Co robią banki? 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna pojęcia: bank komercyjny, bank centralny, depozyt, lokata, stopa procentowa, kredyt, wie, jakie usługi świadczą banki. b) Umiejętności Uczeń kształci umiejętności: aktywnego słuchania, wypowiadania się na dany temat, współpracy, czytania ze zrozumieniem. 2. Metoda i forma pracy Karuzela, praca z tekstem, prezentacja, praca w parach, praca z klasą, praca w zespołach. 3. Środki dydaktyczne Ulotki i wycinki z prasy dotyczące usług bankowych, duży arkusz papieru, kartki kolorowego lub białego papieru, pisaki, kredki. 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Przed zajęciami uczniowie przygotowują reklamy dotyczące usług świadczonych przez banki. Mogą to być wycinki z gazet lub ulotki. Nauczyciel przygotowuje duży arkusz papieru, kartki kolorowego lub białego papieru, pisaki, kredki. b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel podaje temat lekcji i wyjaśnia zasady pracy na zajęciach 2. Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie krótkiej notatki na temat:„Jakie usługi świadczą banki?” 3. Nauczyciel prosi uczniów o utworzenie par. Uczniowie siadają w dwóch kręgach tak, aby siedzieć twarzą do partnera z pary. Następnie, na sygnał nauczyciela, uczniowie z kręgu wewnętrznego referują w ciągu 3 minut swojemu partnerowi z kręgu zewnętrznego, co sądzą na dany temat. Partner w trakcie słuchania może uzupełniać swoje notatki. Na hasło nauczyciela krąg wewnętrzny przesuwa się o dwa krzesła i tym razem przedstawiciele kręgu zewnętrznego mówią, co sądzą na zadany temat. Po przejściu kilku takich rund uczniowie formułują wnioski, a jeden z uczniów zapisuje je na arkuszu umieszczonym na tablicy (załącznik 1). c) Faza podsumowująca Nauczyciel dzieli klasę na 4-osobowe zespoły. Grupy otrzymują kolorowe i białe kartki papieru oraz kredki. Uczniowie w grupach opracowują reklamówkę „banku przyszłości”. Po zakończeniu ćwiczenia liderzy prezentują prace swoich zespołów. 5. Bibliografia 1. Brudnik E., Muszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000. 2. Strony internetowe: http://www.newtrader.pl/pp_4.php http://www.nbp.pl/ 6. Załączniki załącznik 1. Jakie usługi świadczą banki? Materiały dla nauczyciela. Pieniądz to środek umożliwiający wymianę dóbr i usług. Każdy pracujący człowiek otrzymuje pieniądze jako wynagrodzenie za swoją pracę. Im więcej ich dostanie, tym bardziej jest zadowolony. Ale czy zawsze chcemy mieć ich jak najwięcej przy sobie? W kieszeni? Jeśli trzymasz pieniądze w domu - rezygnujesz z dochodu, jaki możesz otrzymać, gdybyś te pieniądze ulokował w banku. W zamian za ulokowanie pieniędzy w banku dostaniesz odsetki, które wyrównają zmniejszoną siłę nabywczą pieniędzy na skutek inflacji. Im stopa procentowa jest wyższa, tym większa jest skłonność ludzi do lokowania wolnych chwilowo środków pieniężnych w banku. Bank Centralny podejmuje decyzje o ilości pieniądza w gospodarce i kształtuje tę wielkość, innymi słowy prowadzi politykę monetarną (pieniężną). Bank Centralny, wykorzystując narzędzia polityki monetarnej, między innymi ustala wysokość stopy procentowej, która wpływa na skłonność ludzi do lokowania pieniędzy w banku. Zakres usług poszczególnych banków jest różny oraz różne są stopy procentowe Czym jest bank? - definicja Bank – instytucja finansowa zajmująca się gromadzeniem, przechowywaniem i pożyczaniem środków pieniężnych w zamiarze wypracowania zysku oraz funkcjonowania jako instytucja zaufania publicznego. Bank to samodzielne przedsiębiorstwo, które oferuje i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania, dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi usługami. Czym jest bank? - wg wytycznych UE Dokumenty Unii Europejskiej definiują bank poprzez wymienienie wykonywanych przez bank czynności, a wytyczne Unii wprowadzają podział na banki depozytowo-kredytowe i inwestycyjne oraz uniwersalne. Do usług bankowych zostały zaliczone czynności: - przyjmowanie depozytów i innych funduszy zwrotnych - udzielanie kredytów i pożyczek - usługi leasingowe - usługi doręczania pieniędzy - emisja i zarządzanie środkami płatniczymi (karty kredytowe, czeki) - gwarancje i zobowiązania pozabilansowe - prowadzenie rachunków własnych i klientów - udział w emisji papierów wartościowych i usługi w tym zakresie - doradztwo finansowo-organizacyjne (strategie, fuzje, sprzedaż firm) - usługi maklerów walutowych - zarządzanie i doradztwo portfelowe - przechowywanie i administrowanie papierami wartościowymi - usługi kredytowe - usługi sejfowe Elementy systemu bankowego bank centralny banki komercyjne banki specjalne (depozytowo – kredytowe, przemysłowe, rolne) spółdzielnie kredytowe kasy oszczędnościowe Bank centralny Ogólna charakterystyka. Bank centralny – nie jest typowym podmiotem gospodarczym (nie ma charakteru komercyjnego), ani urzędem administracji państwowej, choć skupia w sobie niektóre ich cechy. Banki centralne ze względu na spełniane funkcje i realizowane zadania są uważane za instytucje sektora publicznego. Są one jednostkami państwowymi lub podporządkowanymi państwu, o różnym stopniu niezależności, np. w USA i Niemczech bank centralny ma znaczą autonomię, zaś w Japonii, Wielkiej Brytanii i Norwegii w dużym stopniu podlega państwu. Różnice pomiędzy bankiem centralnym a bankami komercyjnymi: Bank centralny różni się od banku komercyjnego liczbą i rodzajem klientów, do których należą: instytucje kredytowe, które utrzymują w banku centralnym swoje rezerwy obowiązkowe, inne banki centralne posiadające rachunki w walutach obcych, rząd – najczęściej zobligowany do lokowania swoich środków w banku centralnym, międzynarodowe organizacje finansowe i rządy obce. Relacje między bankiem centralnym i innymi bankami komercyjnymi: Bank centralny zajmuje nadrzędną pozycję wobec pozostałych banków. Jest on jednostką zwierzchnią upoważnioną do wydawania nakazów i zakazów innym bankom oraz nadzoruje działalność całego systemu bankowego. Natomiast pozostałe banki są równorzędne wobec siebie. Działają na zasadzie konkurencji. Banki komercyjne (handlowe) Do tradycyjnej działalności banków komercyjnych należy przyjmowanie depozytów (wkładów pieniężnych) i udzielanie kredytów. Współczesne banki komercyjne pełnią obok tych tradycyjnych funkcji wiele nowych związanych z rynkiem finansowym. Chodzi tu o pośredniczenie na życzenie emitentów papierów wartościowych oraz inwestorów. Stopa procentowa to miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym. W przypadku sektora bankowego mamy do czynienia ze stopami oficjalnymi banku centralnego (w Polsce ich wysokość ustala Rada Polityki Pieniężnej) oraz rynkowymi – tak określa się oprocentowanie kredytów i depozytów pomiędzy bankami. Występuje również stopa nominalna (oficjalne oprocentowanie) i realna (pomniejszone o wartość inflacji). Przy wyliczaniu oprocentowania kredytów i depozytów (ich stóp procentowych) banki posługują się stopą podstawową (lub bazową), której wartość ustalana jest indywidualnie w banku – na ogół w oparciu o stopy rynkowe. Źródło: http://www.nbp.pl/ 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza Nauczyciel może urozmaicić zajęcia, rozpoczynając je prezentacją reklam telewizyjnych dotyczących usług bankowych lub poprzedzić je wycieczką do placówki bankowej (banki organizują „dni otwarte”). W punkcie trzecim fazy realizacyjnej nauczyciel powinien uzupełnić wypowiedzi uczniów, jeśli uzna, że zebrane przez nich wiadomości nie są wystarczające. Istotne może być także wyjaśnienie pojęć, które były wykorzystane w reklamach, a którymi posługują się uczniowie.