Scenariusz zajęć „Jak działa komórka?”. biologia, III etap

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „JAK DZIAŁA KOMÓRKA?”.
BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY
Temat: Jak działa komórka?
Treści kształcenia
Podstawa programowa: Punkt (2.2) [uczeń] przedstawia podstawowe funkcje poszczególnych
elementów komórki.
Cele zoperacjonalizowane
Uczeń:
Definiuje pojęcia: komórka, organella
komórkowe
Określa rolę poszczególnych elementów
budowy komórki w wypełnianiu jej
czynności życiowych
Wymienia organelle wchodzące w skład
komórki
Wymienia różnice w budowie komórki
roślinnej i zwierzęcej
Zna funkcje organelli komórkowych
Nabywane umiejętności
Dokumentuje wynik obserwacji w postaci
rysunku
Doskonali umiejętności właściwej
organizacji pracy
Posługuje się mikroskopem
Uczeń
Potrafi porównać komórkę zwierzęcą i
roślinną pod względem budowy
Potrafi uzasadnić, że komórka stanowi
podstawową jednostkę życia
Potrafi wykonać preparat
1
Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Wskazuje na modelu lub schemacie
poszczególne organelle komórkowe i je
nazywa
Zna budowę komórki roślinnej i
zwierzęcej
Kompetencje kluczowe




Kompetencje informatyczne
Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne
Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się
Etapy lekcji
1) Faza przygotowawcza:
W celu wykonania obserwacji zjawiska ruchu cytoplazmy w komórkach moczarki kanadyjskiej,
przed wykonaniem preparatu okazy rośliny należy oświetlić z odległości ok. 30 – 40 cm przez
okres ok. 1 godziny. Najszybszy ruch cytoplazmy odbywa się w temperaturze 25 - 30°C.
2) Wstęp:
Zapoznanie uczniów z tematem.
Pogadanka na temat roli komórki jako podstawowej jednostki strukturalnej i funkcjonalnej
organizmu.
3) Przebieg zajęć:
Nauczyciel w rozmowie kierowanej wykazuje integralność komórki, która zdolna jest do
samodzielnego przeprowadzania wszystkich podstawowych czynności życiowych.
Uczniowie wraz z nauczycielem opracowują mapę mentalną dotyczącą funkcji życiowych
komórki (metabolizm, rozmnażanie, odżywianie, oddychanie, wydalanie, ruch, wzrost,
reagowanie na bodźce).
Nauczyciel przedstawia ilustrację interaktywną „Komórki roślinne i zwierzęce”.
W trakcie burzy mózgów uczniowie opracowują propozycję tabeli, w której zestawione zostaną
podobieństwa i różnice w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej. Uczniowie odtwarzają
ilustrację interaktywną na swoich komputerach, korzystają z dostępnych źródeł informacji
(podręcznik, Internet).
Uczniowie dokonują obserwacji.
Instrukcja przeprowadzenia obserwacji
2
Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Jedną z właściwości życiowych komórki jest
ruch cytoplazmy. Siłą motoryczną ruchu jest zmiana struktury białek kurczliwych
cytoplazmy. Zjawisko ruchu cytoplazmy można zaobserwować w komórkach liścia
moczarki kanadyjskiej Elodea canadensis.
2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem doświadczenia jest obserwacja
zjawiska ruchu cytoplazmy w komórce moczarki kanadyjskiej.
3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone
podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji: mikroskopy, zestawy do
mikroskopowania (igła preparacyjna, szkiełko podstawowe, szkiełko nakrywkowe),
moczarkę kanadyjską.
4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują indywidualnie. Przygotowują
preparaty z liści moczarki pochodzących ze szczytowej części łodygi. Pod
mikroskopem obserwują ruch chloroplastów wraz z cytoplazmą.
5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy,
drzewka decyzyjne, formularze itd.: Na podstawie obserwacji uczniowie sporządzają
rysunki kilku komórek z chloroplastami. Na rysunku zaznaczają kierunek ruchu
cytoplazmy. Wyciągają wnioski na temat zaobserwowanego zjawiska. Wykazują, że
szybkość ruchu cytoplazmy zależy od czynników zewnętrznych np. od temperatury.
4) Podsumowanie:
Nauczyciel odtwarza film „Wnętrze komórki”. Uczniowie obserwują wewnętrzne życie komórki,
która jest układem dynamicznym. W komórce panuje ruch wynikający z aktywności organelli
komórkowych pełniących swoje funkcje.
Środki dydaktyczne










Materiały multimedialne: film animowany „Wnętrze komórki”
Materiały multimedialne: ilustracja interaktywna „Komórki roślinne i zwierzęce”
Moczarka kanadyjska
Igły preparacyjne
Szkiełka podstawowe i szkiełka nakrywkowe
Mikroskop
Lampka
Encyklopedia, podręcznik
Komputery połączone z Internetem
Notatnik, ołówek
3
Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Metody nauczania





Ćwiczenia laboratoryjne
Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów
Obserwacja
Pogadanka
Rozmowa kierowana
Formy pracy
 Indywidualna
 Zbiorowa
Praca domowa
Wyszukaj informacje o odkrywcy istnienia komórek.
Dodatkowe propozycje wykorzystania
Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do
wykorzystania na IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania biologii.
Lista załączników multimedialnych
ASD065002 - Ilustracja interaktywna „Komórki roślinne i zwierzęce”
ASD065003 - Film animowany „Wnętrze komórki”
4
Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego
przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.