczenie i praktykę działań organizacji, zespołów ludzi i pojedynczych pracowników. KORZYŚCI LOGISTYKI Poprawa poziomu obsługi WZROST SATYSFAKCJI KLIENTA Niższe stany posiadania Niższe koszty logistyki Organizacja koncepcji 4F jest: zorientowana (focus) – posiadanie przez organizację koncepcji biznesu pierwsza (first) – bycie pierwszym w zmianach i szybkiej odpowiedzi na wyzwanie otoczenia szybka (fast) – szybkie dostosowania struktur, procedur, ludzi i relacji z otoczeniem elastyczna (flexibility) – elastyczność w myśleniu i działaniu organizacji CELE W OBSZARZE LOGISTYKI Krótki czas realizacji Niskie stany posiadania Efektywność Wysoka terminowość dostaw Właściwe wykorzystanie potencjału Cele przedsiębiorstwa STRATEGIA CELOWA LOGISTYKI PRZEDSIĘBIORSTWA czas przepływu dóbr fizycznych stany magazynowe TERAŹNIEJSZOŚĆ PRZYSZŁOŚĆ elastyczność rynkowa wielkość partii (produkcji dostawy) jakość (poziomu obsługi klienta) zdolność (wykorzystywanie możliwości) STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE Proces planowania, wykonywania i kontrolowania skuteczności, efektywności kosztowej przepływu i składowania surowców zapasów międzyoperacyjnych wyrobów finalnych i towarzyszącej im informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu dostosowania do wymagań klienta. ELEMENTY DEFINICJI: obsługa klienta (filozofia zorientowana na kliencie, która integruje i zarządza wszystkimi elementami powiązań z klientem, w celu określenia optimum miksu serwisowo-kosztowego) przemieszczanie i transportowanie (dotyczy zarządzania ruchem strumienia dóbr przez wybór metody i środka transportu trasy uwzględnienie regulacji prawnych i wymagań krajowych i międzynarodowych) magazynowanie i składowanie (dotyczy aktywności w zakresie zarządzania powierzchnią wymaganą dla utrzymania zapasu i niezbędnych operacji magazynowych) Wybór lokalizacji fabryki i magazynu (strategiczne umieszczeni fabryki i/lub magazynu blisko rynku firmy w celu podwyższenia poziomu obsługi klienta, z uwzględnieniem czynników (zasobów i poziomu rozwoju) i kosztów lokalnych, łatwości użytkowania) kontrola zapasu (dotyczy krytycznego elementu – kapitału w zapasie) proces zamawiania (zawiera elementy operacyjne – zamówienie, dostawa, fakturowanie, elementy komunikacyjne – modyfikowanie zamówienia, informacje o stanie zamówienia korekcje błędów, elementy zaufania i odbioru – kontrola zaufania, ocena procesu otrzymania) powiązania dystrybucyjne (dotyczące efektywności komunikacji w kanale logistycznym) zaopatrzenie (to pozyskiwanie materiałów i usług w celu zapewnienia efektywności operacyjnej firm produkcyjnych i procesów logistycznych) operacje materiałowe (by wyeliminować te operacje, które są możliwe, by zminimalizować wielkość dóbr w procesie, by zabezpieczyć przepływ wolny od „korków”, by zminimalizować straty związane z odpadami i kradzieżą) wsparcie serwisem posprzedażnym (w logistycznej odpowiedzialności należy uwzględnić naprawy i serwisowanie dostarczanych produktów) pakowanie (opakowanie spełnia dwie podstawowe funkcje: marketingową i logistyczną – zabezpieczenie produktu w trakcie składowania, transportu oraz ułatwienie składowania i przemieszczania i redukcję wymaganych operacji w celu obniżenia kosztów operacji materiałowych) operacje zwrotów towarowych (jest to logistyka odwrotna, dotycząca zwrotu przez kupującego uszkodzonych produktów, nadwyżek, niewłaściwych asortymentów) zagospodarowanie odpadów (dotyczy zagospodarowania tych materiałów, które nie mogą być wykorzystane do wytworzenia innych produktów, dlatego proces ten powinien być skuteczny i wydajny zwłaszcza w odniesieniu do manipulacji, transportu i składowania) prognozowanie popytu (dotyczy oceny jak produkt i towarzyszący mu serwis spełnią wymagania klienta w przyszłości). DYNAMICZNE KONCEPCJE NOWOCZESNEJ LOGISTYKI (w odniesieniu do kosztów, czasu, jakości, przestrzeni i rzeczy) łączenie (dotyczące m.in. integracji w kanałach logistycznych, konsolidacji ładunków, zintegrowanych sieci informatycznych i handlowych); dzielenie (związane m.in. z logistyczną „trzecią stroną” sekwencyjnością działań, analizą typu ABC i outsourcingiem); zmniejszanie (dotyczące m.in. skracania cykli logistycznych, redukcji zapasów i zagadnień unifikacji oraz standaryzacji); zwiększanie (odnoszące się np. do uzyskiwania „efektu skali” lub „szybkiej odpowiedzi”); unieruchamianie (związane np. z technikami postponement czy „3S”); uruchamianie (odnoszące się do np. KAIZEN Elastycznych Systemów produkcji czy relokalizacji produkcji i dystrybucji); miksowanie (mające na celu dokonywanie np. miksów logistycznych, taborowych, technologicznych i magazynowych). CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WZROST ZNACZENIA LOGISTYKI systemy informatyczne i systemy komunikacji – 93,3% wzrost konkurencji – 90,0% obsługa klienta – 83,3% rozwój usług logistycznych – 76,6% wzrost znaczenia jakości – 76,6% koszty logistyki – 63,3% zmiany technologiczne – 56,6% procesy integracyjne – 51,6% rynek międzynarodowy – 40,0% OBSZARY DECYZYNO-STRATEGICZNE DECYDUJĄCE OBSŁUDZE KLIENTA warunki finansowe oferowane klientom (m.in. upusty cenowe, kredyty kupieckie, odraczanie płatności, bonifikaty) usługi promocyjne (pomoc w reklamie i ekspozycji towaru, szklenie personelu sprzedaży itd.) serwis towarzyszący produktowi (np. instrukcja obsługi, gwarancja, instalacje domowe, części zamienne) logistyczna obsługa dostawy (spełnienie wymogu 7W, właściwe dobro we właściwej ilości o właściwej jakości, w czasie, miejscu, dla właściwego klienta po właściwych kosztach) TRZY ASPEKTY OBSŁUGI KLIENTA określone działania (zespół czynności do wykonywania w cyklu zamówienia) oferowany i otrzymywany poziom obsługi (standardy wykonania) filozofia zarządzania i misja organizacji koszty Koszty logistyczne Sprzedaż Poziom serwisu OPTIMUM 100% ZYSK/LOGISTYKA LOGISTYCZNA OBSŁUGA KLIENTA System rozwiązań, który zapewnia klientowi satysfakcjonujące relacje między czasem złożenia zamówienia a czasem otrzymania produktu. elementy przedtransakcyjne (zdeklarowana polityka obsługi i struktura organizacyjna, szkolenia i seminaria itd.) elementy transakcyjne (rzeczywiście zrealizowany proces) elementy potransakcyjne (m.in. instalacje, gwarancje, dostawa części) WYSOKA ŚĆ SPRZEDAŻY NETTO DO ANEGO KLLIENTA MACIERZ RENTOWNOŚCI KLIENTA DBAJ I CHROŃ REDUKUJ KOSZTY NISKA BUDUJ NISKIE STREFA ZAGROŻENIA WYSOKIE KOSZTY OBSŁUGI KLIENT I USŁUGI LOGISTYCZNE Celem większości firm musi być usatysfakcjonowanie klienta (z zyskiem dla firmy). ELEMENTY W PODEJŚCIU DO KLIENTA: niezawodność – klient może polegać na dostawcy szacunek – klient czuje, że jest ważny szybkie reagowanie – na wszelkie sprawy, problemy uprzejmość – uprzejma i przyjazna obsługa zrozumienie – umiejętność identyfikowania się z klientem i jego problemami „Zmierzenie jakości obsługi klienta jest równie trudne jak zdefiniowanie jej.” Kim Goodwin To m.in. procent w pełni zrealizowanych zamówień procent produktów wykonanych na zamówienie czas odpowiedzi na telefony czas odpowiedzi na zapytania WARIANTY OGÓLNEJ FILOZOFII ZARZĄDZANIA ZAPASAMI 1. Zarządzanie zamówieniami (sformalizowanym popytem) – warunkiem powodzenia jest zapewnienie zgodności pomiędzy czasem trwania produkcji a „cyklem klienta” tzn. cyklem jego zamówień; 2. Zarządzanie zapasem – założenie wyprzedzania zamówień klientów, co prowadzi do przyjęcia jednego z następujących sposobów postępowania: a) stała wielkość zamówień w stałym czasie b) stała wielkość zamówienia w zmiennym czasie c) zmienna wielkość zamówienia w stałym czasie d) zmienna wielkość zamówienia w zmiennym czasie 3. Zarządzanie programem dostaw – podstawą jest dokonanie uzgodnień pomiędzy klientem a dostawcą w wyniku których zostaje ustalony stosunkowo długi przedział czasu, gwarantujący pewną stałość procesu produkcji; 4. Zarządzanie składem klienta – omawiane punkty 2 i 3, bazująca na zgodności klienta i dostawcy, co do ustalenia lokalizacji składu u klienta, zaopatrywanego i zarządzanego jednak wyłącznie przez dostawcę. KOSZTY PONOSZONE W ZWIĄZKU Z KONIECZNOŚCIĄ POSIADANIA ZAPASÓW 1. Koszty utrzymania zapasów obejmują koszty zainwestowanego kapitału – „zamrożonego kapitału”, koszty utrzymania składu, koszty strat naturalnych i kradzieży oraz ubezpieczenia itd. 2. Koszty pozyskiwań czyli zamawiania, dotyczące m.in. kosztów administracyjnych, obsługi zamówień, kosztów transportu, kosztów druków i formularzy, kosztów przyjęcia i kontroli dostawy. 3. Koszty jednostkowe odpowiadające cenie zakupu produktu oraz kosztom dostawy. Można wyróżnić przy tym 4 podstawowe metody określające koszt jednostkowy: „pierwsze weszło, pierwsze wyszło” – FIFO, minimalizujące ryzyko utraty ważności produktu, a zatem max wartość zapasu, wymaga jednak stosowania składów przepływowych, „ostatnie weszło, pierwsze wyszło” – LIFO, związana z niebezpieczeństwem minimalizacji wartości zapasu utrzymywanego na składzie, której przyczyną może być konstrukcja składu – jednostronnie otwarta, jednostkowa cena uśredniona, opierająca się na ciągłej rekalkulacji ceny przy każdorazowym wejściu lub wyjściu partii zapasu, co wymaga informatycznego wsparcia zarządzania kosztami w składzie, cena podstawowa , będąca wynikiem kalkulacji kosztów w oparciu o poprzednie okresy sprawozdawcze. 4. Koszty wyczerpania się zapasów związane z utraconymi korzyściami ze sprzedaży, ponieważ nie były one w odpowiednim momencie dostępne oraz koszty zatrzymania produkcji. KLASYFIKACJA ZAPASÓW EG METODY ABC % udział wartościowy klasa A klasa B 60 klasa C 30 10 klasa zapasów 10 30 60 % udział ilościowy APICS – American production and Inventory Control Society – Amerykańskie Stowarzyszenie ds. Zarządzania Produkcją Zapasami zaleca wymaganą dokładność utrzymania stanów zapasów na poziomie 0,2% dla gr. A 1% dla gr. B 5% dla gr. C Kombinacja analiz ABC i XYZ PROGNOZY DOKŁADNOŚĆ POZIOM WARTOŚCI ZUŻYCIA A B C X Wysoki/wysoka Średni/wysokia Niski/wysoka Y Wysoki/średnie Średni/średnia Niski/średnia Z Wysoki/niskia Średni/niska Niski/niska x60