SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Nazwa modułu Socjologia w medycynie Kierunek studiów Obowiązkowy Wydział Lekarski z Oddziałem Nauczania w Języku Obcym Kierunek Lekarski (KL) Specjalność Nie dotyczy Poziom studiów Jednolite (1J) Forma studiów Rok studiów Stacjonarne Semestr studiów Liczba przypisanych punktów ECTS Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Osoby prowadzące zajęcia Zimowy Strona internetowa tel. 663 698 327; tadeuszdyk@interia. pl Język prowadzenia zajęć Polski Wydział PUM I rok 1 seminaria – 10 godz., ćwiczenia – 15 godz. dr n. teo. Tadeusz Dyk dr n. teo. Tadeusz Dyk Informacje szczegółowe Socjologia nauka o społeczeństwie, o strukturze i prawach rozwoju społeczeństwa, o formach i przejawach życia oraz współżycia grup społecznych. Socjologia medycyny, jest to subdyscyplina, która uczy, jak badać, analizować, rozumieć i rozwiązywać problemy oraz potrzeby społeczne związane ze zdrowiem. Towarzyszy jej rozwój powiązanych z nią subdyscyplin, takich jak socjologia starzenia się, prokreacji, uzależnień, ryzyka – w ostatnich latach – socjologia ciała i jedzenia. Celem zajęć jest przekazanie wiedzy i umiejętności pozwalających studentowi na zapoznanie się z podstawowymi kategoriami opisu rzeczywistości społecznej, poznanie podstawowych zasad dotyczących badań społecznych. Scharakteryzowanie znaczenia środowiska społecznego na rozwój człowieka (rodzina, dzielnica, miasto, region, państwo). Objaśnienie wpływu kontekstu na postawy społeczne i zdrowotne. Cele modułu Wiedzy Wymagania wstępne w zakresie Umiejętności Kompetencji społecznych Zdolność racjonalnego myślenia. Wrażliwość na potrzeby innych i chęć niesienia pomocy. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia KL J1W01 KLJ1W02 KLJ1W03 KLJ1W04 KL1JU01 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Zna aktualny stan wiedzy na temat społecznego wymiaru zdrowia i choroby, wpływu środowiska społecznego rodziny, sieci relacji społecznych i nierówności społecznych na stan zdrowia. Posiada wiedzę dotyczącą podstawowych kategorii opisu rzeczywistości społecznej i zna zasady dotyczące badań społecznych. Zna formy przemocy, modele wyjaśniające przemoc w rodzinie i w instytucjach, społeczne uwarunkowania różnych form przemocy oraz rolę lekarza w jej wyjaśnianiu. Rozumie rolę rodziny w procesie leczenia. Identyfikuje społeczno – kulturowe SYMBOL (odniesienie do) EKK SpD.ób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) PD PD PD PD PD uwarunkowania zachowań ludzkich w zdrowiu i w chorobie. Potrafi budować dobre relacje społeczne do ludzi dotkniętych chorobą, bycie innym i problematyką ludzi niepełnosprawnych i podeszłym wieku. Potrafi rozpoznać symptomy pojawiania się i utrzymywania KL1JU02 PD patologii społecznej oraz zapobiegania zjawiskom patologii społecznej. Posiada umiejętności stosowania kategorii socjologicznych do analizy organizacji służby zdrowia, zawodów KL1JU03 PD medycznych i systemów wartości, ze szczególnym uwzględnieniem wartości zdrowia i relacji lekarza z pacjentami i ich rodzinami. Szanuje godność i autonomię osób powierzonych, rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe i odpowiedzialnie uczestniczy w KL1JK01 PD kształtowaniu społeczności ludzkiej. Potrafi rozpoznać podstawowe problemy życia społecznego w celu podjęcia aktywności na rzecz człowieka i środowiska. Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Forma zajęć dydaktycznych KL1JW01 Zna aktualny stan wiedzy na temat społecznego wymiaru zdrowia i choroby, wpływu środowiska społecznego rodziny, sieci relacji społecznych i nierówności społecznych na stan zdrowia. X X KL1JW02 Posiada wiedzę dotyczącą podstawowych kategorii opisu rzeczywistości społecznej i zna zasady dotyczące badań społecznych X X Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne ... Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład numer efektu kształcenia KL1JW03 Zna formy przemocy, modele wyjaśniające przemoc w rodzinie i w instytucjach, społeczne uwarunkowania różnych form przemocy oraz rolę lekarza w jej wyjaśnianiu. X X KL1JW04 Rozumie rolę rodziny w procesie leczenia X X KL1JU01 Identyfikuje społeczno – kulturowe uwarunkowania zachowań ludzkich w zdrowiu i w chorobie. Potrafi budować dobre relacje społeczne do ludzi dotkniętych chorobą, bycie innym i problematyką ludzi niepełnosprawnych i podeszłym wieku. X X KL1JU02 Potrafi rozpoznać symptomy pojawiania się i utrzymywania patologii społecznej oraz zapobiegania zjawiskom patologii społecznej. Potrafi rozpoznać symptomy pojawiania się i utrzymywania patologii społecznej oraz zapobiegania zjawiskom patologii społecznej. X X X X X X KL1JU03 KL1JK01 Posiada umiejętności stosowania kategorii socjologicznych do analizy organizacji służby zdrowia, zawodów medycznych i systemów wartości, ze szczególnym uwzględnieniem wartości zdrowia i relacji lekarza z pacjentami i ich rodzinami. Szanuje godność i autonomię osób powierzonych, rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe i odpowiedzialnie uczestniczy w kształtowaniu społeczności ludzkiej. Potrafi rozpoznać podstawowe problemy życia społecznego w celu podjęcia aktywności na rzecz człowieka i środowiska. Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści Opis treści kształcenia kształcenia Rozumienie zdrowia i choroby. Potoczne rozumienie zdrowia i choroby. Wartość zdrowia w życiu KL1JTK01 człowieka. Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby. Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 Systemowe właściwości rodziny a sposoby współpracy lekarza z rodziną. Teoria systemowa rodziny. Rodzinne uwarunkowania zdrowia i KL1JTK02 choroby. Dezorganizacja w rodzinie. Tworzenie obrazu choroby przez pacjenta i jego rodzinę. Zmaganie się z chorobą. Formy i sposoby współpracy lekarza z rodziną pacjenta. Problemy osób niepełnosprawnych i sposoby ich rozwiązywania. Rodzaje niepełnosprawności. KL1JTK03 Postawy rodziców wobec niepełnosprawności swych dzieci. Formy pomocy rodzinie. Teoria etykietowania społecznego. Relacja lekarz – pacjent. Instytucje medyczne. Sytuacja psycho – społeczna człowieka chorego w szpitalu. Wewnętrzny świat przeżyć pacjenta. KL1JTK04 Trening rozwijający wrażliwość studenta na potrzeby i cierpienie chorego człowieka. Medykalizacja i demedykalizacja. Mikroświat szpitalny, aspekty socjologiczne opisujące wymiary jego funkcjonowania. Wskaźniki KL1JTK05 nowoczesności szpitala. Działania na rzecz tworzenia szpitala jako instytucji przyjaznej pacjentowi i jego rodzinie. Wielowymiarowa geneza zjawisk patologii społecznej. Patologia społeczna jako problem KL1JTK06 socjomedyczny (alkoholizm, palenie papierosów, hazard, prostytucja, narkomania). Wpływ przemian społecznych i postępu na postawy społeczne i zdrowotne. Współczesne problemy zdrowotne jako problem społeczny (otyłość, KL1JTK07 zaburzenia snu, niepłodność, zaburzenia seksu). Realizacja zadań z zakresu profilaktyki, leczenie i ograniczenie skutków zdrowotnych. Samobójstwa w czasie i przestrzeni. Interpretacje zamachów samobójczych. Socjologiczna teoria KL1JTK08 samobójstw. Zachowania samobójcze – czynniki kliniczne, społeczne, osobiste. Metody i techniki badań socjologicznych. Metody doboru próby. Zasady kwestionariusza. Wywiad KL1JTK09 kwestionariuszowy. Eksperyment. Socjometria. Badania panelowe. Analiza treści. Obserwacja. Metoda biograficzna. Metody analizy danych. Śmierć i umieranie w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa. Wyobrażenia śmierci i umierania. Postawy dzieci wobec śmierci. Dorosły pacjent KL1JTK10 wobec śmierci. Warunki godnego umierania. Komunikowanie o umieraniu i śmierci w warunkach oddziału szpitalnego. Piśmiennictwo i pomoce naukowe W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 W01 W02 W03 W04 U01 U02 U03 K01 1. P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005; P. Sztompka, M. Kucia, Socjologia. Lektury, Kraków 2007. 2. W. Piątkowski, Geneza i przedmiot socjologii medycyny, w: Zdrowie i choroba: wybrane problemy socjologii medycyny, red. J. Barański, W. Piatkowski, Wrocław 2002, s. 15-22. 3. M. Libiszowska-Żółtkowska, M. Ogryzko-Wiewiórowska, W. Piątkowski, Szkice z socjologii medycyny, Lublin 1998. 4. W. Piątkowski, Choroba jako zjawisko socjologiczne. Wprowadzenie do wybranych koncepcji badawczych, w: Zdrowie i choroba: wybrane problemy socjologii medycyny, red. J. Barański, W. Piątkowski, Wrocław 2002, s. 39-42. 5. A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2006. 6. I. Obuchowska, Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa 1999. L. Sandrin, Wobec cierpienia. Zrozumieć, przyjąć, wytłumaczyć cierpienie, Kraków 2000. B. Tobiasz – Adamczyk, Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, Kraków 2000. J. Hartman, Bioetyka dla lekarzy, Warszawa 2009. A. Steciwko, J. Barański, Porozumiewanie się lekarza z pacjentem i jego rodziną. Wybrane zagadnienia, Wrocław 2012. 11. W. Piątkowski, Sposoby definiowania zdrowia w polskiej socjologii ogólnej. Zarys problematyki, w: Zdrowie i choroba w badaniach socjologicznych prowadzonych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie 1995-2013, red. W. Piątkowski, Lublin 2013. 12. W. Piątkowski, L. Nowakowska, System medyczny w Polsce wobec wyzwań XXI wieku. Perspektywa krytycznej socjologii zdrowia i choroby, w: Socjologia medycyny w multidyscyplinarnych badaniach humanizujących biomedycynę, red. M. Skrzypek, Lublin 2013, s. 47-62. 7. 8. 9. 10. Pomoce dydaktyczne: komputer, rzutnik multimedialny, kamera. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Obciążenie studenta [h] Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Godziny kontaktowe z nauczycielem 10 Przygotowanie do ćwiczeń 15 Czytanie wskazanej literatury 15 Przygotowanie prezentacji 20 Przygotowanie do egzaminu Inne: Praktyka Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Uwagi 1 Metody oceniania: D – aktywność podczas zajęć, wypowiedzi ustne P – referowanie zagadnień (student jest zobowiązany opisać jeden wybrany przez siebie problem społeczny dotyczący zdrowia i wskazać kierunki rozwiązania, swój udział i zaangażowanie).