Co to jest budżet państwa?

Fortuna kołem się toczy (5)
Co to jest budżet państwa?
Budżet państwa 2012
Dochody 294 mld zł
Deficyt
budżetowy
35 mld zł
Budżet państwa to roczny plan dochodów i wydatków
instytucji centralnych. Sejm uchwala corocznie budżet w
postaci ustawy budżetowej. To najważniejszy – po
Konstytucji – akt prawny. Tylko rząd przygotowuje budżet.
Według Konstytucji RP budżet jest jedyną ustawą, wobec
której prezydent nie ma prawa weta. Z drugiej strony, jeśli
budżet nie będzie uchwalony w terminie, prezydent może
rozwiązać parlament i ogłosić nowe wybory.
Wydatki 329 mld zł
86 mld zł rozliczenia różne, dotacje i subwencje
77 mld zł ubezpieczenia społeczne
2 mld zł przychody z Unii Europejskiej
29 mld zł inne przychody
43 mld zł obsługa długu publicznego
40 mld zł
podatek dochodowy od osób fizycznych
PIT
27 mld zł podatek dochodowy od firm
CIT
21 mld zł obrona narodowa
Wydatki budżetowe
17 mld zł nauka i szkolnictwo wyższe
Wydatki budżetowe szybko rosną, często w wyższym tempie
niż dochód narodowy. Większe wydatki z budżetu są uzasadnione unowocześnianiem gospodarki, rozwojem regionów,
budową dróg, infrastruktury, inwestycjami w ochronę środowiska, argumentami socjalnymi, zdrowotnymi, czy edukacyjnymi.
Zwłaszcza na wydatkach socjalnych rządy nie oszczędzają.
16 mld zł pomoc i polityka społeczna
14 mld zł urzędy i administracja publiczna
64 mld zł
akcyza i podatek od gier
13 mld zł bezpieczeństwo publiczne
10 mld zł wymiar sprawiedliwości
8 mld zł transport i łączność
7 mld zł zdrowie
132 mld zł
podatek od towarów i usług
VAT
6 mld zł rolnictwo i łowiectwo
2 mld zł kultura i dziedzictwo narodowe
9 mld zł pozostałe wydatki
Na co idą nasze podatki
%
podatki
dochody
roczne
wydatki
roczne
Deficyt budżetowy to różnica między dochodami a wydatkami
rządu w danym roku. Deficyt budżetowy z niedoborami samorządów i funduszy pozabudżetowych (np. FUS) tworzy deficyt
sektora publicznego, także liczony w skali roku.
Stan finansów publicznych jest tym lepszy, im deficyt jest niższy.
Według kryteriów konwergencji deficyt sektora finansów publicznych nie może przekroczyć 3% PKB.
Skąd wziąć 35 mld zł?
Interwencje
w gospodarce:
- subwencje
- dopłaty
- wsparcie dla branż
i regionów
- obsługa zadłużenia
zewnętrznego
i wewnętrznego
Choć za usługi państwa nie płacimy bezpośrednio, to jednak nie ma darmowych obiadów.
Na budżet składamy się wszyscy z podatków
i opłat, a resztę rząd musi pożyczyć.
Budżet państwa powstaje identycznie, jak gospodarstwa domowego, tyle
że w większej skali. Trzeba zaplanować przychody i koszty, oszacować
wynik finansowy i zdecydować, skąd wziąć brakujące pieniądze albo na co
wydać nadwyżkę. I zawsze lepiej mieć nadwyżkę niż żyć na kredyt.
Deficyt
budżetowy
Państwo zbiera do budżetu podatki od obywateli, firm i instytucji. Podatki nakłada parlament.
Środki z podatków finansują zadania państwa.
Funkcje państwa:
- obrona narodowa
- administracja
- bezpieczeństwo
- sądy i administracja
- cele społeczne
(edukacja, nauka,
kultura, zdrowie,
świadczenia socjalne)
Państwo jak rodzina
Na początku kwietnia 2012 polski dług
publiczny przekroczył 824 mld zł, czyli
ponad 22 tys. zł na
każdego Polaka.
Deficyt budżetowy pokrywają przychody
z prywatyzacji (ok. 10 mld zł, wg MSP),
z zysku NBP (8,2 mld zł, wg NBP), z obligacji
i bonów skarbowych, środków z rachunku
budżetu państwa w NBP i z innych źródeł.
Dług publiczny
narasta przez lata
z części deficytu
budżetowego
suma
pożyczek
dług
publiczny
Polski
rząd, samorządy lokalne
i inne instytucje państwowe
Stawki podatkowe w Europie (w proc.)
Podstawowe stawki podatku VAT (od towarów i usług)
W kraju i za granicą
Podstawowe stawki podatku CIT (dochodowy od firm)
Maksymalne stawki podatku PIT (dochodowy od osób fizycznych)
Szwecja 25 26 57
Dania 25 25 52
Polska 23 19 32
Czechy 20 21 15
Niemcy 19 16* 45
Hiszpania 18 30 45
Czy podatki w Polsce są wysokie
Podatki w Polsce są na średnim poziomie światowym.
Syntetycznym wskaźnikiem wysokości podatków jest
Dzień Wolności Podatkowej. To symboliczna data, od
kiedy przestajemy pracować na rząd, a zaczynamy na
siebie i na nasze rodziny.
Cypr 15 10 30
Włochy 21 31 45
Dług zaciągnięty przez państwo i samorządy w kraju to
dług wewnętrzny, a u podmiotów zagranicznych – dług
zagraniczny. Im wyższy dług, tym więcej odsetek i rat płacą
dłużnicy, czyli rząd i samorządy. Zatem część dochodów
budżetowych trafia do pożyczkodawców: na obligacjach i
bonach zarabiają wierzyciele (głównie instytucje finansowe
i banki). Tracą za to podatnicy (osoby i firmy), którzy
finansują dług publiczny.
Węgry 27 10 16
* W Niemczech do podatku federalnego (16%) dochodzi podatek lokalny
Zapraszamy do udziału w konkursie rodzinnym z nagrodami!
www.fortunaradzi.pl
Czy założyłeś już własny Klub Fortuny?
www.facebook.com/klubfortuny
Dzień Wolności Podatkowej wyznacza relacja wydatków
publicznych do produktu krajowego brutto. W Polsce
oblicza go Centrum im. Adama Smitha. Od kilku lat ten
dzień przypada u nas w drugiej połowie czerwca - w 2011
roku był to 24 czerwca.
Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego
na każdego Polaka
Dług publiczny to suma pożyczek zaciągniętych w przeszłości przez rząd, samorządy
lokalne i inne instytucje publiczne.
Składniki długu publicznego
wyemitowane papiery skarbowe
- bony i obligacje skarbowe
zaciągnięte kredyty na inwestycje
- np. budowę dróg, metra
nieuregulowane zobowiązania jednostek
budżetowych
- np. szpitali
zobowiązania instytucji i firm publicznych z tytułu orzeczeń sądów, gwarancji
i poręczeń
Na ile możemy się zadłużyć?
Dla określenia zadłużenia państwa, dług
publiczny porównuje się do wielkości PKB.
Zgodnie z Konstytucją RP, dług publiczny
musi pozostać poniżej 60% PKB. Po przekroczeniu 60% PKB, rząd ma obowiązek zrównoważyć dochody i wydatki publiczne.
dług publiczny < 60% PKB!