Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.

Banaczek Sylwia IV rok OŚ 2003/2004
praca przeglądowa w oparciu o literaturę i strony www
KŁOPOTLIWE OPONY
Zużyte opony uważa się je za jedno z największych źródeł odpadów
przemysłowych o dużej uciążliwości na świecie. W Europie ilość
zużytych opon wynosi przeszło 2,5 mln t/a, w Niemczech niecałe
700 tys. t/a, a w Polsce około 170 tys. t/a
W krajach zachodnich różne formy zagospodarowania opon obejmują około
70% masy pojawiających się opon, pozostała część jest składowana.
Uszeregowanie krajów europejskich według ilości
wytwarzanych rocznie zużytych opon
KRAJ
tys. t/a
Niemcy
650
Wielka Brytania
435
Francja
380
Włochy
360
Hiszpania
250
Polska
170
Belgia
70
Szwecja
65
Holandia
65
Portugalia
52
Stopień utylizacji zużytych opon w %
KRAJ
%
Finlandia
100
Holandia
100
Szwecja
100
Niemcy
96
Portugalia
90
Dania
81
Wielka Brytania
74
Belgia
63
Węgry
63
Włochy
59
Francja
53
Polska
31
Zużyte opony należą do tej grupy odpadów, które w
największym stopniu obciążają środowisko naturalne.
Te cechy opon, które określają ich walory użytkowe, tj. odporność na
uszkodzenia mechaniczne, na działanie warunków panujących na
drogach ( woda, temperatura), są jednocześnie odpowiedzialne za
trudności związane z ich zagospodarowaniem po zakończeniu
użytkowania
Uciążliwość zużytych opon jest spowodowana
następującymi czynnikami:
• Opony nie podlegają gniciu, utlenianiu lub innym naturalnym
procesom degradacji
• Opony gromadzone w dużych zwałach mają tendencję do
samozapłonu a powstałego pożaru nie da się ugasić
• Podczas przypadkowego spalania opon do ziemi dostają się ciekłe
produkty częściowej pirolizy, co stanowi dodatkowe, poza sadzą i
toksycznymi dymami, zagrożenie dla środowisk
• Zakopane w ziemi opony mają tendencję do „wypływania” na
powierzchnię, przy czym zawierają kolonie robactwa i zarazków.
Masowe podziemne „mogiły” opon są źródłem zakażenia wód
gruntowych
• Składowanie opon na otwartej przestrzeni jest wylęgarnią dla
komarów, innych insektów oraz bakterii.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w
sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719) określa
poziomy odzysku zużytych opon w poszczególnych latach :
·
·
·
·
·
2003 r. - 35%
2004 r. - 50%
2005 r. - 60%
2006 r. - 70%
2007 r. - 75%.
Prognoza ta w latach 2003 - 2014 przedstawia się następująco :
· 2003 - 110 000 Mg
· 2006 - 120 000 Mg
· 2010 - 135 000 Mg
· 2014 - 150 000 Mg.
Podstawy prawne
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.
Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) -zakaz składowania opon,
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy
- Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085) na
mocy tej ustawy zakaz wchodzi w życie z dniem 1 lipca
2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku
dla części opon (opon pociętych).
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach producentów
niektórych wyrobów oraz opłacie produktowej i depozytowej (Dz.U.
Nr 63, poz.639 z późn. zm.) –nakłada na producentów i importerów
opon wprowadzanych na rynek obowiązek odzysku zużytych opon.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2001 r. w
sprawie stawek opłat produktowych (Dz. U. Nr 116, poz. 1235)
określa stawki opłat produktowych dla różnego rodzaju opon.
• Zasady i tryb gospodarowania środkami z opłat produktowych
określono w rozporządzeniu MŚ z dnia 8 lipca 2002 w sprawie
szczegółowych zasad i trybu gospodarowania środkami z opłat
produktowych (Dz. U. Nr 122, poz. 1052).
Maksymalnye stawki opłat produktowych na
rok 2004:
- (2,14 zł/kg dla opony nowej i bieżnikowanej
i
- 8,55 zł/kg dla opony używanej
nieregenowanej
Działalność Centrum Utylizacji Opon Organizacja odzysku
S.A.
To organizacja powstała z inicjatywy głównych producentów i importerów opon obecnych
na rynku polskim
Zadania, jakie postawiła sobie Organizacja:
1. Prowadzenie sukcesywnej zbiórki zużytych opon;
2. Kierowanie strumienia „odpadów” do wybranych zakładów utylizacji;
3. Kontrola nad przetworzeniem lub neutralizacją opon;
4. Ewidencja nałożonych przez ustawodawcę ilości;
5. Sprawozdawczość do Urzędu Marszałkowskiego
Organizacja pomaga również gminom w likwidacji znajdujących się na ich
terenach składowisk, tzn.: oszacowuje wielkość składowiska i organizuje
likwidację począwszy od załadunku, a skończywszy na sporządzeniu
dokumentacji.
Sposoby recyklingu:
1. Bieżnikowanie
2. Regeneracja
3. Rozdrabnianie metodą mechaniczną lub kriogeniczną
4. Piroliza
5. Spalanie
Bieżnikowanie-
•to pierwszy krok w recyklingu opony
• Opona bieżnikowana kosztuje o połowę taniej, ponadto 75 proc.
materiału wykorzystuje się ponownie.
•Na terenie kraju działa 24 dużych bieżnikowni oraz małych zakładów.
•Liczba bieżnikowanych opon do ciężarówek stanowi 8-22 proc. tego
rodzaju opon wprowadzonych do eksploatacji na zamianę.
Regeneracja
. Tylko 4 proc. podaży zużytych opon przetwarza się na regenerat. Jego
cena jest o połowę mniejsza niż kauczuku.
•REGENERAT-to plastyczny produkt o właściwościach zbliżonych do kauczuków
otrzymanych z odpadów gumowych w procesach termochemicznych
→ destrukcja
wiązań polisiarczkowych, monosiarczkowych i polimerów → REGENERAT
Wysoka temp. + Środki chemiczne + Obróbka mechaniczna
Zastosowanie regeneratu: do produkcji opon, dywaników samochodowych,
wykładzin podłogowych w oborach bezściołowych, płyt izolacyjnych do
budownictwa i obuwia gumowego.
Rozdrabnianie
Pięć przedsiębiorstw w kraju zajmuje się rozdrabnianiem zużytych opon na
surowiec.
Stosuje się dwie metody rozdrabniania: metodę mechaniczną „na ciepło” ( ciepło
wytwarzane podczas tarcia ) lub kriogeniczną
Kriomielenie
jest to mielenie z użyciem ciekłego azotu; metoda występująca u większości
producentów. Pozwala na wyprodukowanie granulatu o dużej powierzchni
właściwej 150-160 μm. Jedna z technologii oddziela w kriomieleniu proces
zamrażania i mielenia, co pozwala na osiągnięcie małych ziaren granulatu oraz
oddzielenie części metalowych od gumowych.
Metoda "na ciepło"
Wyróżnia się dwa sposoby przerabiania opon samochodów ciężarowych,
które zawierają najwięcej naturalnego kauczuku.
Ze względu na zawartość w oponach kordu metalowego są linie:
1. posiadające specjalne urządzenia do wyciągania kordu a następnie
opona jest umieszczana w młynie,
2. posiadające odpowiednio mocniejsze młyny , które mielą oponę
łącznie z kordem.
Technologia rozdrabniania
rozdrobnienie opon na 250 mm
kawałki
rozdzielanie kawalków opon
na frakcje
granulat gumowy
frakcja stalowa
przeznaczona jako złom
do hut
Zastosowanie granulatu
Granulat znajduje zastosowanie również w budowie autostrad
Piroliza
To termiczny proces bez dostępu tlenu z atmosfery, w którym następuje
rozkład wysokocząsteczkowych związków organicznych na lżejsze
produkty.
Piroliza opon w piecu gazowniczym przebiega w warunkach zbliżonych
do termicznej destrukcji węgla kamiennego. Produkty gazowe kierowane
są do zbiornika gazu, a produkty ciekłe do zbiorników smołowych.
Średnia temperatura procesu wynosi 1000°C.
Z 500t zużytych opon powstaje:
-1790t koksu pogumowego
-880t produktów ciekłych
-1,4 x 106 m 3 gazu
Koks gumowy ma zastosowanie do produkcji węgla
aktywnego lub jako wysokoenergetyczne paliwo w metalurgii
cynku.
Substancje ciekłe po rozdestylowaniu mogą być użyte do
produkcji rozpuszczalników oraz jako dodatki do paliw lub w
stanie surowym jako olej opałowy
Spalanie
Opony mogą być wydajnym paliwem. Ich wartość energetyczna wynosi
7500 kcal/ kG jest więc większa od wartości energetycznej węgla - 6300
kcal/kG - choć mniejsza od ropy naftowej (9400 kcal/kG).
Opony posiadają następujące parametry jakościowe:
Wartość opałowa 25-30 MJ/kg
Zawartość siarki 1-2%
Zawartość wilgoci 3-5%
Zawartość chloru do 0,20%
Zawartość popiołu 5-20%
Ciężar nasypowy 300-600 kg/m3
Najbardziej rozpowszechnionym sposobem jest spalanie opon w całości lub
częściowo rozdrobnionych, w klinkierowych piecach cementowni.
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Gospodarki Energetycznej w Katowicach
zaproponował koncepcję wykorzystania eksploatowanych przemysłowo
kotłów rusztowych do współspalania rozdrobnionych opon z miałem
węglowym.
Odzysk energii jest oparty na dwóch zasadach:
1) W warstwie węgla palącego się na ruszcie przy wysokiej temperaturze
występują na przemian obszary atmosfery redukującej i utleniającej.
W tych warunkach następuje całkowita degradacja termiczna
toksycznych substancji do połączeń prostych.
2) Ilość eksploatowanych kotłów rusztowych w Polsce jest wystarczająca
do rozwiązania problemu utylizacji, jeżeli 5% spalanego miału
węglowego zastąpi granulat ze starych opon
Korzyści
Mniejsze zużycie paliwa bazowego (węgiel)
Niższa cena paliwa bazowego (węgiel o niższej kaloryczności)
Niższe koszty transportu (paliwa bazowego i pozostałości paleniskowych)
Mniejsze opłaty za składowanie pozostałości paleniskowych
Niższa opłata za emisję zanieczyszczeń (pyłu, CO, SO2 )
Zapłata za ekologiczną likwidację uciążliwego odpadu
Literatura:
1. Baran S., Turski R. „Wybrane
zagadnienia z utylizacji i
unieszkodliwiania odpadów”
2. Ekopartner 4(138)2003, 10(144)2003,
4(150)2004
3. http://www.tvp.pl/rolna/zycie/arch/20_11.
html
4. http://www.opony.com.pl/technologie/tec
hnologie.asp?ID=45