Wielkość podaży - jest to ilość dóbr i usług jako producenci są skłoni

MIKROEKONOMIA
MAKROEKONOMIA – zajmuje się gospodarką w skali makro
POTRZEBA – stan odczuwania braku czegoś
Przyczyny ( źródła ) potrzeb:
- organizm człowieka
- środowisko przyrodnicze
- środowisko społeczne
- duchowe właściwości człowieka
- życie gospodarcze ( produkcja, podział, wymiana, konsumpcja )
PODZIAŁ – udział poszczególnych obywateli w całej masie dóbr i usług
WYMIANA – akty kupna-sprzedaży
KONSUMPCJA – zużywanie dóbr
Cechy potrzeb:
- obiektywne
- nieograniczone pod względem rozwoju
- ograniczone w swej pojemności w danym czasie
- substytucyjne
- komplementarne
- zmieniają się w przestrzeni pod wpływem uwarunkowań społecznych
- stale się odradzają
Środki zaspokajania potrzeb:
- dobra wolne ( naturalne )
- dobra gospodarcze ( są wynikiem działalności )
– środki pracy ( budynki, urządzenia )
– przedmioty pracy ( materiały itp. )
ZASOBY
LUDZKIE
(ludzie ze swoimi
umiejętnościami )
PROBLEM RZADKOŚCI
MATERIALNE
(dobra naturalne )
KAPITAŁOWE
(kapitał rzeczowy
i finansowy)
Zapotrzebowanie =
ilość dóbr które
ludzie chcieli by
posiadać w ciągu
roku
Zdolność =
ilość dóbr które
ludzie są zdolni
wytworzyć w ciągu
roku
KOSZT ALTERNATYWNY – koszt utraconych korzyści ( utraconych możliwości,
odmiennego wykorzystania zasobów )
GRANICA MOCY PRODUKCYJNEJ
KRAŃCOWA STOPA TRANSFORMACJI – jest to ilość jednostek jednego dobra z których
należy zrezygnować aby zwiększyć produkcje drugiego dobra o jednostkę
B
KST 
A
INTENSYWNA DROGA WZROSTU GOSPODARCZEGO – zwiększenie produkcji w wyniku
zastosowania nowych ( lepszych ) technologii przy użyciu tej samej ilości zasobów
ELASTYCZNA DROGA WZROSTU GOSPODARCZEGO – zwiększenie zasobów przy
wykorzystaniu tej samej technologii
Możliwości
Poziomki
Truskawki
A
0
50
B
5
48
C
10
40
D
15
30
E
20
17
F
25
0
Koszt alternatywny wytworzenia kolejnych jednostek poziomek i truskawek
Poziomki
Truskawki
4
5
6
5
13
5
17
5
Analiza marginalna:
- koszty marginalne ( KM )
- korzyści marginalne ( ZM )
Zasady optymalizacji:
ZM > KM – rozwój działalności
ZM < KM – ograniczenie działalności
ZM = KM – optymalny poziom działalności
ZASADA MALEJĄCYCH KORZYŚCI MATERIALNYCH – wraz ze wzrostem działalności
gospodarczej rosną nasze korzyści całkowite a maleją korzyści marginalne1
ZASADA ROSNĄCYCH KORZYŚCI MARGINALNYCH – wraz ze wzrostem konsumpcji
jednego dobra musimy rezygnować z coraz większej ilości drugiego dobra ( przy
założeniu ograniczenia ilości dochodów )
1
Konsumpcja każdego kolejnego pączka przynosi coraz mniejsze zadowolenie
Zad.1
Poniższy rysunek przedstawia krzywą możliwości produkcyjnych pewnego kraju
w dziedzinie produkcji telewizorów i magnetowidów:
a) określ każdą z poniższych kombinacji jako efektywną, nieefektywną i nieosiągalną
1. 60 telewizorów i 200 magnetowidów
2. 80 telewizorów i 300 magnetowidów
3. 35 telewizorów i 300 magnetowidów
4. 40 telewizorów i 350 magnetowidów
5. 20 telewizorów i 420 magnetowidów
b) załóżmy że produkuje się 350 magnetowidów i 30 telewizorów ale chce
wytworzyć dodatkowo 20 telewizorów z jakiej liczby magnetowidów musi
zrezygnować ?
c) z jakiej liczby magnetowidów trzeba zrezygnować by zwiększyć produkcje
telewizorów o następne 20 st. Tj. do 70 szt. ?
Ad a1 – efektywna
Ad a2 – nieosiągalna
Ad a3 – nieefektywna
Ad a4 – nieosiągalna
Ad a5 – nieosiągalna
Zad. 2
W tabeli znajdują się różne koszty dóbr konsumpcyjnych i produkcyjnych które mogą
być wytworzone w przedsiębiorstwie przy pełnym wykorzystaniu wyników produkcji
Koszt alternatywny
Dobra
Dobra
produkcyjne
konsumpcyjne
Dobra
konsumpcyjne
Dobra
produkcyjne
8
0
7
4
1
4
5
9
2
5
3
14
2
5
1
18
2
4
0
20
1
2
a) narysuj granicę możliwości produkcyjnej
b) oblicz koszt alternatywny produkcji kolejnych jednostek dóbr konsumpcyjnych
oraz koszt alternatywny produkcji kolejnych dóbr produkcyjnych
c) jeżeli po pewnym czasie będzie się wytwarzać 7 jednostek dóbr konsumpcyjnych
i 70 jednostek dóbr produkcyjnych to o czym to świadczy
Ad a
WPROWADZENIE DO GOSPODARKI RYNKOWEJ
GOSPODARKA NATURALNA – gdy producent wytwarza tylko na własny użytek.
BARTER- wymiana towar za towar.
WYMIANA POŚREDNIA – przy użyciu pieniądza.
RYNEK – forma nawiązywania kontaktów między kupującymi o sprzedającymi w celu
ustalenia warunków transakcji, sposobu, miejsca, czasu oraz ilości ekwiwalentu
towaru.
CENA- pieniężny ekwiwalent jednostki towaru.
Rodzaje rynku:
1. Ze względu na rodzaj wymienialnych towarów
- rynek dóbr konsumpcyjnych
- rynek pracy
- rynek ziemi
- rynek pieniężny
- rynek kapitału finansowego ( akcje, obligacje )
- rynek tytułów prawnych
2. Ze względu na zakres przestrzenny transakcji
- rynek lokalny
- rynek regionalny
- rynek krajowy
- rynek międzynarodowy
- rynek światowy
3. Ze względu na stopień konkurencji
 Konkurencja doskonała
- duża liczba sprzedających i kupujących
- założenie jednorodności produkcji
- założenie pełnej mobilności czynników produkcji ( pełna swoboda wejścia i
wyjścia z rynku)
- brak konkurencji cenowej i pozacenowej
 Konkurencja niedoskonała
 Konkurencja monopolistyczna
- wielu sprzedających i kupujących
- produkty jednorodne posiadające bliskie substytuty
- swoboda wejścia i wyjścia z rynku
- założenie doskonałej informacji o rynku
- konkurencja cenowa i pozacenowa
 Oligopol
- niewielka liczba sprzedających i wielu kupujących
- produkty jednorodne lub zróżnicowane
- ograniczony dostęp do rynku
- pełna informacja o rynku
- ograniczona skłonność do częstej zmiany cen
 Monopol
- jeden sprzedający i wielu kupujących
- produkty jednorodne lub zróżnicowane ( brak substytutów)
- bariery wejścia na rynek
WIELKOŚĆ POPYTU – jest to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są kupić w określonym
czasie przy danym poziomie cen.
POPYT – relacja między ceną danego dobra lub usługi, a ich ilością, którą
konsumenci mogą i chcą nabyć po określonej cenie przy założeniu niezmienności
pozostałych zjawisk rynkowych
PRAWO POPYTU RYNKOWEGO
Wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się (ceteris paribus)
wielość popytu na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny
wielkość popytu wzrasta.
Zmiana ceny powoduje przesunięcia po tej samej krzywej popytu.
Zasada ceteris paribus (łac. w tych samych nie zmiennych warunkach) tzn. jeżeli
rozpatrujemy wpływ jednego z czynników wszystkie inne pozostają niezmienne.
 Czynniki pozacenowe wpływające na dochód: (determinanty popytu)
 Dochody konsumentów
 Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
 Przewidywania cen relatywnych ( przewidywania inflacyjne)
 Liczba ludności
 Gusty i preferencje
 Efekt naśladownictwa i demonstracji :
- EFEKT VEBLENA – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tym więcej
danego dobra im jest ono droższe
- EFEKT SNOBIZMU – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tyle mniej
danego dobra im więcej kupują go inni
- EFEKT OWCZEGO PĘDU – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tym
więcej danego dobra im więcej kupują do inni.
Rozpatrując wypływ na popyt w/w czynników pamiętamy o zasadzie ceteris paribus.
WIELKOŚĆ PODAŻY - jest to ilość dóbr i usług jako producenci są skłoni zaoferować
wdanym czasie przy danym poziomie ceny.
PODAŻ - to relacja między ceną a ilością dobra lub usługi, jaką producenci są skłoni
zaoferować wdanym czasie przy niezmiennych innych czynnikach.
PRAWO PODAŻY – wraz ze wzrostem rośnie ilość oferowanych dóbr lub usług ceteris
paribus,a wraz ze spadkiem zmniejsza się ilość oferowanych dóbr usług ceteris
paribus.
DETERMINANTY PODAŻY
 Ceny czynników produkcji
 Technologia
 Podatki i subsydia
 Przewidywanie cen relatywnych
 Liczba przedsiębiorstw i gałęzi
CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ - to cena, której wielkość popytu jest równa wielkość
podaży, nazywa się ją również ceną czyszczącą rynek, ponieważ oczyszcza rynek
z jakichkolwiek nadwyżek popytu lub podaży.
MECHANIZM RYNKOWY - to decyzja producentów i konsumentów powodujące, że rynek
wraca do równowagi.
Procesy dostosowawcze w różnym horyzoncie czasu.
1. Chwila
2. Krotki okres czasu(z miesiąca na miesiąc).
3. Długi okres czasu (kilka lat).
CENA MINIMALNA I MAKSYMALNA.
CENA MAX. - wprowadzana przez rząd w celu ochrony konsumentów w sytuacji
niedoboru produktu (spowodowanych klęską nieurodzaju). Cena max., której nie
można przekroczyć (prawny zakaz).
CENA MINIMALNA - wprowadzana przez rząd w celu ochrony producentów
(np. najbardziej deficytowe gałęzie gospodarki, rolnictwo.),Prawny zakaz
sprzedawania poniżej tej ceny, co powoduje
Zadanie 1
Na wykresie krzywa popytu na pióra uległa przesunięciu z pozycji D do D1,które
z czynników spowodowały to;
a) spadek cen substytutu piór
b) spadek cen produktów komplementarnych
c) spadek cen surowców stosowanych do wyrobu piór
d) spadek dochodów konsumentów
e) wzrost dochodów konsumentów
f) obniżka podatku od wartość dodanej
g) reklama piór
Zadanie 2
równanie popytu i podaży
QD  2 P  60 , QS  3P  10
a) ustal punkt równowagi rynkowej
b) ustal sytuacje rynkową po wprowadzeniu ceny urzędowej =15
c) czy jest to cena mini. czy max .
QD  QS
 2 P  60  3P  10
 2 P  3P  10  60
 5 P  50
5 P  50
P  10
QD  20  60  40
QD  30  60  30
Zadanie 3
Dane w tabeli dotyczą oferowania i zapotrzebowania opiekaczy do chleba
.
P
10
12
14
16
18
20
D
10
9
8
7
6
5
S
3
4
5
6
7
8
a) wykreśl krzywą popytu i podaży i wyznacz punk równowagi rynkowej
b) określ wielkość nadwyżki lub podaży dla ceny =12 i20
c) co stanie się z krzywą popytu na opiekacze, gdy cena chleba wzrośnie
wyznacz nowy punkt równowagi
d) w jaki sposób na krzywą popytu wpłynie wynalezienie do opiekania
preferowanego jako nowy i lepsza metoda robienia grzanek wyznacz nowy
punkt równowagi obszaru cen
20.01.2000 – zaliczenie z Makro
ELASTYCZNOŚĆ – zależność wielkości popytu od ceny
a Dx
P
12,5
0
10
20
7,5
40
5
60
2,5
80
0
100
RÓŻNE DOBRA – różnią się stopniem w jakim popyt reaguje na zmiany odpowiednich
cen
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU – pojęcie znajdujące zastosowanie do rozróżnienia tych
przypadków
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU – procentowa zmiana popytu pod wpływem
procentowej zmiany ceny. Procentowa zmiana popytu w stosunku do procentowej
zmiany ceny
Ep 
% Q DX
% PX
Q DX
Q
Q DX
P
 DX 
 X
PX
PX
Q DX
PX
Ep – współczynnik ( cenowy ) elastyczności popytu
Ep 
Q2  Q1 P2  P1
;
Q1
P1
Q2 – wielkość popytu po zmianie
Q1 – wielkość popytu przed zmianą
P2 – cena po zmianie
P1 – cena przed zmianą
Popyt jest odwrotnie proporcjonalny do ceny
P
Q
Ep  1
Ep  1
Ep  1
Ep  0
Ep  
- popyt jednostkowy
- popyt elastyczny
- popyt nieelastyczny
- popyt sztywny ( doskonale nieelastyczny )
- popyt doskonale elastyczny
ELASTYCZNOŚĆ MIESZANA POPYTU – miara procentowej zmiany wielkości popytu
na dobro X w stosunku do procentowej zmiany ceny dobra Y
%Q DX
% PY
Em 
Em 
Q DX
QD
Q DX
P


 Y
PY
PY
Q DX
PY
Q2  Q1 PY 2  PY 1
;
Q1
PY 1
SUBSTYTUCYJNOŚĆ – ( zawsze plus ) zastępowanie
KOMPLEMENTARNOŚĆ – ( zawsze minus ) jedno zależne od drugiego
ZERO – niezależne
WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI DOCHODOWEJ POPYTU – miara procentowa zmiany
wielkości popytu na dobro X w stosunku do procentowej zmiany dochodu
konsumenta który przeznacza na zakup dobra X
E DP 
% Q DX
% D P
E DP 
EDP  0
EDP  1
EDP 0,1
EDP  0
Q DX
Q
Q DX D P
 DX 

D P
D P Q DX
DP
Q2  Q1 DP 2  DP1
;
Q1
DP1
- dobra podrzędne ( np. chleb )
- dobra luksusowe ( np. samolot )
- dobra podstawowe ( np. żywność )
- dobra naturalne ( np. odzież )
Założenia:
- cena dobra jest niezmienna przy rosnącym dochodzie konsumenta
METODY OBLICZANIA ELASTYCZNOŚCI:
-
metoda punktowa
P
Ep=1
A
B
C
Ep
D
E
Q
Ep=0
Ep 
AC
AB
- miara łukowa
P
Ep=0
Q
Popyt jest SZTYWNY dla dóbr od których konsument
jest uzależniony ( i które nie posiadają bliskich
substytutów )
P
Ep
Q
Popyt jest DOSKONALE ELASTYCZNY dla dóbr które
posiadają wiele substytutów
DETERMINANTY ELASTYCZNOŚCI POPYTU:
1. osiągalnośc substytutów
2. im większa i bardziej dostępna liczba substytutów tym popyt jest bardziej
elastyczny
3. ważność produktu dla konsumenta - im większe uzależnienie tym mniejszy
stopień elastyczności popytu
4. udział wydatków na dane dobro w budżecie konsumenta - im większa część
budżetu konsumenta jest poświęcana na dane dobro tym większa
elastyczność
5. trwałość dóbr - trwałe dobra są zwykle bardziej elastyczne
6. wielkośc zmian cen - im wyższe ceny ( dobra luksusowe ) tym popyt bardziej
elastyczny
7. czas – im dłuższy okres czasu tym popyt jest bardziej elastyczny
PODAŻ
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA PODAŻY – miara procentowej zmiany wiekości podaży
dobra X w stosunku do procentowej zmiany ceny dobra X
ES 
% QSX
% PX
QSX
Q
QSX PX
 SX 

PX
PX QSX
PX
QSX 
 PX 
Q  Q1 P2  P1
ES  2
:
Q1
P1
Podaż jest wprost proporcjonalna do ceny
ES  
ES
ES
ES
ES
1
1
 1; 0;1
0
- podaż doskonale elastyczna
- podaż elastyczna
- podaż jednostkowa
- podaż nieelastyczna
- podaż sztywna ( doskonale nieelastyczna )
S
P
S
S
Q
ES=1 – proste przecinają punkt ( 0, 0 )
ES > 0 – prosta przecina oś OY
P
ES > 0 – prosta przecina oś OX
Q
Zadanie 1
Oblicz cenową elastycznośc popytu wiedząc, że wzrost ceny z 10 do 15 zł wywołał
spadek popytu ze 100 do 50 sztuk
EP 
Q2  Q1 P2  P1 50  100 15  10  50 5 1
:

:

:  2 1
Q1
P1
100
10
100 10 2
Zadanie 2
Kierownik produkcji w firmie A produkującej gumę do żucia planuje 20% wzrost cen.
Jeżeli współczynnik elastyczności cenowej popytu wynosi 0,75 to ile musi on
podnieść lub obniżyć produkcję aby dostosować się do zmian popytu ?
E P  0,75
P  20%
; EP 
%D X 3 3 %D X 3

;  4QDX  15%
 ;
1
5
%PX
4 4
5