Małgorzata Basta

Małgorzata Basta
Anna Rafa
Globalizacja , a władza- jak globalizacja eliminuje i zmienia rząd?
„ Wokół nas odbywa się rewolucja . Kurczy się tradycyjny model państwa jako jedynego
ośrodka władzy i źródła norm prawnych mających na celu dobro wspólne. Po prostu ginie
państwo z wyraźnym centrum rządzenia , a na jego miejscu pojawiają się struktury , w
których władza i odpowiedzialność są rozproszone , a cele nieraz sprzeczne z celami
państwa.”
Globalizacja zmienia funkcje państwa , zmusza je do transformacji ,wpływa na jego
możliwości działania . Rozpatrując problem globalizacji należy zadać sobie pytanie czym ona
jest ? Naszym zdaniem globalizacja to skomplikowany proces konwersji systemów :
gospodarczych , politycznych, kulturowych , świadomościowych i informatycznych.
Globalizacja doprowadziła do tego ,że o władzy należy mówić bez podmiotu , bez hierarchii i
polityki.
Na przestrzeni dziejów pojęcie podmiotu ulegało kilkakrotnym zmianom np. Platon
stwierdził , że w jednostce ludzkiej koncentruje się idea dobra , a świat to wcielenie projektu .
Podmiot dzięki swemu rozumowi poszukiwał sensu swego istnienia. Punktem zwrotnym był
przełom wieku XIII i XIV kiedy to nastąpiło odrzucenie platonizmu i przyjęcie nowej
koncepcji władzy przez Europę. Ciekawą koncepcję wysnuł Wilhelm Ockham , który
zajmował się sferą formułowania idei. Stwierdził , że logika jest dwuwartościowa tylko
możliwa wobec bytu , a nie wobec idei. Państwo nie jest samą władzą jest czymś o wiele
bardziej złożonym i „ najważniejszym ośrodkiem władzy staje się globalizacja.”
Na problem globalizacji chciałybyśmy spojrzeć w nieco innym kontekście mianowicie
jak globalizacja wpłynęła na system demokracji , a także na relacje międzynarodowe państwa.
Proces globalizacji rozwinął się na szeroką skalę i dotknął kraje zarówno o
wykształconych i stabilnych systemach politycznych jak i kraje słabiej rozwinięte
gospodarczo .
-2-
Problemy te są wyzwaniem dla polityki wewnętrznej oraz relacji międzynarodowych. Co do
demokracji w Polsce sytuacja jest beznadziejna .” Istnieje demokracja w której wybieramy
władzę , która nie ma władzy. Wybieramy ludzi , którzy nie mają wpływu na to co się dzieje.”
Przemiany na arenie międzynarodowej dokonują się w różnym tempie i w różnym zakresie .
Niemniej jednak wszystkie zmierzają w kierunku gospodarki wolnorynkowej i demokracji
politycznej .W Polsce na przyczyny kryzysu państwa miał wpływ źle rozwijający się
kapitalizm , a co za tym idzie „korupcja, oligarchizacja, zatarcie granicy między państwem a
rynkiem, marnotrawne rozpraszanie środków publicznych i pojawienie się "klasy
politycznej”.
Powinien następować proces ujednolicenia celów i wartości jakie stawia sobie państwo .
Dlatego powinno pozostawać absolutnie niezbędnym warunkiem prawidłowego
funkcjonowania wolnego rynku . Globalizacja wymaga istnienia państwa , ale państwa
silnego i sprawnego.
Wolny rynek nie może przejąć funkcji regulacyjnych od państwa , gdyż sam takich
możliwości nie posiada . Państwo musi działać jako regulator i gwarant rządów prawa .
Przykładem mogą być doświadczenia procesów transformacji w Europie Środkowej i
Wschodniej oraz republik azjatyckich dowodzą , że brak rządów prawa prowadzi do
degeneracji gospodarki wolnorynkowej , lub do zorganizowanej przestępczości i korupcji.
Państwa pozostają nadal bezpośrednim , choć nie zawsze widocznymi uczestnikami procesów
globalizacji . System demokracji staje się coraz powszechniejszym sposobem funkcjonowania
pastw i społeczeństw . Jest systemem obejmującym przede wszystkim kraje najbardziej
rozwinięte . Nie zawsze i nie wszędzie jednak przejście do systemu demokracji było i jest
wynikiem potrzeb wewnętrznych i społecznych.
Postulat dokonania zmian formy władzy i relacji państwo-obywatel opartych na zasadzie
demokracji stał się w czasach nam współczesnych warunkiem lub zaleceniem politycznym
stawianym przez państwa rozwinięte innym .
Polityka dwubiegunowa , która załamała się po zimnej wojnie przybrała teraz nowy
kształt jest nią podział na bogatych i biednych .
-3W obliczu globalizacji warto wspomnieć o polityce zagranicznej i odróżnić ją od stosunków
zewnętrznych państwa . Państwo demokratyczne , które dąży do objęcia regulacją i kontrolą
całokształtu swoich stosunków zewnętrznych . Najważniejsze i najbardziej dotkliwe
konsekwencje problemu globalizacji dotyczące pieniądza i handlu nie w Polsce domeną
polityki zagranicznej. Odnośnie naszego kraju poziom rozwoju nie czyni z Polski aktywnego
uczestnika procesu globalizacji , a zrzuca nas na peryferia.
Globalizacja rozumiana jako „ centralizacja władzy” międzynarodowej zmniejsza zatem
poziom tego , co jest określane jako demokracja życia międzynarodowego.
Następstwa globalizacji są rozległe i różnorodne zarówno dla kształtu porządku
międzynarodowego jak i podstawowych uczestników stosunków międzynarodowych .
Po pierwsze należy wskazać na transformację suwerenności, zjawisko to dotyczy
podstawowych sfer życia państwa . Społeczeństwo traci kontrolę nad swoim potencjałem ,
następuje ograniczenie zewnętrzne i wewnętrzne autonomii państwa , a suwerenność traci
sens. Po drugie w rezultacie globalizacji gospodarki i polityki coraz większą rolę odgrywają
korporacje ponadnarodowe i organizacje międzynarodowe , a los państw i poszczególnych
sektorów nie zależy wyłącznie od dojrzałych decyzji polityków. Ponadto polityka państwa
staje się coraz mniej czytelna , zrozumiała i dostępna szerszemu ogółowi . Podejmowanie
decyzji przesuwa się w ręce zawodowych polityków i dochodzi w ten sposób do kurczenia
społeczeństwa obywatelskiego. Zagrożenie dla demokracji stanowi trend polegający na
przenoszeniu podejmowania ważnych decyzji ze sfery polityki do sfery ekonomii.
Globalizacja niesie ze sobą alienację państwa , którego obowiązki rosną w związku z tym
procesem .Po trzecie na zacieranie granicy między tym co zagraniczne , a tym co wewnętrzne
w polityce państwa .
Polityka zagraniczna staje się w ogromnym stopniu polityką wobec własnego społeczeństwa –
wobec różnych podmiotów życia społecznego w państwie.
Globalizacja w istotnym stopniu modyfikuje relacje pomiędzy trzema podstawowymi i
odwiecznymi elementami składowymi państwa , a jego środowiskiem międzynarodowym :
chodzi o granice , ludność i władzę. Równolegle następuje proces osłabienia władzy państwa
nad własną ludnością . Procesy globalizacji oznaczają także swoiste ubezwłasnowolnienie
rządów państw.