Struktura społeczna i jej przemiany, stratyfikacja

Struktura społeczna i jej przemiany, stratyfikacja społeczna.
Struktura społeczna- układ wzajemnie powiązanych grup społecznych, ale również wzorów
zachowań społecznych występujących w danej zbiorowości, a także układów współzależnych,
stosunkowo trwałych i uporządkowanych elementów rzeczywistości społecznej
Klasyfikacja struktury społecznej:
1. struktura bliskiego dystansu- (struktura małej grupy społecznej)ukryta, podstawowa,
bezpośrednio doświadczalna przez jednostkę
2. struktura społeczna dalekiego dystansu- ukryta, bezpośrednio niedoświadczona przez
jednostkę i stanowi układ elementów istniejących w mikro- i makrostrukturach
3. struktura społeczna grupy- system współzależnych, wzajemnie powiązanych ze sobą
wzorów aktywności społecznej członków danej grupy społecznej, a także system
relacji pomiędzy różnymi elementami rzeczywistości społecznej określonej grupy
4. struktury społeczne quasi-grupowe- odmiana specyficznych struktur stosunkowo
autonomicznych występujących w quasi-grupach
Typy struktur społecznych:
1. Makrostruktury- duże struktury społeczne, zalicza się do nich takie zbiorowości jak:
naród, klasy, warstwy, zbiorowości wyznaniowe, etniczne
2. Mezostruktury- „środkowy”, struktura pośrednia pod względem rozmiaru
3. Mikrostruktury- struktury małe, podstawowe elementy tworzą jednostki lub pełnione
przez nie role społeczne; ich cecha są kontakty twarzą w twarz; przykładami są:
rodziny, grupy rówieśnicze, towarzyskie, pracowników; przebiegają w nich procesy
socjalizacji, transmisji kulturowej, kształtowanie osobowości i wzorów zachowań
Quasi-grupa- zbiorowość społeczna nie posiadająca podstawowych cech grupy społecznej,
nacechowana tymczasowością i niewykrystalizowaną strukturą wewnętrzną
Społeczeństwo- forma życia zbiorowego ludzi; charakterystyczny dla niego jest specyficzny
system interakcji między jednostkami tworzącymi relatywnie samowystarczalną zbiorowość;
zajmuje określone terytorium, wytwarza i uczestniczy we wspólnocie kulturowej; wystepują
podgrupy
Podstawowe cechy społeczeństwa:
- wspólne terytorium
- wspólna kultura
- tożsamość łącząca ludzi
Elementy konstrukcyjne:
- status
- role
- grupy
- organizacje
- instytucje społeczne
- wspólnoty terytorialne
Status- poziom bogactwa, prestiżu, władzy; jest to pojęcie pozycyjne, umiejscawia osobę w
strukturze społecznej, jest używane w odniesieniu do pozycji danej osoby w strukturze
stosunków społecznych; niektóre mają charakter zwrotny, np. matka- dziecko, dziecko- matka
- zestaw statusów, np. matka, żona, córka- przypisane jednej osobie
- status przypisany- status nadany przez społeczeństwo bez woli danej osoby
- status osiągany- jednostka sama go osiąga
- status dominujący
Rola społeczna- społecznie zdefiniowany i określony, spójny wewnętrznie zbiór oczekiwań
dotyczących pożądanych zachowań jednostki w konkretnych sytuacjach, związanych z
sytuacjami społecznymi; zbiór przywilejów, obowiązków i praw, które są społecznie
przypisane do pozycji w grupie
Konflikt roli społecznej pojawia się w sytuacji, gdy do jednostki kierowane są sprzeczne
oczekiwania co do odgrywanej przez nią roli, więc spełnienie jednej utrudnia lub
uniemożliwia zastosowanie się do innych, lub gdy oczekiwania wobec jednostki niezgodne są
z jej własnymi potrzebami i wartościami
Napięcia w roli- występują, gdy wysiłek wkładany w wypełnienie przepisów wynikających ze
statusu społecznego powoduje niepokój, stres i napięcie
Typy społeczeństw:
1. Społeczeństwo myśliwsko-zbierackie- najstarsza strategia przetrwania, podstawą
organizacji społecznej są związki rodzinne
2. Społeczeństwo kopieniarskie- ten typ opiera się na uprawie roślin, stopniowo wypiera
on poprzednie społeczeństwo, zwłaszcza na żyznych terenach
3. Społeczeństwo pasterskie- wytwarza nadwyżki żywności, wytwarzają się przywódcy,
I etap pojawienia się nierówności społecznej
4. Społeczeństwo rolnicze- zawdzięczają swoje powstanie i istnienie uprawie roli na
większą skalę przy pomocy pługa i zwierząt pociągowych; od tego momentu
zaczynają się rozwijać stałe siedziby ludzkie, ale także różnice i nierówności
społeczne
5. Społeczeństwo przemysłowe- rodzina traci znaczenie jako ośrodek produkcji, podnosi
się standard życia ludzi, ale nie równo dla wszystkich
6. Społeczeństwo postindustrialne (w tym informacyjne)- na pierwszym miejscu
produkcja informacji i usług, rywalizacja- kto pierwszy zdobędzie informacje
Stratyfikacja społeczna- uwarstwienie społeczeństwa, specyficzne zróżnicowanie, zjawisko
nierówności społecznych , opartych na hierarchii grup występujących w obrębie
społeczeństwa, widoczna w społeczeństwach kastowych, stanowych, klasowych
Przyczyny zróżnicowania społecznego:
- państwo nierówno rozdziela swoje dobra