WZROST i ROZWÓJ GOSPODARCZY

WZROST i ROZWÓJ GOSPODARCZY
Wahania koniunkturalne
Przyczyna zainteresowania: duża dolegliwość, ogromne koszty społeczne
Cel: poszukiwanie środków zaradczych
Zjawisko cykliczności w działalności gospodarczej: skala mikro, makro i globalna
Przykłady: okresowość wynikająca z cyklu życiowego
dzień – noc
cykl tygodniowy– stałe wolne dni od pracy (niedziele ch, piątki m, soboty ż)
cykl pogodowy
pory roku
cykl polityczny
cykl klimatyczny
cykl demograficzny
Okresowość w funkcjonowaniu organizacji
Okresowość w skali mikroekonomicznej (tzw. cykl świński – model pajęczynowy)
Przyczyny wahań koniunkturalnych
Wyjaśnienie tzw. systemowe:
Wszystkie systemy dynamiczne charakteryzują
okresowe zmiany natężenia zjawisk
produkcja
długookresowy trend produkcji
produkcja faktyczna
recesja
rozkwit
ożywienie
depresja
czas
wahania,
Ożywienie: Nie występuje bariera zdolności produkcyjnych. wzrost produkcji,
zatrudnienia, inwestycji i konsumpcji. Globalny popyt nieznacznie przewyższa podaż.
Wzrasta popyt na kredyt. Rosną ceny Optymizm.
Rozkwit. Inwestycje przestają rosnąć. Konsumpcja przestaje nadążać za wzrostem
produkcji. Rosną zapasy, oszczędności. Szybki wzrost kursów papierów wartościowych.
Załamanie. Spadek kursu papierów wartościowych. Bankructwa. Banki ostrożniej
udzielają kredytu. maleją inwestycje. Produkcja, zatrudnienie zaczynają spadać.
Zdolności produkcyjne przekraczają popyt.
Depresja. Wysokie bezrobocie. Nie wykorzystane zdolności produkcyjne. malejące
zapasy. Restrukturyzacja. Wycofywanie przestarzałego kapitału. Spadek kosztów
produkcji. Spadek stóp procentowych.
Długość cyklu. Dawniej: 8 – 10 lat. Obecnie 3 – 4 lata
Zmiana przeciętnej charakterystyki cyklu koniunkturalnego po II wojnie światowej.
Dłuższe fazy ekspansji, krótsze recesji.
“Uboczne” korzyści : Teoria oczyszczającej recesji (Schumpeter)
Teorie cyklu koniunkturalnego
Model mnożnika-akceleratora
Cykl Kondratiewa
Wzrost gospodarczy:
zwiększanie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług
Rozwój gospodarczy(aspekt szerszy):
Rozwój gospodarczy to wzrost gospodarczy i przemiany społecznopolityczne
Analiza rozwoju gospodarczego obejmuje zagadnienia o charakterze jakościowym:
Struktury gospodarki: własnościowe, sektorowe, instytucjonalne
Porównania: kraje słabiej rozwinięte i kraje rozwinięte. Określenie
sprzyjających i przeszkód w rozwoju gospodarczym.
Analiza służy do formułowania polityki gospodarczej sprzyjającej rozwojowi:

Stan docelowy (pożądany)

Instrumenty polityki gospodarczej niezbędne do osiągnięcia celu
czynników
Czynniki wzrostu gospodarczego: sprzyjające – nie sprzyjające rozwojowi
Czynniki instytucjonalne:
system wartości, stan i system prawny, udział ludności będącej w orbicie
gospodarki rynkowej
struktura gospodarki, proporcje rozwoju
Zasoby pracy:
sytuacja demograficzna: ilości w wieku przed-, po- i produkcyjnym,
kwalifikacje, mobilność, umiejętności organizacyjne, umiejętność pracy
zespołowej
teoria kapitału ludzkiego (wiedza i umiejętności)
Ziemia
jakość ziem,
bogactwa naturalne
Zasoby kapitału
ilość, struktura
wiek, nowoczesność
napływ
kapitału
zagranicznego
technicznego)
Korzyści skali
Funkcja produkcji Y= F( K , L )
 Y < F( K , L ) , rosnące
 Y = F( K , L ) , stałe
 Y > F( K , L ) , malejące
Postęp techniczny
(przyspiesza
propagację
postępu
wiedza techniczna, wynalazki, innowacje (postęp techniczny w sensie
technicznym i postęp techniczny w sensie ekonomicznym)
stymulowanie postępu technicznego: badania i rozwój
badania podstawowe –zastosowaniowe- wdrożeniowe
luddyści
Wymiana międzynarodowa
rynki zbytu, ew. korzyści skali, konkurencja, transmisja i wymuszanie
postępu technicznego
Granice i koszty wzrostu
Thomas Malthus 1798
teoria:
wzrost produkcji żywności powoduje przyrost ludności, który wywołuje
niedobory żywności, co powoduje głód i wymieranie ludności
(tzw. pułapka malthuzjańska)
ograniczoność zasobów naturalnych (Raport Rzymski 1970)
koszty wzrostu gospodarczego:
społeczne, ekologiczne (zanieczyszczenia, wymieranie gatunków roślin i
zwierząt)
odwracalne i nieodwracalne
Koncepcja wzrostu zerowego.