etyka zawodowa wprowadzenie

Etyka zawodowa prawników wprowadzenie
Etyka zawodów prawniczych
W samym sposobie teoretyzowania na
tematy moralne w ogóle widoczne jest
pewne rozróżnienie: deontologia jako
etyka obowiązków różni się od etyki
oceniającej czyny ze względu na moralnie
dobre cele lub pożądane konsekwencje,
zwanej etyką teleologiczną lub
konsekwencjolistyczną.
Różni się ona także od etyki cnót
osobistych, która jest najstarszym
sposobem wyjaśniania natury moralności.
Kodeksy etyczne są traktowane
podobnie do aktów prawnych, gdyż
zawierają normy tworzone przez
korporacje zawodowe z upoważnienia
ustawowego, a ich naruszenie pociąga
za sobą odpowiedzialność
dyscyplinarną.
•W sprawach dyscyplinarnych
orzekają sądy
dyscyplinarne korporacji
zawodowych.
•Ich orzeczenia podlegają
kontroli Sądu Najwyższego.
•Mimo tych prawnych
powiązań wysuwane są
różne argumenty przeciwko
objaśnianiu natury
moralności zawodowej z
jurydycznego punktu
widzenia.
• Ustawy dotyczące zawodów
prawniczych upoważniają samorząd
zawodowy do ustalania zasad etyki
zawodowej.
• Według dominującego poglądu nie
chodzi o ustanawianie norm etyki
zawodowej, a raczej o ich odkrywanie,
porządkowanie i systematyzowanie
jako istniejących niezależnie od tego
formalnego aktu.
Quasi – prawny charakter
zasad etyki zawodowej
sprawia niekiedy, że
zbiory etyki zawodowej są
traktowane jako swoiste
instrukcje postępowania
prawników.
Źródła etyki zawodowej
Są one poszukiwane w indywidualnym
i zbiorowym korporacyjnym
doświadczeniu wartości, które
rozumiane są intuicyjnie w codziennej
etyczno – zawodowej praktyce
prawników.
Etyczna wspólnota komunikacyjna
•Korporacja prawników
może być charakteryzowana
jako etyczna wspólnota
komunikacyjna posiadająca
własną świadomość
aksjologiczną.
Zawody zaufania publicznego
• Polegają zawsze na świadczeniu pomocy
prawnej innym ludziom, z reguły w
sytuacjach zagrożenia dla ich rozmaitych
dóbr.
• Dobra te są również cenione w wymiarze
ogólnospołecznym, a służenie ich ochronie
uznawane jest za realizację istotnych
wartości i potrzeb społecznych.
Zawody zaufania publicznego
• Wykonywanie takiego zawodu łączy
się z przyjmowaniem informacji
dotyczących sfery życia osobistego, a
nawet intymnego innych ludzi.
• Wykonywanie zawodu zaufania
publicznego wiąże się z określonymi
obowiązkami np. zachowanie
tajemnicy zawodowej.
Zawody zaufania publicznego
• Poza odpowiednim przygotowaniem
merytorycznym wymagana jest także
określona postawa etyczna. Powinna się ona
przejawiać w cechach osobowych i zachowaniach
wysokiej moralnej próby, godnych i
zasługujących na powszechny szacunek.
• „nieskazitelny charakter”; „rękojmia
prawidłowego wykonywania zawodu”…
Relacje i role społeczne
• Według kategorii relacji podstawowe
znaczenie mają interakcje społeczne, w
których uczestniczą przedstawiciele
zawodu i osoby, które korzystają z ich
usług.
• Wzorem zawodu, którego tradycja jest
najstarsza i jednocześnie najlepiej
wyjaśniana przez kategorię relacji jest
zawód lekarza.
Relacje i role społeczne
• Szczególny rodzaj relacji, który charakteryzuje
lekarza i pacjenta można określić jako
troskę.
• Najbliżej typowi relacji opartej na trosce
wydaje się być zawód adwokata czy też
radcy prawnego.
• Pomoc prawna świadczona przez
przedstawicieli tych zawodów polega na
tym, że klient oddaje swoje sprawy w ręce
profesjonalisty.
Relacje i role społeczne
•Klient zdaje się na wiedzę i
doświadczenie profesjonalisty,
ufa, że prawnik nie nadużyje
zaufania, z jakim zostały mu
powierzone sekretne sprawy.
Ważny jest element
zaufania.
Relacje i role społeczne
• Element zaufania i oczekiwanie życiowej porady
czyni tę relację bardzo złożoną. Nie powinna
mieć ona charakteru zbytnio osobistego.
• Prawnik powinien zachować realną
niezależność w ocenie spraw klienta,
a także niezależność od własnych
emocji wynikających z nadmiernego
zaangażowania.
Relacje i role społeczne
• Rolę społeczną prawnika wyznaczają
- społeczna doniosłość zadań, które
realizuje,
- miejsce danego zawodu w strukturze
zawodowej oraz
- charakter czynności zawodowych
wykonywanych w ramach danego
zawodu.
Relacje i role społeczne
• Rolą sędziów jest wymiar sprawiedliwości;
notariuszy nadawanie prywatnym dokumentom
prawnym wymaganej treści i formy; adwokatów
i radców prawnych – pomoc prawna.
• Wykonywanie poszczególnych
zawodów prawniczych w różnym
stopniu wiąże się z wchodzeniem w
relacje społeczne.
Relacje i role społeczne
•Etyka sędziowska
oparta jest głównie na
kategorii roli
społecznej, a nie relacji.
Kodeksy etyki zawodowej
• Wśród norm kodeksowych można wyróżnić kilka
ich rodzajów ze względu na założone wartości:
• Normy, które można określić jako
ściśle moralne;
• Normy określające wykonywanie
zawodu;
• Normy dotyczące godności zawodu;
• Normy prakseologiczne.
Etyka zawodowa a moralność
powszechna
• Etyka zawodowa prawników
poprzez niektóre normy jest
moralnością grupową, której nie
da się odczytać jako uniwersalnej,
bo z natury jest skierowana do
wewnątrz grupy.
Etyczność prawnika
• Kompetencje etyczne prawnika w
istocie są warunkiem poznania
prawa.
• „tylko uczciwy prawnik może
poznać (zrozumieć) prawo”.