fazy rozwoj. rysunku dzieciecego

fazy rozwoj. rysunku dzieciecego.doc
(57 KB) Pobierz
V. Lowenfeld i W.D. Brittain w książce pt. "Twórczość a rozwój umysłowy dziecka"
wyróżniają następujące fazy rozwojowe twórczości rysunkowej dzieci:
• początki autoekspresji - stadium bazgrot (2 - 4 r. ż.),
• pierwsze próby przedstawieniowe - stadium przedschematyczne (4 - 7 r. ż.),
• opanowanie kształtu - stadium schematyczne (7 - 9 r. ż.),
• początki realizmu - okres grup rówieśniczych (9 - 12 r ż.),
• wiek rozumowania - stadium pseudonaturalistyczne (12 - 14 r. ż.),
• okres decyzji - sztuka w okresie dojrzewania (14 - 17 r. ż.).
Stadium bazgrot
Kolejność rozwoju bazgrot jest dość stała. Rozpoczynają się one od stawiania przypadkowych
znaków na kartce, a następnie przybierają postać rysunków rozpoznawalnych przez dorosłych.
Cechy charakterystyczne tego stadium:
-
nieświadome działanie dziecka;
nabieranie doświadczeń kinestetycznych;
- zjawianie się koordynacji wzrokowo – ruchowej;
wypowiadanie się plamą barwną i kreską, a także formowanie przestrzenne dające dziecku
dużą przyjemność.
Lowenfeld i Brittain bazgroty dzielą na następujące fazy:
• bazgroty bezładne
• bazgroty kontrolowane,
• bazgroty nazywane.
Bazgroty bezładne
Są to pierwsze znaki przypadkowo stawiane przez dziecko. Dziecko w czasie rysowania często
odwraca głowę i rysuje nadal. Dziecko w tym wieku nie posiada precyzyjnej kontroli nad
mięśniami. Powtarza szerokie, zamaszyste ruchy. W bardzo różny sposób trzyma kredkę bokiem, w zaciśniętych palcach, całą pięścią. Bazgroty, które wykonuje dziecko nie są próbą
odtworzenia realnego świata, ale wyrazem fizycznego i psychicznego rozwoju dziecka. Dziecko
fascynuje sama czynność rysowania jako ruchu, a zapytane o temat swojej pracy plastycznej
często go zmienia. Raz jest to mamusia, a za chwilę piesek, czy kotek.
Bazgroty kontrolowane
Dzieci po około 6 miesiącach od chwili rozpoczęcia bazgrot zaczynają odkrywać związek
pomiędzy swoimi ruchami, a tym, co powstaje na kartce papieru. Właśnie od tej chwili dziecko
stosuje kontrolę wzrokową nad znakami, które rysuje. Powtarza ono pewne linie, rysuje je
energicznie, a linie są pionowe, poziome, koliste. Około 3 roku życia dziecko zaczyna trzymać
kredkę w podobny sposób jak osoba dorosła. Umie skopiować koło, krzyż. Trzylatek interesuje
się też kolorami, żywo na nie reaguje. Najczęściej posługuje się kolorem czerwonym, żółtym,
zielonym, niebieskim i czarnym.
Dziecko dostrzega również w tym okresie podobieństwo pomiędzy tym, co narysowało, a
rzeczywistością.
Bazgroty nazywane
Dziecko zaczyna nazywać to co narysowało, czyli zmienił się sposób myślenia dziecka przeszło ono od myślenia kinestetycznego do wyobrażeniowego. Dziecko rysuje z pewnym
określonym zamiarem, choć jego praca nadal wygląda jak poprzednio. To co narysuje na kartce
jest odzwierciedleniem wrażeń wzrokowych i innych odczuć - np. linia z boku to drzewo, linia
falista to kotek itp.
Pierwsze bazgroty przedmiotowe są zbudowane z okręgu i linii krzywych. Powstaje tzw. forma
"głowonoga" - bez oczu, uszu, nosa, ust i włosów.
Stadium przedschematyczne
Cechy charakterystyczne tego stadium:
-
odkrycie zależności między przedmiotem przedmiotem a rysunkiem;
zmiana znaczeń form symbolicznych;
-
zarysowanie płaszczyzny w sposób nieuporządkowany;
zjawienie się postaci ludzkiej;
-
rysunki konturowe i płaszczyznowe pozbawione proporcji, złożone z kół i linii oraz planu.
W tym okresie rozpoczyna się świadome tworzenie kształtu, które jest następstwem ostatniego
okresu bazgrot. W pracach plastycznych jest zapis procesów myślowych dziecka, łatwo z nich
odczytać to, co jest dla niego ważne i jaki ma stosunek do otoczenia.
Prace dzieci 4-letnich są jeszcze trudne w interpretacji. 5-latki dobrze radzą sobie w rozróżnianiu
np. kształtów domów, drzew, a w pracach 6-latków kształty przeistaczają się w obrazki o
określonej tematyce. Treścią obrazków jest zazwyczaj najbliższe otoczenie dziecka.
W tym przedziale wiekowym wspominany wcześniej "głowonóg" zawiera już elementy, które
pozwalają na jego identyfikację - np. głowa zawiera elementy włosów w postaci spiralek czy
kresek, oczy przedstawione za pomocą kresek lub kropek, nos przedstawiony jako pionowa
kreska i usta w formie linii poziomej. Z głową łączy się bezpośrednio tułów utworzony przez
odrastające kończyny dolne i połączenie kończyn linią poziomą.
Dzieci 6-letnie przedstawiają postać ludzką w proporcjach już zbliżonych do naturalnych. W
wielu pracach pojawia się szyja łącząca głowę z tułowiem. Początkowo cała postać
przedstawiona jest najczęściej w pozycji frontalnej. Dzieci 5, 6-letnie rozpoczynają przedstawiać
postać w ruchu /kończyny górne skierowane do przodu lub na boki/. Między 6 a 7 rokiem życia
można zaobserwować zginanie korpusu ciała.
Stadium schematyczne
Cechy charakterystyczne tego stadium:
-
formowanie się pojęć w zależności od rozwoju osobowości dziecka;
- próba wyrażania tych pojęć w scenach ilustracyjnych;
- duże, emocjonalne nastawienie do twórczości;
- zjawienie się szczegółów w sztywnych schematach;
- subiektywne traktowanie koloru w wytworach plastycznych.
Około 7 roku życia dziecko ustala sobie pewien schemat. Łatwo to rozpoznać, ponieważ dany
przedmiot rysuje zawsze w taki sam charakterystyczny sposób.
Twórczość plastyczna tego okresu nie ogranicza się tylko do rysowania postaci ludzkiej.
Dzieci w tym wieku chętnie rysują zwierzęta, ptaki drzewa czy pojazdy mechaniczne. Forma
postaci ludzkiej, zwierząt czy ptaków jest jednak taka sama - głowa, kończyny są przedstawione
w taki sam sposób.
Warto również zwrócić uwagę jak w tym przedziale wiekowym zmienia się np. drzewa. Pień
drzewa przechodzi od jednoliniowej, konturowej do szeroko rozbudowanej sylwetki. Najbardziej
rozbudowaną formą schematu jest korona drzewa. Początkowo zbudowana jest ona z kilku
kresek odchodzących od pnia. Później ma formę koła, owalu i zaczyna być ozdabiana np.
listkami, kwiatkami.
Analizując ten okres wiekowy należy też zwrócić uwagę na barwę i przestrzeń.
Znaczenie barw u dzieci w tym wieku jest ważne o tyle, o ile wyraża emocje dziecka. Dzieci
chętnie używają barwy żółtej, pomarańczowej rysując wesoły obrazek, a barwy czarnej i
brązowej rysując obrazek smutny.
Rysunki dzieci w tym okresie wskazują, że pojęcie przestrzeni jest inne niż u osób dorosłych.
Pojmują one przestrzeń jako coś, co je otacza. Przedmioty na rysunku umieszczane są więc u
góry, na dole, obok siebie, czy z boku, w zależności od tego jak dziecko uświadamia sobie ich
obecność.
Początki realizmu - okres grup rówieśniczych
Cechy charakterystyczne tego stadium:
odchodzenie od wyrażania się za pomocą linii do przedstawiania płaszczyznowego;
- krycie elementów – zjawienie się planów przestrzennych w obrazie;
- odchodzenie od schematu do formy realistycznej;
- wypowiadanie własnych emocji za pomocą koloru i ekspresyjnej linii ujmowanej
subiektywnie;
- zjawianie się odrębności płci w wypowiedziach plastycznych chłopców i dziewcząt.
-
Jednym z okresów twórczości plastycznej dzieci jest początek realizmu – okres grup
rówieśniczych. W stadium tym znajdują się dzieci w wieku 9-12 lat a więc uczęszczające do kl.
III-VI szkoły podstawowej. Charakterystyczne dla tej fazy rozwoju dzieci jest rozwijanie się
świadomości otoczenia i większa wrażliwość na nie, jak również ciekawość wszystkiego co
dzieje się dookoła i samego siebie. Dzieci w tym wieku cechuje intensywność emocji, poczucie
sprawiedliwości, krytycyzm, zainteresowanie różnicami płci a przede wszystkim świadomość
niezależności społecznej. W pracach tworzonych w tym okresie zauważa się odejście od
schematu, który przestał być wystarczający. Stopień odejścia od schematu, umiejętność
rozpoznawania i uwzględniania w swoich pracach specyficznych szczegółów u siebie samego i
w swym otoczeniu oraz stosowanie indywidualizacji postaci czy przedmiotów świadczy o
poziomie rozwoju intelektualnego dziecka i jest charakterystyczne dla tego wieku. Chociaż, w
dzieciach rozwinęła się ciekawość dotycząca własnej osoby i otoczenia nie dochodzi jeszcze do
obiektywnego i naturalistycznego spojrzenia na świat. Obserwacje dziecka mają charakter
subiektywny. To, co widzą postrzegają przez pryzmat własnego doświadczenia a ocenę
podporządkowują całkowicie swojej interpretacji rzeczywistości. Jest to więc jeszcze twórczość
spontaniczna, wynikająca z wewnętrznej potrzeby wyrażania przeżyć, twórczość naiwna ale
szczera, przy czym niejednokrotnie posiadająca duże wartości plastyczne.
Inną charakterystyczną cechą dla tego stadium jest to, że w pracach dzieci poszczególne
części rysunku po oddzieleniu ich od całości nie tracą swojego znaczenia. Mali artyści odchodzą
także od stosowania linii podstawy, mają wyraźne poczucie płaszczyzny i uwzględniają w
swoich pracach wiele szczegółów świadczących np. o rozwoju estetycznym. Nie stosują już tylu
wyolbrzymień, co we wcześniejszych okresach rozwoju. Proporcje rysowanych obiektów są
bardziej naturalistyczne. Rozwinęła się również percepcja wzrokowa. Świadczy o tym świadome
przesłanianie, różnice barw. Na rysunkach nie tylko ludzie, ale i przedmioty zasłaniają się
częściowo. Wzrasta świadomość wizualna i wrażliwość na otoczenie. Dzieci rysują linię
horyzontu, malują niebo do tej linii. Spontaniczność zatracają jednak uczniowie klas V, VI.
Dzieci w tym wieku mają znacznie bogatszą wiedzę o świecie, postrzegają świat coraz bardziej
zgodny z rzeczywistością.
Dostrzegają, jak bardzo ich dotychczasowa twórczość odbiega od rzeczywistości. Chciałyby
rysować i malować zgodnie z naturą, realistycznie ale brakuje im umiejętności. Wszystko to
rodzi wspomniany już kryzys, zniechęcenie. Rysują i malują niechętnie w sposób nieudolny.
Jedynym sposobem aby uniknąć załamań, i zniechęcenia się dzieci do rysowania jest
dostosowanie formy i treści zajęć plastycznych do ich właściwości rozwojowych. Właściwie
prowadzone zajęcia będą miały charakter twórczy, będą wyrazem przeżyć i wiedzy o świecie,
dzięki czemu mogą stać się wspaniałym czynnikiem wychowania. Najistotniejszą jednak
potrzebą dzieci w tym okresie jest odnalezienie samego siebie, zdanie sobie sprawy z własnych
możliwości i rozbudowanie kontaktów z grupą rówieśniczą . To czy dziecko identyfikuje się z
grupą czy też nie, można rozpoznać na podstawie dwóch aspektów jego pracy twórczej: treści
pracy i uczestnictwa w aktywności twórczej grupy. Umiejętność uczestniczenia w czynnościach
grupowych daje się łatwo zauważyć przy wspólnie wykonywanych pracach (np. malowidłach
ściennych ).
Etap ten jest "okresem bardzo dużych wysiłków, w tych nowych obrazach widać jeszcze
spojrzenie dziecka – istoty z osobnego świata, wspólnego wszystkim małym dzieciom, ale coraz
bardziej widać usiłowania, by ten dotychczasowy świat opuścić. Odtąd świadomość wzrokowa
dziecka i jego malarstwo będą coraz bardziej kształtowane przez estetyczne otoczenie."
Stadium pseudonaturalistyczne (12 – 14 r.ż.)
Cechy charakterystyczne tego stadium:
-
- stopniowe naturalistyczne podchodzenie do otaczającego świata;
różnicowanie się dzieci, wzrokowe i niewzrokowe podejście do otoczenia (praca z
wyobraźni);
- właściwe ujmowanie „typu” i proporcji;
-
akcentowanie przeżyć osobistych – dramatyzacja.
Stadium decyzji i kryzysu w okresie adolescencji (14 – 17 r.ż.)
Cechy charakterystyczne tego stadium:
-
krytyczne ustosunkowanie się do środowiska i własnych wytworów;
- naturalistyczna interpretacja obiektywnych wartości;
- naturalność proporcji, lokalność koloru;
- reagowanie na wartości;
próby świadomej interpretacji estetycznej formy, równowagi rytmu, koloru, wprowadzenie
przekształceń dekoracyjnych i kompozycyjnych;
- posługiwanie się przestrzenią trójwymiarową;
- zjawianie się trzech typów twórczych: wzrokowego, kinestetycznego, pośredniego;
- znikanie szczerości wypowiedzi - zjawianie się wyraźnych zachowań: kryzysów w
działalności własnej;
- stopniowy zanik zainteresowań plastyką.
-
Plik z chomika:
monisia987654
Inne pliki z tego folderu:
2II konw._poród, niemowlęctwo.ppt (4936 KB)
Lowenfeld Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. str5-34,55-126.pdf (5288 KB)
 poród.zip (4001 KB)
 Psychologia rozwojowa w zarysie A.Birch,T.Malin.doc (2082 KB)
 prezentacja - teorie umsyłu.ppt (487 KB)


Inne foldery tego chomika:
Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl