Pobierz

„Sektor farmaceutyczny w Kazachstanie”
Kazachstański rynek farmaceutyczny w 2013 r. osiągnął wartość ok. 1,3 mld USD.
W 2013 r. w porównaniu do roku 2012 wartość rynku zwiększyła się o 15%. Wg
ekspertów rynek ten jest bardzo chłonny. Rynek farmaceutyczny Kazachstanu
systematycznie wzrasta o 15-18% w skali jednego roku. Udział przemysłu
farmaceutycznego w tworzeniu PKB Republiki Kazachstanu stanowi 1%, a rząd
Kazachstanu na rozwój rynku farmaceutycznego przeznacza ok. 4% PKB.
Poniższa tabela przedstawia wartości wymiany farmaceutyków z zagranicą oraz
produkcji lokalnej w 2013 r. :
Wartość rynku farmaceutycznego w Republice Kazachstanu
mln USD
wartość importu
wartość eksportu
wartość produkcji krajowej
1 165,0
20,6
120,5
Źródło: na podstawie danych agencji badawczej Vi-ORTIS GroupConsulting
Farmaceutyczny rynek Kazachstanu jest jednym z największych wśród rynków
państw WNP. Rynek ten liczy ponad 6 tys. pozycji farmaceutycznych. Produkcja lokalna
składa się w 89,1% z generyków i w 10,9% z leków oryginalnych. Sprzedaż leków
odbywa się poprzez apteki – 73% oraz zakupy państwowe – 27%, w tym w aptekach
sprzedaż leków Rx wynosi – 64%, leków OTC – 41%, a przy zakupach państwowych:
Rx – 85%, OTC – 15%. Udział miejscowych producentów w zakupach państwowych
wynosi ponad 50%. Każdy obywatel Kazachstanu wydaje na leki średnio ponad 82,5
USD rocznie.
Kazachstański rynek farmaceutyczny, jak również i rosyjski, w dużej mierze
zależny jest od importu. W całości obrotów lekami z zagranicą, import produktów
farmaceutycznych do Kazachstanu stanowi 98%, eksport jedynie – 2%. Import jest
realizowany z 70 krajów. W 2013 roku liderem pod względem importowanych
produktów farmaceutycznych do Kazachstanu są Niemcy. Wykaz krajów, największych
dostawców farmaceutyków do Kazachstanu w 2013 r. przedstawia poniższy wykres:
1
Najwięksi dostawcy farmaceutyków do RK w 2013 r. (w %)
Źródło: obliczenia własna na podstawie danych Komitetu Kontroli Celnej Ministerstwa Finansów RK
Kolejne miejsca zajmują: USA, Włochy, Belgia, Słowenia i Węgry. Produkty
farmaceutyczne w polskim eksporcie do Kazachstanu zajmują trzecie miejsce z udziałem
7,7% (wg. danych z 2013 r.)
Do głównych odbiorców kazachstańskiego eksportu farmaceutyków należą:
Kirgizja - 29, 6%, Łotwa - 13,4%, Mongolia – 11,8%, Holandia - 8,5%, Szwajcaria 7, 2%, Tadżykistan - 7%, Finlandia - 6, 4%, Turkmenistan - 4, 2%, Uzbekistan - 3,7%.
W latach 2012 – 2013 zagraniczne firmy farmaceutyczne zainwestowały w
Kazachstanie ponad 100 mln USD. W tym czasie zostało wykupionych kilka zakładów
miejscowych w celu zwiększenia wydajności oraz modernizacji przedsiębiorstw
lokalnych. Jednocześnie, ok. 100 mln rocznie firmy zagraniczne przeznaczają na
realizację działań marketingowych w zakresie farmaceutyków.
W celu zmniejszenia uzależnienia rynku krajowego od importu, w 2010 roku został
zatwierdzony program pt. „Rozwój przemysłu farmaceutycznego na lata 2010-2014”, w
ramach którego tworzone są korzystne warunki dla rozwoju krajowej produkcji leków.
Krajowi producenci są zwolnieni z podatków, mają przywileje przy pozyskiwaniu
zamówień publicznych. Program przewiduje budowę 9 nowych fabryk farmaceutycznych
oraz modernizację 10 już istniejących. Na ten cel przeznaczono 200 mln USD. Do 2015
2
roku udział krajowych producentów w rynku farmaceutyków ma wzrosnąć do 50%. Ma
to zostać osiągnięte dzięki następującym instrumentom:
- po pierwsze, dzięki kredytom na budowę i modernizację fabryk farmaceutycznych,
udzielanych przez banki komercyjne na okres 10-ciu lat. Oprocentowanie kredytów
będzie wynosić 14%, z czego 7% będzie subsydiowane przez państwo. Ponadto, jeżeli
krajowa firma przeznaczy 10% swojej produkcji na eksport, to oprocentowanie kredytu
ulegnie zmniejszeniu do 4%,
- po drugie, w przypadku zakupu innowacyjnych technologii, dana firma otrzyma od
państwa 700 tys. USD w formie dotacji. Jedynym warunkiem uzyskania dofinansowania
jest uruchomienie zakupionej technologii w ciągu jednego roku,
- po trzecie, w przypadku podjęcia decyzji o wejściu przedsiębiorstwa na rynki
zagraniczne, Rząd RK, poprzez organizację wspierającą eksport, sfinansuje 50%
wydatków z tytułu rejestracji i certyfikacji produktów firmy za granicą,
- po czwarte, krajowe firmy uczestniczące w programie zyskują 7-letnią gwarancję
zakupu ich produktów przez wyłącznego dystrybutora (pod warunkiem wprowadzenia
standardu GMP).
Na kazachstańskim rynku obecnych jest 79 producentów leków. Do największych
przedsiębiorstw, mających 90% udziału w krajowym rynku farmaceutyków należy
sześciu producentów:
1. „Chimfarm” SA („Химфарм”),
2. „Global Farm” joint venture (“Глобал Фарм”)
3. „Nobel AFF” SA (“Нобел АФФ”)
4. Przedsiębiorstwo farmaceutyczne „ Romat” („Ромат”)
5. „Nur-Maj Farm” Sp. z o.o. („Нур-Май Фарм”)
6. „Karagandyński
kompleks
farmaceutyczny”
(„Карагандинский
фармацевтический комплекс”)
Chimfarm w Szymkiencie jest największym producentem leków w Republice
Kazachstanu, a jego udział w krajowej produkcji leków szacowany jest na 50%. W
2011r. polska spółka Polpharma wykupiła większościowy pakiet akcji AO Chimfarm.
3
Polpharma podkreśla, iż poza środkami zainwestowanymi w zakup udziałów w firmie
Chimfarm, firma zobowiązała się do zainwestowania w AO Chimfarm sumy ok. 85 mln
USD w ciągu najbliższych 4 lat. Pozwoli to na podniesienie poziomu technologii i
uzyskania przez Chimfarm międzynarodowych certyfikatów jakości: europejskiego GMP
(Good
Manufacturing
Practise)
oraz
amerykańskiego
FDA
(Food
&
Drug
Administration). Chimfarm uzyskał dostęp do ponad 300 farmaceutyków, znajdujących
się w ofercie Polpharmy oraz do ok. 400 będących na etapie badań. Po osiągnięciu
standardów GMP i FDA, kazachstańska fabryka Polpharmy przejmie produkcję wielu
leków
wytwarzanych
w
Polsce,
m.in.:
kardiologicznych,
neurologicznych,
gastrologicznych, onkologicznych oraz preparatów biotechnologicznych. Działalność
handlowa będzie prowadzona pod marką „Santo – Member of Polpharma Group”.
Kazachstan staje się dla Polpharmy nie tylko regionalnym centrum produkcji, ale
również marketingu na obszar Azji Centralnej oraz państw sąsiadujących z tym
regionem. Ponadto, wśród polskich firm obecnych na kazachstańskim rynku jest „Polfa”
S.A. oraz „Herbapol” S.A.
Powstanie Unii Celnej stworzyło warunki do wzrostu wymiany handlowej
produktami
farmaceutycznymi
pomiędzy
jej
trzema
krajami
członkowskimi.
Przedsiębiorstwa farmaceutyczne w Unii Celnej mają przywileje w dostępie do
zamówień publicznych na całym jej obszarze, ponieważ wszyscy producenci leków
traktowani są jednakowo. Według Ministerstwa Zdrowia RK, w 2013 r. wielkość rynku
farmaceutycznego Unii Celnej wyniosła 17 mld USD, eksperci twierdzą, iż udział
Kazachstanu w rynku UC będzie się zwiększał dzięki niższym cenom leków. Rząd
Kazachstanu w celu podniesienia konkurencyjności produkcji krajowej wśród
producentów UC będzie polepszał warunki prowadzenia działalności gospodarczej,
upraszczał procedury rejestracji i uzyskiwania niezbędnych dokumentów oraz udzielał
innego wsparcia firmom lokalnym. Ponadto, Kazachstan zachował pięcioletni okres
przejściowy w sprawie ceł na produkty farmaceutyczne. Eksperci przewidują, iż do
końca 2014 roku, do głównych kierunków eksportu produktów farmaceutycznych z
Kazachstanu będą należeć kraje WNP oraz inne rynki o podobnej strukturze.
Kazachstańscy producenci wykazują duże zainteresowanie np. Mongolią.
4
Podsumowanie:
Analiza SWOT – sektor farmaceutyczny Kazachstanu
słabe strony
mocne strony
 stabilność polityczna i korzystne
położenie geograficzne;
 potencjał eksportowy
producentów leków z państw UE,
(eksport do
państw Unii Celnej i WNP);
 zamówienia publiczne (bezpłatna
służba zdrowia);
 gotowość sektora farmaceutycznego
do
modernizacji
 dominująca pozycja zagranicznych
oraz
wsparcie
państwa
USA, Indii, Turcji;
 niski potencjał eksportowy (leki nie
odpowiadają
standardom
międzynarodowym);
 brak łatwego dostępu do kredytów;
 brak kadry kierowniczej, pracującej
wg standardów międzynarodowych;
 przekonanie co do lepszej jakości
produktów importowanych;
 długi proces rejestracyjny (ponad 8
miesięcy);
 brak
nowoczesnych
technologii
produkcyjnych.
zagrożenia
szanse
 gwarancje zbytu towaru na okres do
7
lat
możliwości
(dzięki
podpisywania
umów
długoterminowych);
 dynamiczny
rozwój
przemysłu
farmaceutycznego Indii i Chin;
 brak własnych surowców i bazy do
opakowań
produkcji
 zakup technologii;
farmaceutycznych;
 produkcja własnych generyków (po
wygaśnięciu patentu na produkty
 wzrost
importu
z
państw
członkowskich Unii Celnej.
oryginalne);
 joint
venture
z
firmami
zagranicznymi.
5