Epoka Oswiecenia - lekcja powtórzeniowa

Świat i Rzeczpospolita w dobie oświecenia – lekcja powt.
Tematy:
1. Oświecenie – przełom umysłowy.
2. Anglia, Austria i Prusy w epoce oświecenia.
3. Powstanie USA.
4. Francja w okresie rewolucji 1789 – 1799
5. Rzeczpospolita w dobie Stanisława Augusta
6. Sejm Wielki i konstytucja 3 Maja.
7. Upadek Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
8. Oświecenie w Rzeczpospolitej.
Daty – dopisz datę do wydarzenia
Data
Wydarzenie
HISTORIA POWSZECHNA
1769
Wynalezienie maszyny parowej
4.07.1776 r. Podpisanie Deklaracji Niepodległości USA
1783
Pokój paryski – zakończenie wojny o niepodległość USA
1787
Uchwalenie konstytucji amerykańskiej – pierwszej na świecie
14.07.1789
Zburzenie Bastylii i wybuch rewolucji francuskiej
26.08.1789
Uchwalenie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela
1792
Francja republiką
1793 - 1794
Dyktatura jakobinów
1795 - 1799
Rządy Dyrektoriatu we Francji
1799
Napoleon Bonaparte zostaje Pierwszym Konsulem
HISTORIA POLSKI
1764
Sejm konwokacyjny i jego reformy.
Stanisław August Poniatowski został wybrany królem.
1765
Utworzono Szkołę Rycerską
1768
Narzucono Rzeczypospolitej prawa kardynalne
1768 - 1772
Konfederacja barska
1772
I rozbiór Rzeczypospolitej
1773
Utworzenie KEN
1788 - 1792
Obrady Sejmu Wielkiego
1790
Uchwalenie Dekretu o miastach
3.05.1791
Uchwalenie Konstytucji 3 Maja
1792
Konfederacja targowicka
1793
II rozbiór
1794
Powstanie Kościuszkowskie
1795
III rozbiór
Pojęcia – dopisz pojęcie do opisu
Pojęcie
Opis
HISTORIA POWSZECHNA
deizm
Nurt filozoficzny epoki oświecenia, który zakłada, że świat został
stworzony przez Istotę Najwyższą , która jednak nie wpływa na
dalszy rozwój ludzkości. Religia jest wymysłem człowieka.
ateizm
Nurt filozoficzny epoki oświecenia, który zakłada, że Boga nie ma.
racjonalizm
Nurt filozoficzny epoki oświecenia, który zakłada, że prawdę o
otaczającym nas świecie możemy poznać za pomocą rozumu.
prawa naturalne
Idea epoki oświecenia, zgodnie z którą każdemu człowiekowi, bez
względu na pochodzenie społeczne, przysługują prawa od
urodzenia. Do praw tych zaliczano: prawo do życia, do wolności,
do szczęścia oraz posiadania własności prywatnej.
laicyzacja
Zeświecczenie.
idea trójpodziału
władzy
liberalizm
gospodarczy
idea suwerenności
ludu
klasycyzm
rewolucja
przemysłowa
urbanizacja
burżuazja
proletariat
Kongres
federacja
Stany Generalne
Konstytuanta
rewolucja społeczna
jakobini
HISTORIA POLSKI
prawa kardynalne
innowiercy
Rada Nieustająca
KEN
plenipotenci
pogłówne
podymne
Idea polityczna epoki oświecenia , której twórcą jest Karol
Monteskiusz. Władza dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą,
sądowniczą. Władze te są od siebie niezależne i wzajemnie się
równoważą.
Idea ekonomiczna epoki oświecenia, której twórcą jest Adam
Smith. Zgodnie z nią państwo nie powinno ingerować w
gospodarkę, która powinna opierać się na wolnym rynku i
konkurencji.
Idea polityczna epoki oświecenia, której twórca był Jan Jakub
Rousseau. Zgodnie z nią władza spoczywa w rękach ludu, który
przekazuje ją np. królowi by ten rządził w imieniu ludu. Jeżeli król
łamie prawa lud może pozbawić go władzy.
Nurt kulturalny epoki oświecenia, który cechowało nawiązanie do
antyku w architekturze czy malarstwie.
Proces gwałtownych zmian, który dokonał się w Anglii w XVIII w.,
a który polegał na przejściu z produkcji ręcznej do produkcji
maszynowej, masowej.
Proces rozwoju miast.
Grupa społeczna, która wykształciła się w XVIII / XIX w.
dysponująca kapitałem; właściciele banków, kopalń, fabryk.
Właściciele Ci dysponowali środkami produkcji, organizowali
produkcję i czerpali z niej zyski.
Grupa społeczna powstała na przełomie XVIII/ XIX w., której
członkowie utrzymywali się z najemnej pracy fizycznej, pracowali
w fabrykach – robotnicy przemysłowi.
Parlament amerykański złożony z dwóch izb: Izby Reprezentantów
i Senatu. Powstał na mocy konstytucji z 1787 r.
Państwo składające się z samodzielnych kiedyś krajów, które po
połączeniu się zachowują autonomię we wszystkich dziedzinach z
wyjątkiem obrony, finansów i polityki zagranicznej.
Zgromadzenie stanowe we Francji, które utworzono w 1302 r.
Organ władzy ustawodawczej, którego zadaniem jest opracowanie
i uchwalenie konstytucji.
Gwałtowny przewrót społeczny połączony z użyciem siły, w
wyniku którego dochodzi do obalenia dotychczasowego porządku
społecznego, pozbawienia władzy i przywilejów grup do tej pory je
posiadających.
Klub polityczny okresu rewolucji francuskiej, na czele którego stali
Maksymilian Robespierre czy Georges Jaques Danton o bardzo
radykalnym programie.
Prawa podstawowe, utrwalające ustrój oligarchii magnackiej,
narzucone Rzeczpospolitej w 1768 r. Zaliczamy do nich: wolną
elekcję, liberum veto, wyłączne prawo szlachty do posiadania
ziemi i piastowania urzędów.
Ludzie innej wiaty niż katolicyzm.
Nazwa rządu Rzeczypospolitej, narzuconego przez państwa
zaborcze na pierwszym sejmie rozbiorowym w 1773 r. Pierwszy
polski rząd nowożytny.
Komisja Edukacji Narodowej – pierwsze na świecie ministerstwo
oświaty, utworzone w 1773 r. na sejmie rozbiorowym.
Przedstawiciele miast królewskich w liczbie 24, którzy na mocy
Konstytucji 3 Maja mieli zasiadać w izbie poselskiej z głosem
doradczym.
Podatek od Żydów – płacony od głowy.
Podatek od miast płacony od wielkości domu mierzonego liczbą
Straż Praw
insurekcja
kosynierzy
„Monitor”
Collegium Nobilium
obiady czwartkowe
kominów.
Nazwa rządu Rzeczypospolitej , który miał powstrać na mocy
Konstytucji 3 Maja.
Powstanie zbrojne.
Oddziały chłopskie uzbrojone w kosy postawione na sztorc,
biorące udział w Powstaniu Kościuszkowskim.
Nazwa pierwszej polskiej gazety ukazującej się za panowania
Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Nazwa szkoły założonej przez Stanisława Konarskiego w 1740 r.
Spotkania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z
przedstawicielami nauki i kultury.
Nazwiska – Połącz nazwisko z opisem
Nazwisko
Opis
HISTORIA POWSZECHNA
Wolter
Francuski filozof epoki oświecenia, który walczył z
nietolerancją i fanatyzmem.
Immanuel Kan
Filozof niemiecki epoki oświecenia. Autor powiedzenia „Miej
odwagę posługiwać się własnym rozumem.”
Jan Jakub Rousseau
Filozof francuski epoki oświecenia. Twórca idei umowy
społecznej i idei suwerenności ludu.
Karol Monteskiusz
Filozof francuski epoki oświecenia. Twórca idei trójpodziału
władz.
Denis Diderot
Przedstawiciel francuskiego oświecenia. Autor pierwszej
Encyklopedii. Przedstawiciel deizmu.
James Watt
Wynalazca angielski. Stworzył maszynę parową.
Fryderyk II Wielki
Władca pruski, który wprowadził reformy oświeceniowe w
Prusach.
Maria Teresa
Cesarzowa austriacka, która wprowadziła liczne reformy
oświeceniowe w Cesarstwie Austriackim.
Józef II
Syn Marii Teresy. Reformy oświeceniowe w Austrii zostały
nazwane od jego imienia józefinizmem. Dokonał całkowitego
rozdziału państwa od Kościoła.
Jerzy Waszyngton
Pierwszy prezydent USA.
Ludwik XVI
Król z dynastii Burbonów. Został ścięty w styczniu 1793 r.
podczas rewolucji francuskiej.
Maria Antonina
Żona Ludwika XVI. Ścięta w 1793 r.
Maksymilian
Przywódca radykalnego odłamu jakobinów we Francji.
Robespierre
Georges Jaques Danton
Przywódca umiarkowanego odłamu jakobinów we Francji.
Napoleon Bonaparte
Generał francuski, któremu udało się pokonać liczne koalicje
antyfrancuskie. Wsławił się obroną Tulonu, Kampaniami
włoską i egipską. W 1799 r. wybrany na Pierwszego Konsula.
W 1804 r. koronowany na cesarza Francuzów.
HISTORIA POLSKI
Stanisław August
Ostatni król elekcyjny. Panował w latach 1764 – 1795.
Poniatowski
Nikołaj Repnin
Ambasador rosyjski w Rzeczypospolitej. Doprowadził do wojny
domowej między katolikami i innowiercami w 1767 r.
zakończonej wprowadzeniem praw kardynalnych,.
Tadeusz Rejtan
Poseł szlachecki, który położył się na progu izby poselskiej by
na salę nie weszli zdradzieccy marszałkowie, którzy mieli
zawiązać konfederację i tym samym uniemożliwić zerwanie
pierwszego sejmu rozbiorowego.
Ignacy i Stanisław
Przedstawiciele obozu patriotycznego, który doprowadził do
Potoccy
uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Hugo Kołłątaj
Stanisław Małachowski
Franciszek Ksawery
Branicki
Szczęsny Potocki
Seweryn Rzewuski
Michał Poniatowski
Jan Dekert
Tadeusz Kościuszko
Katarzyna II
Jan Kiliński
Władysław Bartos
Jan Henryk Dąbrowski
Bracia Załuscy
Ignacy Krasicki
Stanisław Staszic
Adam Naruszewicz
Przedstawiciel polskiego oświecenia; jeden z przywódców
obozu patriotycznego na Sejmie Wielkim.
Marszałek Sejmu Wielkiego. Stał na czele obozu
patriotycznego.
Przedstawiciel obozu hetmańskiego na Sejmie Wielkim. Po
uchwaleniu Konstytucji 3 Maja wyjechał do Rosji i doprowadził
do zawiązania konfederacji targowickiej. Zdrajca.
Przedstawiciel obozu hetmańskiego na Sejmie Wielkim. Po
uchwaleniu Konstytucji 3 Maja wyjechał do Rosji i doprowadził
do zawiązania konfederacji targowickiej. Zdrajca.
Przedstawiciel obozu hetmańskiego na Sejmie Wielkim. Po
uchwaleniu Konstytucji 3 Maja wyjechał do Rosji i doprowadził
do zawiązania konfederacji targowickiej. Zdrajca.
Prymas Polski. Przedstawiciel obozu dworskiego na Sejmie
Wielkim.
Stał na czele manifestacji mieszczan, tzw. „czarnej procesji”
podczas obrad Sejmu Wielkiego, która żądała nadania praw
mieszczanom.
Generał polski. Naczelnik Powstania Kościuszkowskiego. Brł
udział w wojnie o niepodległość. USA.
Caryca rosyjska, która doprowadziła do trzech rozbiorów
Rzeczypospolitej.
Szewc warszawski. Stanął na czele powstania w warszawie
podczas insurekcji kościuszkowskiej.
Chłop, który za odwagę podczas bitwy pod Racławicami
uzyskał tytuł szlachecki.
Generał polski z okresu napoleońskiego. Walczył w Powstaniu
Kościuszkowskim. Dowódca Legionów Polskich we Włoszech.
Przedstawiciele polskiego oświecenia. Założyciele pierwszej
biblioteki publicznej.
Przedstawiciel polskiego oświecenia. Autor licznych bajek,
„Monachomachii” i „Myszeidy”.
Przedstawiciel polskiego oświecenia; zwolennik reform,
opracował program reform gospodarczych.
Przedstawiciel polskiego oświecenia. Historyk.
Omów przyczyny wojny o niepodległość USA.
Opisz ustrój USA w oparciu o konstytucję
Omów przyczyny rewolucji francuskiej
Omów konsekwencje rewolucji francuskiej
Przedstaw przyczyny upadku I Rzeczypospolitej
Omów reformy Sejmu Wielkiego.
Przedstaw postanowienia Konstytucji 3 Maja.
Omów przyczyny przebieg i skutki powstania kościuszkowskiego
Przedstaw postanowienia trzech rozbiorów Polski