Scenariusz lekcji otwartej z chemii w klasie II

Scenariusz lekcji otwartej z chemii w klasie II
gimnazjum.
Opracowała: Marzena Bień
Termin realizacji:
Czas realizacji: 45 minut.
Temat: Chemia a budowa atomów.
Cel ogólny:
Usystematyzowanie wiadomości o budowie atomów różnych
pierwiastków i uświadomienie zależności pomiędzy budową atomu
a położeniem pierwiastka w układzie okresowym.
Cele operacyjne:
•uczeń wie:
- jak właściwości chemiczne pierwiastków zależą od budowy atomów
i ich położenia w układzie okresowym;
• uczeń umie:
- odszukiwać na planszy i zapisywać konfigurację elektronów
i wyjaśniać, co ona oznacza,
- wyodrębniać z niej elementy konfiguracji walencyjnej,
- podawać podobieństwa i różnice w budowie atomów tej samej grupy
i tego samego okresu,
- wyjaśniać różnicę pomiędzy budową atomu i jonu tego samego
pierwiastka.
Metody pracy:
- rozmowa kierowana,
- informacja nauczyciela,
- gry dydaktyczne ( krzyżówka, układanie modeli atomu i jonu tego
samego pierwiastka).
Forma pracy: równym frontem.
Środki dydaktyczne:
- plansze: „Modele atomów i konfiguracja zewnętrznej powłoki
elektronowej atomów pierwiastków o Z od 1 do 20”, „Charakter
chemiczny pierwiastków grup głównych”, „Różnica między atomem
a jonem”;
- krzyżówka z hasłem;
- składane modele atomu i jonu;
- układ okresowy pierwiastków;
- podręcznik;
- karta pracy ucznia;
- zeszyt ucznia;
- tablica, kreda.
Przebieg lekcji:
Czynności organizacyjne:
- przywitanie uczniów,
- sprawdzenie listy obecności,
- zapisanie tematu lekcji i podanie go uczniom.
Wprowadzenie:
1. Rozdanie uczniom krzyżówki i rozwiązywanie jej przez uczniów
pod kierunkiem nauczyciela.
2. Podanie przez nauczyciela definicji konfiguracji elektronowej
i konfiguracji walencyjnej.
3. Jeden z uczniów korzystając z planszy omawia budowę atomu litu.
4. Nauczyciel podaje uproszczony zapis konfiguracji elektronowej i
walencyjnej dla atomu litu.( uczniowie przepisują do karty pracy ).
5. Inny uczeń podaje konfiguracje dla atomu glinu i węgla, ( pozostali
uczniowie przepisują).
6. Przykładowe pytania kierowane do uczniów przez nauczyciela w
celu wyjaśnienia „reguły helowca”:
- Która grupa pierwiastków umieszczonych w układzie okresowym
ma trwałą konfigurację walencyjną?
- W której grupie układu okresowego leżą helowce?
- Które cząstki elementarne biorą udział w tworzeniu wiązań
chemicznych?
- W jaki sposób atomy pierwiastków dążą do uzyskania oktetu
walencyjnego?
7. Uczniowie korzystając z planszy „Chemiczny charakter
pierwiastków grup głównych” odpowiadają na pytania:
- W której grupie leżą litowce?
- Jak przedstawiają się właściwości chemiczne litowców w
miarę wzrostu ich liczby atomowej?
- W której grupie leżą fluorowce?
- Jak przedstawiają się właściwości chemiczne fluorowców w
miarę zmniejszania się ich liczby atomowej?
- Jak zmieniają się właściwości chemiczne pierwiastków
umieszczonych w jednym okresie?
8.Uczeń korzystając z planszy wykonuje na tablicy polecenie
drugie z karty pracy ucznia ( pozostali uczniowie przepisują).
9. Uczeń układa na tablicy model budowy atomu tlenu
( poszczególne elementy modelu przypina za pomocą
magnesów).
10. Drugi uczeń modeluje na tablicy jon tlenkowy i wyjaśnia
różnicę między atomem a jonem tego samego pierwiastka
Podsumowanie ( ewaluacja)
11. Uczeń krótko podsumowuje wiadomości zdobyte na
lekcji.
12. Nauczyciel wyjaśnia pracę domową, podsumowuje pracę
całej klasy i ocenia uczniów szczególnie aktywnych na
zajęciach.
Opracowała: Marzena Bień
Bibliografia:
1. Bielański A., Chemia ogólna i nieorganiczna, PWN, Warszawa
1994
2. Dobkowska Z, Pazdro K., Szkolny poradnik chemiczny, WSiP,
Warszawa 1990
3. Galera L., Chemia dla gimnazjalistów- to proste, Wydawnictwo
Eremis, Warszawa 2005
4. Pazdro K., Torbicka M., Chemia dla gimnazjalistów. Podręcznik.
Część II. Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.,
Warszawa 2000
5. Pietruszewska M., Podstawy dydaktyki chemii, UMK, Toruń 1990
Załączniki:
1. Krzyżówka
2. Karta pracy ucznia
KRZYŻÓWKA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
l. Cząstka obdarzona jednostkowym ładunkiem ujemnym.
2. Najmniejsza cześć pierwiastka chemicznego.
3. Decydują? ładunku dodatnim jądra.
4. Nazwa anionu prostego otrzymanego przez przyłączenie
elektronu do atomu fluoru.
5. Jon dodatni.
6. Pionowa kolumna w układzie okresowym.
. 7. Składniki jądra atomowego.
8. Centralna, kulista część każdego atomu.
9. Jon ujemny.
10. Drobinami są: atom,........ ,jon.
11. Drobina powstała z atomu przez oddanie albo pobranie
jednego lub więcej elektronów.
12. Grupa elektronów o zbliżonych wartościach energii
HASŁO:
Karta pracy ucznia
Lekcja
Data:
Temat:…………………………………………………………………..
1. Uzupełnij tabelkę:
Atomy
wybranych Uproszczony
pierwiastków
konfiguracji
elektronowej
3Li
zapis Zapis
konfiguracji
walencyjnej
13Al
6C
1
2
13
14
15
16
17
3Li
4Be
5B
6C
7N
8O
9F
11 Na
19K
37Rb
55Cs
12Mg
20Ca
38Sr
56Ba
13Al.
31Ga
49In
81Tl
14Si
32Ge
50Sn
82Pb
15P
33As
51Sb
83Bi
16S
34Se
52Te
84Po
17Cl
1H
wzrost liczby elektronów walencyjnych
wzrost charakteru niemetalicznego
35Br
53I
85At
wzrost zdolności przyjmowania elektronów
Grupa
Okres
1
2
3
4
5
6
wzrost charakteru niemetalicznego
wzrost liczby powłok elektronowych
Charakter chemiczny pierwiastków grup głównych zależy od ich 3Li położenia w układzie
okresowym i przedstawia się następująco:
wzrost charakteru metalicznego
wzrost zdolności oddawania elektronów
2. Korzystając z umieszczonego poniżej układu okresowego
pierwiastków podaj symbole chemiczne określonych w tabeli
pierwiastków dla magnezu ( Mg ) i siarki ( S ):
Mg
Najbliższy,
reaktywny
w grupie
Najbliższy,
reaktywny
w grupie
Najbliższy,
reaktywny
w okresie
Najbliższy,
reaktywny
w okresie
S
bardziej
sąsiad
mniej
sąsiad
bardziej
sąsiad
mniej
sąsiad
Praca domowa:
* dla wszystkich:
1. Wklej kartę pracy ucznia i krzyżówkę do zeszytu.
2. Napisz uproszczone konfiguracje elektronowe i walencyjne dla
atomów następujących pierwiastków: 5B, 10Ne, 17Cl, 19K.
* dla chętnych:
1. Wyjaśnij, jaka jest zależność pomiędzy wartościowością
pierwiastków a budową ich atomów w następujących związkach
chemicznych:
a) K2S
b) CO2.