Materiały do zajęć Polityka kulturalna państwa, regionu i samorządu

Materiały do zajęć Polityka kulturalna państwa, regionu i samorządu.
Temat: Cele polityki kulturalnej.
W większości państw europejskich polityka kulturalna – tj. celowa, systematyczna
ingerencja w sferę kultury – jest prowadzona dla osiągnięcia czterech
podstawowych celów:
● zachowanie tożsamości kulturowej narodu ;
● zapewnienia równego dostępu do kultury;
● promocji twórczości i wysokiej jakości dóbr i usług kulturalnych;
● takiego zróżnicowania oferty kulturalnej, aby każda grupa społeczna mogła w niej
znaleźć coś dla siebie (Milczuk, Siciński, Wojciechowski 1999; Cultural Policie in
Europe, 2000).
Źródło: Ilczuk D., Polityka kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, Kraków 2002, str. 11-12.
Cele polityki kulturalnej wg UNESCO
Instrumentem prowadzącym do rozwoju przemysłów kulturalnych i zapewnieniu
rozwoju poszczególnych kultur w świecie jest aktywna polityka kulturalna. W czasach
kultury masowej i globalizacji sztuka niekomercyjna nie mogąc liczyć na sukces
rynkowy wymaga alternatywnych źródeł finansowania, ale przede wszystkim takich
rozwiązań systemowych, które je zapewnią. Sytuacja podobnie przedstawia się w
przypadku
zagrożonych
zniknięciem
języków,
zwyczajów
lokalnych,
kultur
narodowych słabiej reprezentowanych w świecie. Wszystkie one stanowią wspólne
dziedzictwo ludzkości i jako takie wymagają ochrony i wsparcia. Na forum
międzynarodowym dyskusja na temat granic interwencjonizmu i możliwości wpływu
państw na rozwój kulturalny społeczeństw toczy się pod hasłem ochrony
różnorodności kulturowej.
Jednym z punktów zwrotnych w dyskusji nad różnorodnością kulturową była
konferencja UNESCO w Sztokholmie w 1998 roku. Do stolicy Szwecji zjechały
wówczas delegacje 145 państw w tym Polski aby zastanowić się nad miejscem
polityki kulturalnej we współczesnym uniformizującym się świecie. Opublikowany rok
wcześniej raport Światowej Komisji Kultury i Rozwoju zwany również Raportem de
1
Cuellara łącząc kwestie rozwoju ekonomicznego z rozwojem kulturalnym twierdząc,
że ten pierwszy nie jest możliwy bez drugiego nadał ton dyskusji. Nie bez znaczenia
na przebieg debaty była zakończona również rok wcześniej Światowa Dekada ONZ
Rozwoju Kulturalnego. Konferencja w Sztokholmie zaowocowała przyjęciem
założeń mających prowadzić do następujących celów:
● Uczynienie z polityki kulturalnej jednego z kluczowych elementów strategii
rozwoju
● Sprzyjanie twórczości i uczestnictwo w życiu kulturalnym
● Umocnienie polityki i działań praktycznych na rzecz ochrony i rewaloryzacji
dziedzictwa materialnego i niematerialnego oraz promowanie przemysłu
kulturalnego
● Promowanie różnorodności kulturowej i językowej
Innym efektem toczących się wówczas obrad była decyzja, że raz na dwa lata będzie
opracowany Światowy raport o kulturze. Koordynatorem i punktem zbiorczym
informacji na temat kondycji kultury w Świecie stało się UNESCO. Z raportami
ukazującymi się od 1998 roku można się zapoznać na stronach Organizacji:
Założenia przyjęte na konferencji w Sztokholmie:
● Polityka kulturalna stanowi podstawowy element polityki trwałego rozwoju.
● Dialog kultur powinien być głównym celem polityki kulturalnej, a wolność
słowa jest niezbędnym warunkiem tego dialogu.
● Polityka kulturalne w XXI wieku powinna wybiegać w przyszłość, zajmując
nie tylko bieżącymi problemami., lecz także antycypacją przyszłych potrzeb.
● Wejście do społeczeństwa informacyjnego i przyswojenie sobie technik
informacyjnych przez każdego człowieka stanowi ważny aspekt wszelkiej
polityki kulturalnej.
● Polityka kulturalna powinna wspierać wszelkie formy twórczości.
● Polityka kulturalna powinna mieć na celu poprawę integracji społecznej oraz
poziomu życia wszystkich członków społeczeństwa.
● Polityka kulturalna powinna respektować zasadę równości kobiet i
mężczyzn.
2
● Rząd i społeczeństwo powinny współdziałać w tworzeniu zasad i realizacji
polityki kulturalnej zintegrowanej ze strategią rozwoju.
● W świecie współzależności należy tworzyć polityką kulturalną równolegle na
różnych szczeblach - lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym.
● Kraje powinny współdziałać w budowaniu świata, w którym międzykulturowa
komunikacja , przekaz informacji i wzajemne zrozumienie będą stanowić
regułę, i w którym różnorodność wartości kulturowych, wizji etycznych i
zachowań będzie sprzyjać tworzeniu rzeczywistej kultury pokoju.
● Polityka kulturalna powinna czuwać nad zapewnieniem rozszerzenia
dostępu wszystkich grup społecznych do kultury, nad walką z odrzuceniem i
marginalizacją oraz nad powstawaniem procesów sprzyjających demokracji
w kulturze.
● Polityka kulturalna powinna uznać zasadniczy wkład twórców w poprawę
poziomu życia, umacnianie tożsamości oraz rozwój kulturalny
społeczeństwa.
● Każda polityka kulturalna powinna uwzględniać całość życia kulturalnego:
twórczość, ochronę dziedzictwa i popularyzację. Należy mieć na uwadze, iż
upowszechnianie i dostęp do kultury są uwarunkowane dynamiką twórczości,
zagwarantowanej przez skuteczną ochronę prawną.
Źródło: http://www.unesco.pl/no_cache/kultura/roznorodnosc-kulturowa/polityka-kulturalna
3