Nieprzystosowanie społeczne jest to brak harmonii między przyjętymi normami społecznymi, a zachowaniem danych jednostek i grup przejawiające się między innymi w przestępczości. W społeczeństwie polskim coraz większa liczba dzieci i młodzieży przejawia cechy jednostek niezsocjalizowanych. Postawy, różne sposoby zachowań oraz podejście do życia w społeczeństwie tych osób w znaczny sposób odbiegają od powszechnie panujących i obowiązujących norm i standardów. Proces socjalizacji polega na pełnieniu pewnych ról społecznych, zgodnie z oczekiwaniami społecznymi oraz na nabyciu umiejętności niezbędnych do realizacji tych ról, odbywa się to pod stałą kontrolą otoczenia, w którym funkcjonuje jednostka. Dzieci i młodzież nieprzystosowana społecznie mają utrudnioną adaptację w określonych warunkach życia w danym środowisku, np. ucznia w zespole klasowym, wychowanka w internacie, czy w domu rodzinnym lub w szerszym środowisku społecznym. Przyczyny takiego stanu rzeczy tkwią w osobowości młodego człowieka, spowodowane są mikrodefektami i mikrozaburzeniami charakterologicznymi. Określenie „ dziecko nieprzystosowane społecznie ” wynikło w pewnym sensie z protestu przeciwko krzywdzie dziecka. Wraz z rozwojem psychologii od pierwszych dziesiątków lat naszego wieku poczynając obserwujemy też duży wzrost zainteresowaniami dziecka. Dziecko nieprzystosowane społecznie nie działa w swoim najlepszym interesie. Motywacja jego działania jest w związku z tym nie realistyczna, jest natomiast dowodem daleko posuniętej frustracji. Dowodem frustracji jest także fakt, że dziecko w swoim działaniem stwarza sobie wiele kłopotów, których samo nie jest w stanie rozwikłać a których mogło uniknąć. Reakcje takiego dziecka są skomplikowane, tzn. nie można ich przewidzieć i na ogół są one nie proporcjonalne do bodźców które ją wywołały. To powoduje, że zachowanie takiego dziecka rzadko kiedy jest właściwie ocenione przez mało wytrawnych i wnikliwych pedagogów. Dalszą konsekwencją takiego zachowania się dziecka jest brak sukcesu, tego głównego motoru wszelkiego działania ludzkiego. W niemożności osiągnięcia sukcesu towarzyszy złe samopoczucie dziecka, co ostatecznie wyraża się tym, że czuje się ono nieszczęśliwe. Wydaje mi się że główne kryteria rozpoznania nieprzystosowania dzieci i młodzieży w społeczeństwie są wyłącznie psychologiczne, a konsekwencje tego stanu rzeczy są natury społecznej. Konsekwencje znajdują swój wyraz w różnych formach zachowaniach się dziecka? Dziecko takie jest na ogół rzadko lubiane przez inne dzieci, a także i przez dorosłych. Ponieważ jego reakcji nie można przewidzieć, inni ludzie go też unikają. Nie ma zaufania do innych ludzi, jest podejrzliwe i niezrozumiałe dla nich. Z trudnością nawiązuje kontakty i przyjaźnie, co powoduje, że czuje się wyobcowane w grupie. Dzieci nie mogące zaspokoić swoich potrzeb w sposób normalny czynią to w sposób okrężny, najczęściej dla otoczenia nieprzyjemny, a czasem wręcz antyspołeczny. Najkrócej mówiąc w procesie postępujących dewiacji społecznych u dzieci i młodzieży można wyodrębnić trzy stadia społecznego wykolejenia się jednostki w środowisku. 1. Pierwsze stadium wykolejeni społecznego z powodu zaburzeń w socjalizacji i przy braku integracji jednostki ze środowiskiem, utrudnia jej zaspokajanie potrzeb i realizację zadań. 2. Drugie stadium niedostosowania społecznego uwarunkowane zaburzeniami charakterologicznymi jednostki w środowisku, jest co uniemożliwia jej realizację zadań w sposób konstruktywny, przez społeczeństwo akceptowany. 3. Trzecie stadium wykolejenia społecznego jako postać i przejaw wynaturzenia społecznej osobowościowego, jednostki w perwersji środowisku, moralnej przy i degradacji uaktywnionych psychospołecznych predyspozycjach sadystycznych irracjonalnych polega na : przestępczej działalności godzącej w godność osobistą, zdrowie, bezpieczeństwo i życie obywateli. zrzeszaniu się zdegenerowanej młodzieży szkolnej niedostosowanej społecznie w grupy przestępcze, dokonujące kradzieży, włamań i rabunku z dewastacją mienia oraz zadawania bólu i cierpienia fizycznym ofiarom napadu. Młodzież i dzieci nieprzystosowani do życia w społeczeństwie często popada w nałogi. Oni mają chwiejne emocjonalne stany, poszukują w codziennym życiu : niezwykłości, przygody, myślami i oczami wyobraźni przenoszą się w świat fikcji, fantazji, niedorzecznie marzą o wizji świetlnej przyszłości. Tym złudnym i nierealnym domniemaniom sprzyja między innymi wszelkiego rodzaju narkotyzowanie się, które w linii prostej prowadzi do uzależnień. Z uwagi na istotę omawianego problemu postępujących dewiacji społecznych, w podsumowaniu należy podkreślić, że w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży w środowisku otwartym może wystąpić nieprzystosowanie społeczne, niedostosowanie społeczne i wykolejeni społeczne. Mówiąc nieprzystosowanie społeczne to specyficzny stan destabilizacji osobniczej. najkrócej BIBLIOGRAFIA : 1. Aleksander Makowiecki „Dewiacje społeczne socjalizacja reedukacyjna młodzieży”. 2. Jan Konopnicki „Niedostosowanie społeczne”.