Cz*owiek w ró*nych wymiarach

advertisement
Kilka słów o osobowości człowieka
Człowiek to niezwykła i niepowtarzalna na świecie postać.
W czym tkwi ta
niepowtarzalność?
Człowiek różni się od zwierząt i od przedmiotów właśnie tym, że nie sposób odkryć
i opisać tego wszystkiego, co w nim jest ukryte, a także tego wszystkiego, co dzieje się
w nim samym oraz w jego relacjach z innymi osobami. Żaden opis nie uwzględni
do końca bogactwa osoby, ani nie umożliwi określenie jej przyszłych zachowań. Bycie
osobą oznacza, że człowiek zawsze pozostanie kimś nieskończenie większym od wiedzy,
jaką dysponuje na swój własny temat.
Znajomość rozwoju człowieka może pomóc zrozumieć, dlaczego
zachowuje się on, zmienia i rozwija tak, a nie inaczej. Pozwala również
na rozpoznanie, czy dane zachowanie jest właściwe dla danego okresu
rozwojowego oraz czy - i w jaki sposób - można stymulować dalszy rozwój.
Człowiek rozwija się równocześnie w kilku wymiarach. Arystoteles
mówił o triadzie rozwojowej - uwzględniał rozwój biologiczny, psychiczny
i społeczny. Warto jednak również zwrócić uwagę na rozwój duchowy.
Zmiana w jednym zakresie pociąga zmiany w innych.
osoba; osobowość
Osobowość oznacza typowy dla danego człowieka
sposób przeżywania i odnoszenia się do siebie i świata.
Najpierw odkrywamy ciało, a następnie psychikę. Dopiero
później odkrywamy sferę moralną, duchową, społeczną
i religijną.
Tym, co łączy wszystkie te wymiary człowieczeństwa
i co nadaje im sens, jest właśnie osoba.
Man in the
spiritual
dimension /
religious
Man
in biological
dimension
Man in social
dimension
Osoba przekracza
ograniczenia
i możliwości
własnego
człowieczeństwa
↓
tym samym
realizuje sens
swego istnienia
Ludzie wszystkich ras i narodów, żyjący na całym świecie, mają pewną
liczbę wspólnych cech biologicznych, które leżą u podstaw wspólnoty
kulturowej człowieka.
Do tych cech należą:
I cecha: posiadanie kultury (każda zbiorowość ludzkiej posiada normy i reguły
postępowania, zasady i wartości adekwatne do ich miejsca zamieszkania,
stylu życia, itp.)
cechy biologiczne to np. określona budowa ciała człowieka;
rozróżnienie na stronę prawą i lewą – wszystkie przedmioty codziennego
użytku muszą być dostosowane do wielkości, siły, możliwości manualnych
i innych cech ciała człowieka. Pewne cechy biologiczne wyznaczają cechy
kultury.
II cecha: fizjologia człowieka (procesy życiowe organizmu ludzkiego)
Na tą fizjologię składają się:





stały cykl odżywiania (konieczność częstego jedzenia i niemożliwość
najadania się na zapas na długie okresy);
cykl snu i odpoczynku (człowiek dla zachowania dobrej kondycji fizycznej
musi spać kilka godzin na dobę; nie jest przystosowany do prowadzenia
trybu nocnego);
cykl biologiczny;
rozwój (np. dzieciństwo biologiczne człowieka trwa od kilku do kilkunastu
lat w zależności od różnic rasowych i środowiska przyrodniczego);
popęd płciowy (u człowieka jest on stały; ta cecha ma zasadniczy wpływ
na konieczność tworzenia trwałych związków między płciami)
Podstawowy
podział
według
biologii
człowieka
Man
in biological
dimension
BOY
GIRL
Każda osoba zmienia się i rozwija - bo tak ma zapisane
w genach, bo wymaga tego od niej środowisko, jak również sama tego
chce, do tego dąży.
Wszystkie czynniki odgrywają jakąś szczególną rolę, ale żaden
z nich nie determinuje całego rozwoju.
Znając uwarunkowania życia człowieka i jego wymiar
biologiczny osobowości można próbować zrozumieć istotę
człowieczeństwa.
Człowiek różni się od zwierząt i od przedmiotów właśnie tym,
że nie sposób odkryć i opisać tego wszystkiego, co w nim jest ukryte,
a także tego wszystkiego, co dzieje się w nim samym oraz w jego
relacjach z innymi osobami.
Żaden opis nie uwzględni do końca bogactwa osoby, ani nie
umożliwi określenie jej przyszłych zachowań.
Bycie osobą oznacza, że człowiek zawsze pozostanie kimś
nieskończenie większym od wiedzy, jaką dysponuje na swój własny
temat.
•
•
•
•
•
•
•
Rozwój osobowości i dojrzałości człowieka odnosi się także
do sfery psychicznej. Dlatego należy zwrócić uwagę na kryteria
wspomnianej dojrzałości duchowej (rozumienie samego siebie i
sensu swojego życia):
życie w przyjaźni / miłości z innymi / Kimś;
największym złem człowieka jest osamotnienie;
respektowanie wszystkich wymiarów swego człowieczeństwa;
szczęście można osiągnąć tylko dzięki dyscyplinie, wysiłkowi,
wartościom;
zdolność do dawania miłości i jej przyjmowania;
miłość, prawda i odpowiedzialność kształtują decyzje człowieka;
istnieje ścisły związek między myśleniem a postępowaniem.
Człowiek jest istotą społeczną. W społeczeństwie realizuje swoje
podstawowe potrzeby np. poczucie bezpieczeństwa, przynależności,
szacunku, samorealizacji i rozwoju. Istnieją różne koncepcje
kształtujące człowieka jako istotę społeczną:
Te teorie określają, że osobowość człowieka zależy od różnych
czynników, ale także od różnych interakcji społecznych, które istnieją
pomiędzy ludźmi – w ich wyniku kształtuje się osobowość
i tożsamość jednostki. Interakcje społeczne mogą być traktowane
jako wymiana i gra oraz jako komunikowanie się.
Człowiek od momentu urodzenia człowiek podlega socjalizacji,
czyli procesowi kształtowania, w wyniku którego staje się on
członkiem określonej społeczności.



Człowiek poddany jest:
socjalizacij pierwotnej (dziecko np. poznaje znaki, symbole,
zasady porozumiewania się);
socjalizacji wtórnej (modyfikowanie poznanych wzorców i ról
społecznych);
resocjalizacji (powrót do odrzuconych norm i wartości)
Osobowość społeczną kształtują:
 tożsamość
 mentalność
 mentalność
indywidualistyczna
 mentalność kolektywistyczna
 wartości
 potrzeby
 postawy
Efektem jest
to, że
człowiek
należy
w życiu
do różnych
grup
społecznych
roles in
the family
son /
daughter
roles in mini society
the roles
associated with
job / with
school
roles into the
macro - society
friend from
the
courtyard
classmate
citizen
neighbour
friend from
work
politician
father / mum
grandfather /
grandmother
Człowiek jest istotą społeczną i nie może się w pełni realizować
bez obecności innych ludzi.
Rodzaj relacji międzyludzkich, ich realizacji i rządzące nimi
zasady oraz wynikający z tego sposób, w jaki ludzie odnoszą się
do siebie, określa charakter i strukturę społeczeństwa.
Społeczeństwo, w którym żyjemy, narzuca określone normy
zachowania, przyjęte przez konkretną wspólnotę.
Poprzez interakcje z innymi uczymy się języka i przyjmujemy
podstawowe role życiowe.
Ludzie żyją w grupach:
 pierwszą z nich jest rodzina mała( rodzice i dzieci);
 potem rodzina wielka (krewni),
 potem większe wspólnoty, również narodowe.
Czasem ludziom udaje się współżyć w harmonii, ale historia
uczy, że nie ma grupy idealnej, wobec czego żaden naród
czy społeczność nie może liczyć na brak konfliktów.
Badanie nad człowiekiem jako istotą społeczną jest badaniem
interakcji międzyludzkich w grupach w celu zrozumienia, jak one
powstają, w jaki sposób pojawiaj się konflikty i jak znaleźć najlepsze
rozwiązania tych konfliktów. U podłoża takich badań leży problem,
jak członkowie dużych zbiorowości kształtują swoje zachowanie.
Człowiek ze swej natury dąży do tego, by funkcjonować
w pewnej wspólnocie i odgrywać weń pewne role.
Każdy człowiek ma osobowość. To zespół cech,
które decydują o jego stosunku do świata i ludzi ,a także
determinują podejmowane przez niego działania.
Ta osobowość realizowana jest na różnych płaszczyznach,
w różnych wymiarach.
Download