teorie osobowości i ich znaczenie w różnicach

Znaczenie teorii osobowości w badaniu różnic pomiędzy
ludźmi.
Znaczenie teorii osobowości w badaniu różnic pomiędzy ludźmi.
 Praca pisemna na studia. Razem z
bibliografią około 9 stron.
 Całość pracy – 70 zł
 KOD pracy-PR30
 Napisz
[email protected]
Próbami opisania w systematyczny i uporządkowany sposób struktury osobowości są
właśnie teorie osobowości. Istnieje wiele teorii – z jednej strony dlatego, że osobowość jest
zdefiniowana tak nieściśle, że nie wszystkie teorie dotyczą tego samego przedmiotu, a z
drugiej strony dlatego, że fakty, na których pełna teoria musi się opierać, nie są jeszcze
wystarczająco dobrze poznane. Dobra teoria musi powiązać różne elementy charakterystyki
danych jednostek w całość, która wykazuje trwałe rozpoznawalne cechy, specyficzne dla
każdej jednostki, ale pozwalające na porównywanie ludzi miedzy sobą. „Osobowość” pomimo wielu prób zdefiniowania zachowuje niejasność i wieloznaczność. Pojęcie
osobowości stosowane jest w różnych znaczeniach zarówno w języku potocznym, jak i w
wielu dziedzinach nauk humanistycznych.
Etymologia osobowości wywodzi się od słowa – osoba. Słowo to oznacza byt o
rozumnej naturze, cechujący się odrębnością od innych bytów, posiadający świadomość
własnego istnienia, wolę, własny charakter i system wartości.
Definicja osobowości dzieli się na trzy wzajemnie ze sobą powiązane obszary,
według których osobowość to:
1) zespół warunków wewnętrznych wpływających na sposób, w jaki człowiek
przystosowuje się do otoczenia;
2) zbiór względnie stałych, charakterystycznych dla danej jednostki cech i
właściwości, które wyznaczają jej zachowania i pozwalają odróżnić ją od innych;
3) zespół psychologicznych mechanizmów: np. tożsamość, mentalność, potrzeby,
postawy, inteligencja, uznawane wartości, które powodują, że człowiek jest zdolny do
kierowania własnym życiem, a jego zachowania są zorganizowane i względnie stałe.
2
Znaczenie teorii osobowości w badaniu różnic pomiędzy ludźmi.
Formułowane
przez
psychologów
definicje
osobowości
często
akcentują
uwarunkowania właściwości psychiki człowieka. Analizując osobowość, należy zaznaczyć,
że jest ona cechą indywidualną i kulturową, odnoszącą się do wzoru, do którego osiągnięcia
zmierza proces wychowania i samowychowania. Osobowość nie jest cechą gatunkową
człowieka, jest natomiast kształtowana przez cechy biofizyczne, jak też poprzez proces
socjalizacji, który przygotowuje człowieka do życia w zbiorowości, a także pozwala na
porozumienie się oraz inteligentne działanie w jej ramach.
Termin „osobowość” po raz pierwszy w psychologii użyli francuscy psychiatrzy J.
Charcot i P. Janet pod koniec XIX wieku Od tego czasu powstało na ten temat tysiące
rozpraw naukowych i artykułów, w których sformułowano wówczas mnóstwo różnych
koncepcji, często ze sobą sprzecznych1.
Jeden z uczonych tj. Alport wyróżnił pięćdziesiąt różnych sposobów definiowania
osobowości, a samych definicji jeszcze więcej. Należy zwrócić uwagę na to, że w podejściu
do zagadnie osobowości występują fundamentalne różnice głoszone przez przedstawicieli
różnych kierunków psychologii
2
. Pojęcie osobowości jest powszechnie używane w
psychologii. Przy jego pomocy opisuje się spójny i w miarę stabilny zespół cech danego
człowieka. Często terminu „osobowość” używamy w celu podkreślenia różnic pomiędzy
ludźmi. I tak „osobowość” często pojmowana jest jako: forma różnic indywidualnych, system
stałych cech, rodzaj związku człowieka ze światem (teorie relacyjne), konfiguracja bodźców i
reakcji (teorie behawiorystyczne), funkcja sił dynamicznych: potrzeb i popędów (teorie
psychoanalityczne)
lub centralny system regulacji i integracji. Teoria, że osobowość
kształtuje się i rozwija na bazie mechanizmów genetycznych (wrodzonych) głównie przez
pierwsze trzy lata życia, a przez następne lata życia rozwój osobowości jest coraz wolniejszy,
to wyniki sugerowane przez wiele badań. Wielu uczonych stwierdza, że około trzydziestego
roku życia osobowość praktycznie się już nie zmienia3.
Najnowsze ujęcia dotyczące osobowości pokazują, że aktywność samej jednostki ma
decydujący wpływ na kształtowanie się osobowości. Zdefiniowanie osobowości umożliwiło
badanie, przewidywanie i kształtowanie zachowań ludzi. Psycholodzy podejmujący
zagadnienie osobowości bez względu na teoretyczne podejście i starają się odpowiedzieć na
dwa podstawowe pytania: co powoduje, że ludzie zachowują się podobnie oraz dlaczego
1
Szewczuk W. Psychologia, WSiP, Warszawa 1990
Alport G, Personality and social encounter, Beacon Press, Berkeley 1960.
3
Zimbardo P, Ruch F., Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
2
3
Znaczenie teorii osobowości w badaniu różnic pomiędzy ludźmi.
ludzie zachowują się różnie? 4 Na powyższe pytania pomagają odpowiedzieć psychologiczne
teorie osobowości. Poniżej zaprezentuję kilka z nich.
Autorem najstarszej teorii jest Zygmunt Freud. Jest on twórcą teorii osobowości,
tzw. teorii dynamicznej – według której osobowość jest organizacją sił dynamizujacych
zachowanie (dążenia, popędy, potrzeby społeczne). Popęd seksualny, tj. instynkt życia
(Libido) i popęd agresji, tj. instynkt śmierci (Id) są w konflikcie z normami społecznymi,
które reprezentuje Superego. Natomiast ten konflikt jest źródłem wszelkich zachowań,
których ostateczny kształt nadaje racjonalne Ego. Spróbuję wytłumaczyć powyższe pojęcia
zastosowane przez Freuda, a więc: libido, to inaczej popęd seksualny (płciowy) (z łac.
„żądza") - to zachowanie mające na celu zaspokojenie potrzeby bliskości cielesnej, rozkoszy.
Freud rozumiał libido, jako formę energii za pośrednictwem, której popędy życia spełniają
swoje funkcje, jako zaburzenia osobowości. Id reprezentuje wewnętrzny świat subiektywnych
doznań i nie posiada żadnej wiedzy o rzeczywistości obiektywnej. Nie potrafi tolerować
przyrostów energii, które są odczuwane jako powodujące dyskomfort napięcia. Id w modelu
psychoanalitycznym, jest jedną ze struktur osobowości, obok ego oraz superego. Id jest
obszarem, gdzie dochodzi do ukształtowania ego i superego. Id zawiera w sobie dziedziczne i
wrodzone wyposażenie psychiczne z popędami włącznie, działa na zasadzie impulsów i
natychmiastowej gratyfikacji, zaspokojenia potrzeb. Pozostaje w ścisłym związku z
procesami fizjologicznymi, z których czerpie energię oraz jest sferą biologiczną człowieka i
przede wszystkim jednym z podstawowych pojęć w psychoanalizie Zygmunta Freuda. Ego
jest jedną ze struktur osobowości w modelu psychoanalitycznym…
Chcesz uzyskać dostęp do całej pracy? Napisz podając kod
pracy na [email protected]
4
Tamże.
4