Globalizacja gospodarki światowej
advertisement
Globalizacja gospodarki światowej Wielość definicji • Brak jednorodnej definicji • Termin „globalizacja” obejmuje wiele elementów - umiędzynarodowienie, wspólnota państw ściśle ze sobą powiązanych, zasadnicze trendy w światowej ekonomii, polityce, zyciu społecznym i kulturze, - „mcdonaldyzacja”- krytyka - homogenizacja kultury – błędne rozumienie Globalizacja gospodarki to: tworzenie gospodarki światowej, czyli możliwości przepływu produktów oraz czynników pomiędzy wszystkimi krajami świata Proces globalizacji gospodarki przejawia się w postaci struktur integracji gospodarki, rozwoju międzynarodowych przedsiębiorstw i instytucji oraz w tworzeniu i umacnianiu organizacji tworzących ład gospodarczy w skali światowej. Powstanie gospodarki światowej wiąże się z: pierwszą rewolucją przemysłową Internacjonalizacja wiąże się z drugą rewolucją przemysłową Globalizacja wiąże się z trzecią (i czwartą) rewolucją przemysłową Trzy etapy internacjonalizacji: • umiędzynarodowienie sfery wymiany • pełne wejście przez przedsiębiorstwo dotąd krajowe na rynek zagraniczny – produkcja (lub inna działalność) za granicą • globalizacja firmy – całkowite umiędzynarodowienie firmy i jej działalności (rynek globalny, strategia globalna) Wg MFW GLOBALIZACJA to rosnące współzależności między krajami na całym świecie w związku ze wzrostem wielkości i wielości transakcji obejmujących wymianę towarów i usług oraz przepływy kapitału, a także szybkie i szerokie rozprzestrzenianie się technologii. Globalizacja ekonomiczna to proces scalania gospodarek narodowych przejawiający się w dynamicznym wzroście obrotów handlowych, międzynarodowych przepływów kapitałowych, usługowych i pracy będący efektem rosnącej tendencji do traktowania przez coraz większą liczbę przedsiębiorstw całego świata jako rynku zbytu. U podstaw globalizacji leżą dwie kwestie: postęp techniczny prowadzący do spadku kosztów komunikowania się i transportu liberalizacja przepływów towarów, usług, kapitału i pracy Koszty transportu (1) i komunikowania się (2) oraz spadek cen komputerów (3) w l. 1930- 1990 ROK 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 1 ($) Śr. koszt pasaż./mili 2 ($) 3 min L-NJ 3 1990=1 0,68 0,46 0,30 0,24 0,16 0,10 0,11 244,65 188,51 53,2 45,86 31,58 4,8 3,32 125,0 19,47 3,62 1,0 Technologia uczyniła globalizację widoczną, a liberalizacja przyczyniła się do jej pogłębienia. Podejście statyczne i dynamiczne do globalizacji • globalizacja jako stan • globalizacja jako proces Globalizacja jako stan Kolejny okres w gospodarce światowej charakteryzujący się znacznym stopniem zintegrowania różnorodnych podmiotów w niej funkcjonujących w jeden zespolony organizm z nowymi prawidłowościami zachowań całościowych. Globalizacja jako proces Dalsze pogłębianie się międzynarodowego podziału pracy i równoczesne przekształcanie tego podziału w globalny, gdzie role i zadania dzielone są niekoniecznie „międzynarodowo”, ale także „transnarodowo”, czy „ponadnarodowo” PROBLEMY GLOBALNE zagadnienia odnoszące się do całej gospodarki światowej GLOBALIZM - całościowe myślenie o światowych procesach ekonomicznych GOSPODARKA ŚWIATOWA trwałe powiązania technologiczne, produkcyjne, finansowe, handlowe, instytucjonalne między jej podmiotami GOSPODARKA GLOBALNA służy do określenia organicznej całości światowych procesów ekonomicznych, które posiadają pewne specyficzne cechy zachowań całościowych, nowy organizm o prawidłowościach zachowań całościowych CECHY GLOBALIZACJI wielowymiarowość złożoność i wielowątkowość integrowanie międzynarodowa współzależność związek z postępem nauki, techniki i organizacji kompresja czasu i przestrzeni dialektyczny charakter wielopoziomowość złożoność i wielowątkowość • liberalizacja i rozwój rynków finansowych, multipolaryzacja przywództwa gospodarczego na świecie, nasilenie się problemów globalnych, itd.; wielopoziomowość • i jednoczesne zespalanie się działalności gospodarczej na różnych poziomach: państw, regionów, gałęzi, rynków, firm; międzynarodowa współzależność podmiotów gospodarki światowej • nie zawsze symetryczna; kompresja czasu i przestrzeni • związek z postępem nauki, techniki i organizacji; • świat globalną wioską; dialektyczny charakter • rozwój poprzez istnienie i ścieranie się wewnętrznych przeciwieństw i przeciwstawnych tendencji wzajemnie powiązanych procesów. TRIADA • Główni członkowie gospodarki światowej • około 20 krajów • trzy filary: Ameryka PŁN, Europa Zachodnia, Azja Wschodnia TRIADA • • • • • • 16 % ludności świata 78% wartości światowego eksportu 95 % nakładów B&R 50 % światowego PKB 95 % odpływ ZIB siedziba 100 głównych Korporacji Transnarodowych Dominacja TRIADY • • • • • nowe technologie kontrola rynków finansowych dostęp do surowców naturalnych dysponowanie środkami masowego przekazu dysponowanie bronią masowej zagłady Przybliżony bilans globalizacji • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Podmioty zyskujące na globalizacji: Kraje tzw. Triady Azja Płd.-Wsch. i Wschodnia Ludzie posiadający zasoby Kadry kierownicze i inżynieryjne Osoby mobilne Wielkie firmy wielonarodowe Ludzie silni i dynamiczni Sektory nowoczesne Silne państwa Podmioty tracące na globalizacji: Słabsze kraje rozwijające się Afryka Ludzie bez kwalifikacji Ludzie pozbawieni zasobów Ludzie uzależnieni od ochrony socjalnej Osoby niemobilne Małe i średnie firmy lokalne Ludzie słabi Sektory tradycyjne Zagrożenia globalizacji dotyczą czterech obszarów: • racjonalności podejmowania decyzji przez korporacje transnarodowe • wpływu globalizacji na gospodarki krajów najbiedniejszych • wzrostu współzależności wpływu na ochronę środowiska Argumenty przeciw globalizacji: - korporacje międzynarodowe budują koszty tam, gdzie podatki są najwyższe, a deklarują zyski tam, gdzie są one najniższe - korporacje międzynarodowe korzystają z subwencji pośrednich w postaci darmowych grantów, infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej, a także z rozmaitych ulg czy wakacji podatkowych Argumenty przeciw globalizacji (cd.): - korporacje korzystają z subwencji na badania naukowe, tworząc nowe miejsca pracy na drugim końcu świata - globalizacja prowadzi do takiego tempa przemian strukturalnych, z którym coraz większa grupa ludzi nie może sobie poradzić - globalizacja contra demokracja Globalizacja to: - - silny wstrząs, czynnik przemian społeczeństwa i rządy muszą się dostosować przestrzeń narodowa nie jest już w ramach narodowych granic terytorialnych, bo - korporacje i ich filie państwo – ma nadal władzę, ale ograniczoną, bo MFW, WTO, BŚ itd. Nowa rola państwa, nowe funkcje w erze globalizacji - zaciera się różnica między tym co wewnętrzne i zewnętrzne, krajowe i międzynarodowe Nie musi to prowadzić do konwergencji globalnej, bo: o podział na centrum i peryferia (przez kraje i społeczeństwa) o zwycięzcy i przegrani
