1) wymień istotne różnice między mikroekonomią a
advertisement
1 1) WYMIEŃ ISTOTNE RÓŻNICE MIĘDZY MIKROEKONOMIĄ A MAKROEKONOMIĄ. ...............................4 2) JAKIE SĄ PODSTAWOWE PROBLEMY MAKROEKONOMII ; .........................................................................4 3) OMÓWIĆ PODSTAWOWE INSTRUMENTY POLITYKI MAKROEKONOMICZNEJ ....................................4 4) OMÓW POJĘCIE PRODUKTU NARODOWEGO I KRAJOWEGO BRUTTO I NETTO .................................4 5) OMÓW RÓŻNE POJĘCIA DOCHODU NARODOWEGO .....................................................................................4 6) OMÓWIĆ BEZPOŚREDNIE NARZĘDZIA POLITYKI FISKALNEJ ..................................................................5 7) JAKIE SĄ SPOSOBY I OGRANICZENIA POŚREDNIEGO ODDZIAŁYWANIA POLITYKI FISKALNEJ5 8) OMÓWIĆ WPŁYW PODATKU NA RÓWNOWAGĘ DOCHODU ........................................................................5 9) SCHARAKTERYZUJ POJĘCIE PODATEK, SYSTEM PODATKOWY ORAZ WYMIEŃ RODZAJE PODATKÓW ........................................................................................................................................................................5 10) JAKIE CZYNNIKI WPŁYWAJĄ NA POWIĘKSZENIE DEFICYTU BUDŻETOWEGO................................5 11) NA CZYM POLEGA AKTYWNA POLITYKA FISKALNA, A NA CZYM PASYWNA .....................................6 12) CO TO JEST DŁUG PUBLICZNY I JAKIE SĄ JEGO STRONY POZYTYWNE I NEGATYWNE ...............6 13) JAKI JEST WPŁYW HANDLU ZAGRANICZNEGO NA RÓWNOWAGĘ DOCHODU..................................6 14) CO TO JEST PIENIĄDZ I JAKIE SĄ JEGO FUNKCJE ......................................................................................6 15) OMÓWIĆ FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO ...................................................................................................6 16) WYMIEŃ CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT ..................................................................................................6 17) NA CZYM POLEGA ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY POPYTEM A CENĄ .....................................................................7 18) NA CZYM POLEGA ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY CENĄ A PODAŻĄ. .......................................................................7 19) CO TO JEST CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I JEJ ZNACZENIE EKONOMICZNE .........................7 20) CO TO JEST CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY ...........................................................................................7 21) CO TO JEST ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA ...................................................................................................8 22) CO TO JEST KONKURENCJA DOSKONAŁA .......................................................................................................8 23) CO TO JEST KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA ...............................................................................................8 24) CO TO JEST MONOPOL ABSOLUTNY .................................................................................................................8 25) CO TO JEST MONOPOL NATURALNY .................................................................................................................8 26) CO TO JEST PLACA REALNA .................................................................................................................................9 2 27) CO TO JEST NADWYŻKA KONSUMENTA ..........................................................................................................9 28) CO TO JEST TEORIA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA ............................................................9 29) CO TO JEST BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA ....................................................................................................9 30) CO TO JEST RACHUNEK WYNIKÓW ..................................................................................................................9 31) CO TO JEST ANALIZA WSKAŹNIKOWA BILANSU .........................................................................................9 32) CO TO JEST PRÓG RENTOWNOŚTI PRZEDSIĘBIORSTWA ........................................................................9 33) STRATEGIA MARKETINGOWA FIRMY I MARKETING .................................................................................9 34) TEORIA RACJONALNEGO ZACHOWANIA SIĘ KONSUMENTA .................................................................10 35) CO TO JEST POJĘCIE UŻYTECZNOŚCI ............................................................................................................10 36) CO TO JEST CENA MINIMALNA I MAKSYMALNA ........................................................................................10 37) CO TO JEST AKCJA.................................................................................................................................................10 38) CO TO SĄ AKTYWA ................................................................................................................................................10 39) CO TO JEST BANK ..................................................................................................................................................11 40) CO TO JEST PRZEDSIĘBIORSTWO ..................................................................................................................11 41) CO TO SĄ OBLIGACJE ...........................................................................................................................................11 42) CO NAZYWAMY BUDŻETEM ...............................................................................................................................11 43) CO TO JEST WAHANIE KONIUNKTURALNE W GOSPODARCE ................................................................11 44) WYMIEŃ 4 PODSTAWOWE FAZY CYKLU KONIUNKTURALNEGO ..........................................................11 45) INFLACJA, RODZAJE INFLACJI .........................................................................................................................12 46) BEZROBOCIE, RODZAJE BEZROBOCIA ..........................................................................................................12 47) STOPA BEZROBOCIA ............................................................................................................................................12 48) WYMIEŃ PRZYCZYNY INFLACJI ......................................................................................................................12 49) CO TO JEST BILANS PŁATNICZY KRAJU ........................................................................................................12 50) CO TO JEST BILANS HANDLOWY .....................................................................................................................13 51) CO TO JEST BILANS OBROTÓW BIEŻĄCYCH ...............................................................................................13 52) CO TO JEST BILANS OBROTÓW KAPITAŁOWYCH ......................................................................................13 3 53) CO TO JEST NADWYŻKA BILANSU OBROTÓW BIEŻĄCYCH ....................................................................13 54) CO TO SĄ REZERWY DEWIZOWE .....................................................................................................................13 55) CO TO JEST KURS WALUT ...................................................................................................................................13 56) CO TO JEST WYMIENIALNOŚĆ WEWNĘTRZNA ...........................................................................................13 57) CO TO JEST WYMIENIALNOŚĆ ZEWNĘTRZNA ............................................................................................13 58) NA CZYM POLEGA DEWALUACJA .....................................................................................................................13 59) CO TO JEST REWALUACJA ..................................................................................................................................14 60) CO TO JEST WZROST GOSPODARCZY ............................................................................................................14 61) CO TO JEST ROZWÓJ GOSPODARCZY ............................................................................................................14 62) 3 WARIANTY ROZWOJU GOSPODARCZEGO RP-RZECZPOSPOLITA 16.IV.99R. .............................14 63) PORÓWNANIE NAPLYWU OBCEGO KAPITELU - RZECZPOSPOLITA 30.03.99R. .............................15 4 1) Wymień istotne różnice między mikroekonomią a makroekonomią. Mikroekonomia zajmuje się badaniem zachowania indywidualnych podmiotów gospodarczych, kładzie nacisk na sprawność mechanizmów rynkowych. Makroekonomia zajmuje się badaniem funkcjonowania i rozwoju całej gospodarki narodowej. Bada zależności między takimi agregatami jak: dochód narodowy, wydatki na konsumpcję, wydatki na inwestycje, oszczędności, dochody i wydatki budżetu państwa, bilans handlowy i płatniczy kraju, popyt na pieniądz i podaż pieniądza, przeciętny poziom cen, rozmiary zatrudnienia i bezrobocia w kraju. Inaczej mówiąc bada funkcjonowanie gospodarki kraju jako całości. 2) Jakie są podstawowe problemy makroekonomii ; Głównymi problemami makroekonomii są: Niepełne wykorzystanie istniejących zdolności produkcyjnych. Zmniejszenie bezrobocia Obniżenie stopy inflacji Zmniejszenie nadmiernych rozpiętości w podziale dochodów 3) Omówić podstawowe instrumenty polityki makroekonomicznej Podstawowymi instrumentami polityki makroekonomicznej są: Wysokość stawek podatkowych ustalanie wysokości stopy procentowej ustalanie wysokości ceł ustalanie cen urzędowych wybranych dóbr ( cena skupu żywca ) 4) Omów pojęcie produktu narodowego i krajowego brutto i netto Produkt krajowy brutto (PKB) -jest to suma wartości wszystkich produktów i usług finalnych wytworzonych w danym kraju w danym roku. Równa się sumie wartości dodanej, wytworzonej we wszystkich zakładach produkcyjnych w danym kraju w ciągu roku. Produkt krajowy netto ( PKN) - jest to produkt krajowy brutto po potraceniu rocznego zużycia kapitału trwałego, czyli rocznej amortyzacji. Produkt narodowy brutto ( PNB) - równa się produktowi krajowemu brutto powiększonemu o dochody czynników produkcji z zagranicy netto. Inaczej mówiąc jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększonych o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochody netto są różnicą między dochodami otrzymanymi z tytułu własności za granicą, a dochodami wypłaconymi z tytułu własności cudzoziemcom. Produkt narodowy netto (PNN) - równa się produktowi narodowemu brutto po odjęciu amortyzacji kapitału trwałego. Jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego w kraju zasobu kapitału trwałego w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. 5) Omów różne pojęcia dochodu narodowego Dochód narodowy obejmuje wszystkie dobra i usługi finalne wytworzone w każdej gospodarce narodowej w ciągu roku. Dochód narodowy może być wyrażony jedynie w jednostkach wartościowych. Rodzaje dochodu narodowego: DNCW- dochód narodowy wg cen czynników wytwórczych -jest mniejszy od PNN p wartość podatków pośrednich. Suma podatków pośrednich stanowi korektę w stosunku do PNN wyrażonego w cenach rynkowych. Podatki pośrednie nie są bowiem częścią składową DNCW. Do DNCW zalicza się: wynagrodzenia pracowników, renty z tytułu dzierżawy, czynsze z tytułu najmu, zyski z kapitału oraz dochody z pracy na własny rachunek. ODL - osobisty dochód ludności -jest częścią DNCW, która pozostaje po potrąceniu nie rozdzielonych zysków, przeznaczonych na rozwój przedsiębiorstwa i spłaceniu podatku od dochodów do budżetu państwa. Jest on jednocześnie powiększony o różne transfery z budżetu państwa na rzecz ludności (emerytury, stypendia, zasiłki, wydatki na opiekę socjalną) DDL - dyspozycyjny dochód ludności - otrzymujemy przez odjęcie od OUL podatków bezpośrednich i podobnych Opłat. Reprezentuje potencjalną siłę 5 nabywczą społeczeństwa. 6) Omówić bezpośrednie narzędzia polityki fiskalnej Polityka fiskalna obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych w celu uzyskania kontroli i wywarcia wpływu na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej w kraju. Bezpośrednimi narzędziami polityki fiskalnej są: zwiększenie lub ograniczenie wydatków budżetowych na konkretne cele ( np; roboty publiczne) zmiana stawek i zasad opodatkowania ( podatki dochodowe od osób fizycznych i osób prawnych stanowią główne źródło dochodu budżetu) poza podatkami budżet ma również wpływy z prywatyzacji, cła i zysku NBP . zmiana zasad subwencjonowania przedsiębiorstw określenie sposobu, zakresu i terminu jakie instrumenty zostaną wykorzystane 7) Jakie są sposoby i ograniczenia pośredniego oddziaływania polityki fiskalnej zerowa stawka VAT, zwolnieniami z podatku od wartości dodanej objęte są m.in. ubezpieczenia, przejazdy komunikacją miejską, nauka wprowadzenie ceł zaporowych na towary importowane . likwidacja ulg i odpisów w ramach odliczenia z dochodu rocznego stosowanie ulg mieszkaniowych w celu pobudzenia budownictwa 8) Omówić wpływ podatku na równowagę dochodu Podstawowym źródłem finansowania budżetu państwa są podatki bezpośrednie, płacone od dochodów osób fizycznych oraz od dochodów przedsiębiorstw. Wydawać by się mogło, że wzrost stopy podatkowej zwiększy wpływy do budżetu państwa, co poprawi sytuację finansów publicznych. Nie zawsze jednak wzrost stopy podatkowej jest korzystny. Zbyt wysokie podatki powodują często reakcję ze strony pracodawców i pracowników polegającą na szukaniu sposobów uniknięcia płacenia podatków lub szukania takich sposobów zarobkowania, gdzie podatki będą jak najniższe. Przy niskich stopach opodatkowania przedsiębiorcy wykazują większą skłonność do inwestowania i wzrostu produkcji, a pracownicy nie starają się unikać płacenia podatków i nie podejmują nielegalnej działalności. 9) Scharakteryzuj pojęcie podatek, system podatkowy oraz wymień rodzaje podatków Podatkiem nazywamy przymusowe, bezzwrotne nieodpłatne świadczenie pieniężne przekazane przez podatnika na rzecz budżety państwa, miasta czy gminy. Podstawą pobierania podatku są obowiązujące przepisy prawa, a podatnikiem może być osoba fizyczna lub prawna. Głównym źródłem wpływów budżetowych podatki bezpośrednie, płacone od dochodów przedsiębiorstw i dochodów indywidualnych ludności oraz podatki pośrednie płacone za pośrednictwem cen przy nabywaniu dóbr i usług. Rodzaje podatków - akcyzowy, VAT, graniczny, dochodowy, obrotowy, netto , bezpośredni i pośredni Polityka podatkowa powinna wynikać z kilku podstawowych zasad: a) sposób płacenia podatków powinien być wygodny dla podatników b) koszty poboru podatków powinny być niskie c) podatki nie powinny niszczyć motywacji podatnika do zwiększenia jego aktywności gospodarczej. d) ludzie muszą z góry wiedzieć jakie podatki będą musieli zapłacić w danym roku. 10) Jakie czynniki wpływają na powiększenie deficytu budżetowego Deficyt może wynikać z nadmiernych wydatków budżetowych, bądź też niskich dochodów, ze sposobu uchwalenia budżetu w systemie parlamentarnym. Innymi przyczynami deficytu są również: wzrost funduszy płac a spadek wartości produkcji szara strefa i unikanie płacenia podatków, 6 - przewaga importu nad eksportem, cło .zaporowe na towary eksportowane i dumping. 11) Na czym polega aktywna polityka fiskalna, a na czym pasywna Aktywna polityka fiskalna polega na podejmowaniu takich decyzji, dotyczących zmian dochodów i wydatków budżetowych, które pozwalają osiągnąć w danej sytuacji cele gospodarcze. Polega na świadomym interwencjonizmie wymagającym uzasadnionego podejmowania decyzji o wykorzystaniu konkretnych instrumentów fiskalnych jak: - zwiększeniu lub ograniczeniu wydatków budżetowych na konkretne cele - zmianie stawek i zasad opodatkowania - zmianie zasad subwencjonowania przedsiębiorstw -określenie sposobu, zakresu i terminu, w jakim instrumenty te zostaną wykorzystane Decyzje takie prowadzą z reguły do wzrostu udziału wydatków budżetowych w dochodzie narodowym i napotykają krytykę ze strony zwolenników liberalnej polityki budżetowej przeciwstawiającej się nadmiernemu rozszerzaniu roli państwa w gospodarce, w manipulowaniu podatkami i wydatkami budżetowymi. Istotną słabością aktywnej polityki fiskalne jest także to, że decyzje dotyczące korygowania polityki fiskalnej wymagają zmian w trakcie realizacji programów budżetowych, prowadzi to do opóźnień w działaniu tych instrumentów. Pasywna polityka fiskalna polega na właściwym wykorzystaniu instrumentów oraz na zmianie poziomu dochodu narodowego i innych wielkości ekonomicznych. 12) Co to jest dług publiczny i jakie są jego strony pozytywne i negatywne Dług publiczny jest to całkowita kwota zadłużenia rządu w formie należnej zapłaty z tytułu sprzedanych papierów wartościowych skarbu państwa w celu pokrycia deficytu budżetu. Stroną pozytywną zaciągnięcia długu jest możliwość pokrycia deficytu budżetu a negatywną konieczność jego spłaty w przyszłości i dodatkowe obciążenie budżetu odsetkami. 13) Jaki jest wpływ handlu zagranicznego na równowagę dochodu W przypadku równowagi krótkookresowej kształtującej się na niskim poziomie, tj. przy wysokiej stopie bezrobocia i niskim wykorzystaniu zdolności produkcyjnych wszelki wzrost popytu na nasze wyroby ze strony zagranicy, zwłaszcza tak duży, że daje nadwyżkę eksportu nad importem powoduje wzrost naszej produkcji, wzrost zatrudnienia, zmniejszenie nie wykorzystanych zdolności produkcyjnych i podniesienie ogólnej równowagi na wyższy poziom PKB. 14) Co to jest pieniądz i jakie są jego funkcje Pieniądz to wszelkiego rodzaju środki wymiany, środki płatnicze, których zdolność do zapłaty jest nieograniczona. Jego funkcje to: a) miernik wartości b) środek wymiany c) środek płatniczy d) instrument tezauryzacji (gromadzenie zasobu pieniądza jako skarbu) 15) Omówić funkcje Banku Centralnego Główną rolę w państwie odgrywa Bank Centralny. Do Banku Centralnego należy: wyłączne prawo emisji pieniądza, regulowanie obiegu gotówkowego i pieniądza kredytowego, obsługa kasowa aparatu państwa. Centralnym bankiem oraz centralną instytucją kredytową jest NBP. Pełni on następujące funkcje: emituje pieniądze . udziela kredytów jednostkom gospodarczym wykonuje obsługę kasową i rozliczeniową budżetu państwa prowadzi rachunki bankowe i kontroluje inne banki 16) Wymień czynniki kształtujące popyt Do zasadniczych czynników kształtujących popyt można zaliczyć: Potrzeby - stanowią elementarny czynnik kształtujący popyt; możliwość ich zaspokojenia jest 7 ograniczona przez osiągany dochód i ceny towarów Dochód- wyznacza granicę, do jakiej możemy sobie pozwolić na zaspokojenie naszych potrzeb; określa maksimum wydatków, które możemy ponieść na zakup towarów i usług Ceny - przy określonym dochodzie ceny są kolejnym ograniczeniem zaspokojenia potrzeb. Im wyższe ceny, tym mniej możemy nabyć towarów i usług, i odwrotnie, jeżeli ceny są niższe, tym nasze zakupy mogą być większe 17) Na czym polega zależność między popytem a ceną Funkcjonalną zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej ekonomiści nazwali prawem popytu. Popyt zmienia się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmiany ceny. To prawo obowiązuje tylko przy założeniu, że pozostałe czynniki, które mogą wywierać wpływ na popyt nie ulegają zmianie. Cl C2 C3 P Q1 Q2 Q3 C-cena jednostkowa towaru P- popyt na dany towar Gdy cena towaru spada np. z C2 do C3, wówczas ludzie więcej kupują i łączny popyt na dany towar rośnie z Q2 doQ3. Gdy ceną towaru rośnie np. z C2 do Cl wówczas pewna część konsumentów ograniczy swoje spożycie lub zrezygnuje z jego zakupu i będzie się starała zaspokoić swoją potrzebę tańszym substytutem. W rezultacie popyt na dany towar spadnie z Q2 do Q l. W przeważającej liczbie zachowań obserwujemy odwrotną reakcję konsumenta na zmianę ceny, i tak, gdy rosnącej cenie odpowiada rosnący popyt mamy wówczas do czynienia z przypadkiem „Giffena". Dotyczy on dóbr podstawowych. 18) Na czym polega zależność między ceną a podażą. Podażą nazywamy zaoferowanie dobra przez producenta lub sprzedawcę na rynku. Istnieje funkcjonalny związek między poziomem ceny a wielkością podaży określonego dobra. Prawo podaży zwraca uwagę na dodatnią zależność między zmianą ceny a zmianą wielkości podaży. Inaczej bowiem na zmianę ceny reaguje konsumenta inaczej producent. Konsument jest zainteresowany tym, aby ceni nabywanego przez niego towaru była jak najniższa i gdy cena spada, stara się kupić więcej. Gdy zaś cena rośnie, ogranicza w jakimś stopniu swoje zakupy. Producent jest zainteresowany tym, aby cena wytwarzanych przez niego wyrobów była jak najwyższa. Gdy cena spada, przy innych warunkach niezmienionych, produkcja staje się mniej opłacalna i wówczas producent stara się ograniczyć rozmiary produkcji i podaży na rynek. Gdy cena rośnie, wówczas produkcja staje się bardziej opłacania i to zachęca wytwórcę do zwiększenia produkcji i podaży na rynek. 19) Co to jest cenowa elastyczność popytu i jej znaczenie ekonomiczne Cenowa elastyczność popytu mierzona jest stosunkiem względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny. ∆P ∆C eP = : P C eP-współczynnik cenowej elastyczności popytu AP-przyrost (lub spadek ) popytu na skutek zmiany ceny AC - przyrost (lub obniżenie ) ceny towaru P - dotychczasowy popyt na towar przy cenie C. C - dotychczasowa cena towaru W analizie ekonomicznej rozróżnia się 3 podstawowe kategorie cenowej elastyczności popytu: 1) elastyczność wysoka-popyt elastyczny 2) elastyczność jednostkowa - popyt zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do zmiany ceny 3) elastyczność niska - popyt nieelastyczny Przy wysokiej elastyczności popytu, procentowa zmiana popytu jest wyższa niż procentowa zmiana ceny. Przy elastyczności jednostkowej, procentowa zmiana popytu jest taka sama jak procentowa zmiana ceny. Przy elastyczności niskiej, procentowa zmiana popytu jest niższa niż procentowa zmiana ceny; Współczynnik cenowej elastyczności popytu informuje nas o reakcji konsumenta na rynku na zmieniające się ceny towarów. 20) Co to jest cenowa elastyczność podaży 8 Cenową elastyczność podaży mierzy się stosunkiem procentowym zmiany wielkości podaży. ∆S S do procentowej zmiany ceny AC C Można to wyrazić wzorem: ∆S ∆C eS = : S C eS - współczynnik cenowej elastyczności podaży ∆S - przyrost (lub obniżenie ) ceny towaru S - dotychczasowa podaż towaru przy cenie ∆C - przyrost (lub obniżenie ) ceny towaru C - dotychczasowa cena towaru Elastyczność podaży może przybierać różne wartości, są to z reguły wartości dodatnie, gdyż podaż dóbr zmienia się na ogół w tym samym kierunku co cena ( chociaż nie zawsze w.tym samym stopniu ). 21) Co to jest elastyczność dochodowa Istotnym elementem wpływającym na poziom oraz strukturę popytu konsumpcyjnego jest wielkość dochodu jakim rozporządza nabywca. Reakcja popytu na zmianę dochodu mierzy się za pomocą dochodowej elastyczności popytu. Dochodowa elastyczność popytu jest stosunkową zmianą popytu na dane dobro, podzielone przez stosunkową zmianę dochodu. Wyrażamy to następującą formułą: ∆P ∆D eD = -------: ---P D ęD- współczynnik dochodowej elastyczności popytu ∆P - przyrost (lub spadek) popytu P - dotychczasowy popyt przy dochodzie ∆D - przyrost (lub spadek ) dochodu D - dotychczasowy dochód konsumenta Najprościej można wyrazić dochodową elastyczność w procentach, tzn. określić o ile zmieni się popyt na jakiś towar, gdy dochód konsumenta zmieni się o 1%. Prawo Engla W miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko rośnie ogólny popyt, ale zmienia się również jego struktura. Zmiany te idą w kierunku zmniejszania się procentowego udziału wydatków na żywność oraz na inne dobra niższego rzędu i zwiększenia udziału wydatków na dobra wyższego rzędu ( dobra konsumpcyjne trwałego użytkowania). 22) Co to jest konkurencja doskonała Jej cechą charakterystyczną jest tak wielka liczba nabywców z jednej strony - i sprzedających z drugiej, że wycofanie się z rynku któregoś z nich lub wejście nań kogoś nowego nie ma wpływu na powstającą cenę rynkową. Inaczej mówiąc przez zmniejszenie lub zwiększenie ilości sprzedawanego towaru sprzedający nie może wpływać na wysokość ceny rynkowej. 23) Co to jest konkurencja niedoskonała Konkurencja niedoskonała charakteryzuje się tym, że dane przedsiębiorstwo reprezentuje tak dużą część całkowitej podaży, że jego wejście na rynek lub wyjście z niego powoduje obniżenie lub podniesienie ceny rynkowej. W wyniku tego przedsiębiorstwo staje przed alternatywą: obniżyć cenę i sprzedać więcej czy podnieść cenę i sprzedać mniej. Przy niedoskonałej konkurencji działają dwie przeciwstawne siły: z jednej strony utarg maleje w wyniku spadku ceny, po której zwiększona ilość towaru może zostać sprzedana; z drugiej zaś utarg wzrasta, ponieważ obniżenie ceny zwiększa popyt, czyli stwarza możliwość sprzedaży większej ilości towaru. 24) Co to jest monopol absolutny Występuje w sytuacji, gdy jest pojedynczy sprzedawca produktu na rynku i sprzedawany towar nie posiada bliskich substytutów. Daje to firmie siłę rynkową umożliwiającą wpływ na kształtowanie ceny i nie musi ona konkurować kosztami. 25) Co to jest monopol naturalny Występuje wówczas, gdy podaż produktu lub usługi świadomie ograniczana jest tylko do jednego przedsiębiorstwa. Najczęściej występuje w sferze użyteczności publicznej, jak energetyka, gaz lub wodociągi. Dlatego w tych sferach stosowany jest państwowy nadzór nad wytwarzaniem dóbr i usług, co do ich jakości, stopnia szkodliwości dla środowiska oraz wysokości ceny. 9 26) Co to jest placa realna Płaca realna jest to płaca nominalna ( pieniężna) podzielona przez przeciętny poziom cen nabywanych dóbr i usług konsumpcyjnych. Poziom płacy nominalnej nie jest ustalany przez pojedynczego pracownika ani przez pojedynczego pracodawcę. Kształtuje się on na konkurencyjnym rynku w wyniku działania mechanizmu popytu na pracę i podaży pracy. 27) Co to jest nadwyżka konsumenta Jest pieniężną miarą satysfakcji z konsumpcji. Wyraża się ona różnicą między wydatkami na zakup danego dobra po obowiązującej cenie rynkowej a wydatkami jakie w tym celu należy ponieść. W skali rynku nadwyżka konsumenta jest sumą indywidualnych nadwyżek uzyskiwanych przez wszystkich funkcjonujących na nim konsumentów. 28) Co to jest teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa Każdy podmiot gospodarujący określonymi środkami stara się rozdzielić je w taki sposób, aby uzyskać z tego tytułu jak największe efekty ekonomiczne i w ten sposób możliwie najlepiej realizować swoje cele. Dla przedsiębiorstwa podstawowym celem jest maksymalizowanie zysku z działalności gospodarczej. Ekonomia stawia sobie za cel sformułowanie teorii racjonalnego gospodarowania rzadkimi środkami, mającymi alternatywne zastosowanie. 29) Co to jest bilans przedsiębiorstwa Bilans przedsiębiorstwa odzwierciedla majątek przedsiębiorstwa oraz źródła jego finansowania z reguły na koniec roku obrachunkowego. Dane zawarte w bilansie są podstawą do obliczania różnych wskaźników charakteryzujących stopień płynności, wspomagania, aktywności i zyskowności (rentowności). W skład bilansu wchodzą: aktywa trwale jak i bieżące pasywa, czyli zobowiązania bieżące, długoterminowe oraz kapitał własny właściciela rachunek wyników 30) Co to jest rachunek wyników Rachunek wyników jest częścią składową bilansu przedsiębiorstwa. Bilans odzwierciedla stan zasobów przedsiębiorstwa na koniec roku obrachunkowego, a rachunek wyników (sprawozdanie finansowe firmy) zawiera strumienie przychodów, wydatków za cały rok obrachunkowy. Bierze się pod uwagę m.in. przychody ze sprzedaży, koszty uzyskania przychodów, straty lub zyski nadzwyczajne, zysk brutto, zysk netto, podatek dochodowy i inne obciążenia. Składniki te mogą być rozwinięte mniej lub bardziej szczegółowo. 31) Co to jest analiza wskaźnikowa bilansu Do pomiaru efektywności i oceny kondycji finansowej firmy stosuje się wiele wskaźników, z których najważniejsze można podzielić na 4 następujące kategorie: wskaźniki płynności- charakteryzują zdolność przedsiębiorstwa do regulowania krótkotrwałych zobowiązań wskaźniki aktywności - informują, jak przedsiębiorstwo efektywnie i sprawnie używa swoich zasobów, tzn. środków trwałych i obrotowych. wskaźnik zyskowności ( rentowności) -jest najważniejszym miernikiem oceny działalności przedsiębiorstwa (kierownictwa) , wskaźnik stopnia wspomagania finansowego- pokazuje relację kapitału obcego do kapitału własnego oraz zdolność firmy do obsługi.stałych obciążeń. 32) Co to jest próg rentownośti przedsiębiorstwa Próg rentowności przedsiębiorstwa zaczyna się wtedy, kiedy przychody ze sprzedaży produkcji są równe kosztom całkowitym. Poniżej tego progu przedsiębiorstwo ponosi stratę, zaś powyżej tego produkcja zaczyna być opłacalna, gdyż przedsiębiorstwo osiąga zysk. 33) Strategia marketingowa firmy i marketing Marketingiem nazywamy rozpoznanie i wykorzystanie znajomości rynku, tzn. występujących 10 na nim związków przyczynowo-skutkowych oraz zależności między podmiotami działającymi na rynku a ich otoczeniem, Marketing obejmuje nie tylko sam proces sprzedaży, ale zaczyna się już od procesu produkcji, który powinien być poprzedzony możliwie dokładnym rozpoznaniem potrzeb i wymagań klienta. Częściami składowymi marketingu są: reklama, wybór atrakcyjnego opakowania, właściwej ceny, dystrybucja i promocja. . Strategia marketingu nastawiona jest na ciągły rozwój firmy, jej unowocześnianie i tym samym ciągłe badanie rynku, zmienności zachowań głównych konkurentów oraz stopnia ich przewagi. Głównym zadaniem marketingu jest dążenie do wytwarzania i sprzedaży produktu: którego jeszcze nie ma, którego możliwie największa liczba osób potrzebuje, który byłby tak wyceniony aby nabywców stać było na jego zakup, który zapewniałby firmie odpowiedni zysk i dopingował jej kierownictwo do dalszego zwiększania produkcji. 34) Teoria racjonalnego zachowania się konsumenta Teoria racjonalnego zachowania się konsumenta wiąże się z wpływem cen i dochodów na podejmowane przez niego decyzje. Zakłada ona racjonalne działanie konsumenta w dążeniu do zaspakajania swoich potrzeb. Ma ona 3 założenia: a) konsument przejawia pewne potrzeby i potrafi je określić b) konsument jest w stanie dokonać wartościowania swoich potrzeb c) dokonuje wyborów w celu maksymalizacji własnej satysfakcji ( zadowolenia ). Podstawą teorii wyboru racjonalnej struktury zakupów przez konsumentów stała się użyteczność. użyteczność to suma zadowolenia jaką daje konsumentowi posiadanie danego dobra. Dobro jest tym uźyteczniejsze, im intensywniej zaspakaja określoną potrzebę. W miarę zaspakajania potrzeb tracą one intensywność. Człowiek z reguły dąży przede wszystkim do zaspokojenia najbardziej intensywnych potrzeb - odzież, pożywienie, mieszkanie. Dopiero po ich zaspokojeniu pojawiają się potrzeby wyższego rzędu, związane z komfortem życia, kulturą. Sformułowanie pojęcia- użyteczności całkowitej stanowi punkt wyjścia do sformułowania pojęcia użyteczności krańcowej. Użyteczność krańcowa jest stosunkiem przyrostu użyteczności całkowitej do przyrostu konsumpcji lub zapasu dobra. 35) Co to jest pojęcie użyteczności użyteczność to suma zadowolenia jaką daje konsumentowi posiadanie danego dobra. Dobro jest tym uźyteczniejsze, im intensywniej zaspakaja określoną potrzebę. W miarę zaspakajania potrzeb tracą one intensywność. Człowiek z reguły dąży przede wszystkim do zaspokojenia najbardziej intensywnych potrzeb - odzież, pożywienie, mieszkanie. Dopiero po ich zaspokojeniu pojawiają się potrzeby wyższego rzędu, związane z komfortem życia, kulturą. Sformułowanie pojęcia użyteczności całkowitej stanowi punkt wyjścia sformułowania pojęcia użyteczności krańcowej. Użyteczność krańcowa jest stosunkiem przyrostu użyteczności całkowitej do przyrostu konsumpcji lub zapasu dobra. 36) Co to jest cena minimalna i maksymalna Cena jest to cokolwiek, z czego dana osoba musi zrezygnować w zamian za jednostkę nabywanego dobra lub zakupionej usługi. Cena minimalna jest to określona urzędowo cena poniżej której nie wolno sprzedawać określonego dobra; wyznaczane są w niektórych krajach, np. cena mleka lub ceny zboża w celu zapewnienia rolnikom opłacalności produkcji. Cena maksymalna - określona urzędowo cena, powyżej której nie wolno sprzedawać określonego dobra. Dotyczy to dóbr, które są wytwarzane w ograniczonych ilościach w stosunku do popytu, np. mieszkania komunalne; dla najbiedniejszych rodzin. 37) Co to jest akcja Akcja jest to papier wartościowy, stanowiący tytuł własności do części kapitału akcyjnego uprawniający do dochodu zwanego dywidendą, czyli udziału w zyskach spółki. Kurs akcji zależy od przewidywanego zysku, jaki ta akcja powinna przynieść w najbliższym roku oraz od ryzyka upadku przedsiębiorstwa. Kurs akcji wyznaczany jest przez popyt i podaż akcji danej firmy na giełdzie w danym dniu. 38) Co to są aktywa Jest to całość materialnych obiektów i niematerialnych praw mających ekonomiczną 11 wartość, która stanowi majątek gospodarstwa domowego, przedsiębiorstwa lub państwa: mieszkanie, umeblowanie, maszyna, fabryka, prawa autorskie, obligacje, gotówka. 39) Co to jest bank Bank jest to finansowy pośrednik, który przyjmuje fundusze, głównie jako wkłady zwracane na żądanie lub w określonym terminie, które zużywa na udzielanie pożyczek, również w formie dyskonta weksli oraz przechowywanie głównie finansowych aktywów w formie obligacji. Różnica między stopą procentową pobieraną za udzielone pożyczki a stopą procentową płaconą przez bank za trzymane wkłady stanowi zysk banku. 40) Co to jest przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwem nazywamy podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści. Zysk jest traktowany jako główny cel działalności przedsiębiorstwa. Zatrudnia ono różnorodne czynniki produkcji, takie jak: praca, kapitał i ziemia. Wśród przedsiębiorstw możemy wyróżnić przedsiębiorstwa: prywatne, państwowe, komunalne, samorządowe i spółdzielcze. 41) Co to są obligacje Obligacja jest to skrypt dłużny stwierdzający zaciągnięcie przez państwo określonej wysokości długu, którego spłata ma nastąpić w określonym terminie (od 2 do 20 lat) i oprocentowanego po stałej stopie procentowej od nominalnej wysokości. Zazwyczaj wystawiane są na okaziciela. Emitentem obligacji mogą być: Skarb Państwa, gminy, związki komunalne oraz banki. 42) Co nazywamy budżetem Budżetem nazywamy zestawienie wszystkich dochodów i wydatków niezależnie od szczebla struktury polityczno-administracyjnej państwa. Podmiotem budżetu centralnego jest rząd, który sporządza plan przedstawiany do zatwierdzenia w formie uchwały przez parlament. Budżet państwa jest bezpośrednio powiązany z bankiem centralnym, który prowadzi rachunek bieżący dla budżetu państwa. Przyjmuje on wszystkie wpływy i realizuje wydatki. 43) Co to jest wahanie koniunkturalne w gospodarce Rozwój gospodarki rynkowej wskazuje, że wzrost dochodu narodowego , a w szczególności wzrost produkcji ulega powtarzającym się mniej lub bardziej regularnym wahaniom. Zjawiska ekonomiczne charakteryzujące gospodarkę w trakcie przechodzenia od kryzysu do kryzysu, nazywa się cyklem koniunkturalnym. Cykl koniunkturalny zaczyna, się od załamania wzrostu gospodarczego i trwa przez fazę depresji, ożywienia i wysokiej koniunktury, aż do nowego załamania gospodarczego, rozpoczynającego nowy cykl koniunkturalny. W cyklu koniunkturalnym wyróżnia się zatem 4 jego podstawowe fazy: - kryzys (recesja) w zależności od skali spadku produkcji - depresja (dno kryzysu) - ożywienie gospodarcze - wysoka koniunktura zwana czasami rozkwitem gospodarczym W momencie, gdy te wielkości osiągną poziom z poprzedniego górnego punktu zwrotnego , zaczyna się rozkwit charakteryzujący się dalszym wzrostem poszczególnych wskaźników, ale już w zwolnionym tempie. Górny punkt zwrotu zapoczątkowuje fazę kryzysu i nowy cykl. 44) Wymień 4 podstawowe fazy cyklu koniunkturalnego W cyklu koniunkturalnym wyróżnia się 4 jego podstawowe fazy: - kryzys (recesja) w zależności od skali spadku produkcji - depresja (dno kryzysu) - ożywienie gospodarcze - wysoka koniunktura zwana czasami rozkwitem gospodarczym W momencie, gdy te wielkości osiągną poziom z poprzedniego górnego punktu zwrotnego, zaczyna się rozkwit charakteryzujący się dalszym wzrostem poszczególnych wskaźników, ale już w zwolnionym tempie. Górny punkt zwrotu zapoczątkowuje fazę kryzysu i nowy cykl. 12 Dochód Narodowy J Czas A B C D E A - Kryzys gospodarczy BC -Depresja CD - Ożywienie DE - Rozkwit Faza kryzysu charakteryzuje się z reguły ogólnym spadkiem cen, a tym samym zmniejszeniem zyskowności produkcji, czego efektem jest dalsze kurczenie się wydatków inwestycyjnych i przejście w fazę depresji gospodarczej. Gospodarka funkcjonuje na zwolnionych obrotach a dalej już ani inwestycje, ani tym bardziej konsumpcja nie wykazują tendencji malejących. Dochodzi w ten sposób do dna kryzysu. 45) Inflacja, rodzaje inflacji Inflacja jest to stały wzrost przeciętnej ceny dóbr i usług nabywanych przez ludność w jakimś okresie, najczęściej w okresie l roku. Rodzaje inflacji: Podział ze względu na a) przyczynę: inflacja kosztowa ciągniona przez popyt b) na tempo wzrostu poziomu cen umiarkowana, czyli pełzająca, której stopa nie powoduje w gospodarce zaburzeń galopująca charakteryzująca się wielkością wzrostu cen hiperinflacja . c) na oczekiwanie - oczekiwana - nieoczekiwana d) na kryterium tendencji w zakresie makroekonomicznej reprodukcji dochodu narodowego staklacje - połączenie stagnacji i inflacji slumplacje - spadek produkcji inflacji bądź równoczesne zjawisko inflacyjnego wzrostu cen, bezrobocia i recesji gospodarczej 46) Bezrobocie, rodzaje bezrobocia Za bezrobotnych uważa się grupę należącą do zasobów siły roboczej, osoby zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach panujących w gospodarce zgodnie ż ustawą o zatrudnieniu z XII 1982 r., osoby nie zatrudnione ale poszukujące pracy i zarejestrowane w biurach pracy z wyjątkiem osób, które pobierąją , emeryturę i nie są posiadaczami lub właścicielami gospodarstw rolnych, nie prowadzą działalności gospodarczej. Rozróżniamy następujące rodzaje bezrobocia: -frykcyjne - obejmuje grupę tych osób, która ze względu na stan zdrowia fizycznego i psychicznego nie może znaleźć odpowiedniej dla siebie pracy, - strukturalne - wynika z rozbieżności struktury popytu na pracę i struktury jej podaży z punktu widzenia wymaganych kwalifikacji pracy . - koniunkturalne -spowodowane jest niedostatkiem globalnego popytu i spadku produkcji oraz zwalnianiem części, w szczególności mniej wykwalifikowanych pracowników. . - inne rodzaje bezrobocia: dobrowolne, sezonowe, klasyczne, przejściowe, cykliczne, ukryte, rzeczywiste. 47) Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia jest to odsetek nie zatrudnionej siły roboczej w stosunku do ogólnej liczby ludzi zdolnych do pracy. 48) Wymień przyczyny inflacji a) nadmierne wydatki z budżetu prowadzące do deficytu budżetowego i długu publicznego oraz zbyt tanie kredyty zakłócające równowagę na rynku pieniężnym b) nadmierne zwiększanie obciążeń podatkowych, które przez efekt kosztowy powodują wzrost cen c) spirala inflacyjna, która jest konsekwencja działania związków zawodowych na wzrost płac, wyprzedzający wzrost cen d) dewaluacja waluty krajowej, która powoduje wzrost kosztów produkcji i cen, będący skutkiem podrożenia importowanych surowców i materiałów 49) Co to jest bilans płatniczy kraju Bilans płatniczy kraju jest zestawieniem wszystkich międzynarodowych transakcji 13 ekonomicznych i finansowych w ciągu roku między danym krajem ( Polską) a resztą świata. Głównymi elementami bilansu sq: bilans obrotów bieżących, bilans obrotów kapitałowych, saldo bilansu. 50) Co to jest bilans handlowy Bilans handlowy to zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług. W zestawieniu tym różnica między wartością eksportu i importu może być dodatnia, wówczas mówimy o nadwyżce bilansu handlowego; jeśli różnica jest ujemna, mówimy wówczas o deficycie bilansu handlowego. Gdy saldo bilansu handlowego wynosi zero, oznacza to, że bilans handlowy jest zrównoważony, tzn. wpływy z eksportu pokrywają wydatki na zakup dóbr importowanych o przeznaczeniu produkcyjnym i konsumpcyjnym. 51) Co to jest bilans obrotów bieżących Bilans obrotów bieżących obejmuje towary, usługi, obsługę kredytów oraz darowizny,a ściślej biorąc saldo bilansu handlowego z eksportu i importu towarów i usług, saldo odsetek wypłaconych od kredytów otrzymanych i odsetek uzyskanych, od kredytów udzielonych innym krajom oraz saldo transferów prywatnych i oficjalnych z zagranicy. 52) Co to jest bilans obrotów kapitałowych Bilans obrotów kapitałowych obejmuje zapis transakcji dotyczących aktywów finansowych danego kraju za granicą, tzn.: - salda kredytów średnio i długoterminowych ( różnica między sumą kredytów otrzymanych i udzielonych) - sumę zobowiązań kredytowych umorzonych i zrestrukturyzowanych (po uwzględnieniu nowych warunków i terminów płatności) rewaloryzację rezerw oficjalnych oraz należności i zobowiązań spowodowanych zmianą kursów walut aktywa za granicą ( odpływ kapitału) zagraniczne aktywa ( napływ kapitału ). 53) Co to jest nadwyżka bilansu obrotów bieżących Nadwyżka bilansu obrotów bieżącego stanowi kwotę wyrażoną w dolarach, o którą wpływy, przekraczają wydatki danego kraju z wymienionych w bilansie tytułów. 54) Co to są rezerwy dewizowe Rezerwy dewizowe to zapas walut obcych przechowywanych przez bank centralny i nagromadzonych w minionych latach w wyniku dodatniego salda bilansu płatniczego. 55) Co to jest kurs walut Kurs walut jest to cena jednostki pieniężnej jednego kraju, wyrażoną w jednostkach pieniężnych innych krajów, np. relacja złotego do dolara lub innej waluty. Kształtuje się ona na rynku walutowym w wyniku prowadzenia oficjalnej wymienialności walut. Kurs walutowy kształtowany jest przez bank centralny oraz przez prawo międzynarodowe rynku walutowego, tzn. przez popyt na walutę i jej podaż. W sytuacji występowania znacznego deficytu bilansu płatniczego bank centralny dewaluuje walutę krajową w stosunku do innych walut. 56) Co to jest wymienialność wewnętrzna Wymienialność wewnętrzna występuje wówczas, gdy bank centralny zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości walut, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży czy zakupu na krajowym rynku walutowym, po kursie ustalonym przez bank centralny. Mamy wówczas do czynienia z kursem względnie stałym. 57) Co to jest wymienialność zewnętrzna Wymienialność zewnętrzna występuje wówczas, gdy pieniądz krajowy jest używany do dokonywania płatności i transferów z jednego obszaru płatniczego do innego. 58) Na czym polega dewaluacja Dewaluacja polega na podwyższeniu kursu wymiennego waluty zagranicznej, wyrażonego w jednostkach waluty krajowej. Dewaluacja waluty krajowej jest korzystna dla eksporterów a 14 niekorzystna dla importerów. Dewaluacja wzmacnia pozycję konkurencyjną eksporterów i czyni eksport bardziej opłacalnym. 59) Co to jest rewaluacja Rewaluacja jest przeciwieństwem dewaluacji. Polega ona na obniżeniu przez bank centralny kursu waluty krajowej do innych walut, np. za l USD płaci się wówczas odpowiednio mniej w jednostkach waluty krajowej. 60) Co to jest wzrost gospodarczy Wzrost gospodarczy jest to stale zwiększanie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi. 61) Co to jest rozwój gospodarczy Rozwój gospodarczy jest pojęciem szerszym. Obejmuje on bowiem nie tylko wszystkie składniki wpływające na wzrost dochodu narodowego, ale także jakościowe przemiany zachodzące w dłuższym okresie w rzeczowej, własnościowej i instytucjonalnej strukturze gospodarki narodowej. Rozwój gospodarczy jest historycznym (długofalowym) procesem wewnętrznej ekonomicznej i społecznej transformacji kraju, która doprowadza do powstania społeczeństwa poszukującego dróg poprawy swojej sytuacji gospodarczej i zorganizowanej w sposób umożliwiający i zachęcający obywateli do inwestowania w kapitał materialny, ludzki i intelektualny, niezbędny do nieprzerwanej jego akumulacji. Rozwojowi gospodarczemu towarzyszy więc wewnętrzna transformacja społeczeństwa, zmiana jego struktury zawodowej i społecznej, która sprzyja stopniowej poprawie jego bytu materialnego i społeczno-kulturowego. 62) 3 warianty rozwoju gospodarczego RPRzeczpospolita 16.IV.99r. Ministerstwo Finansów przygotowało 3 wariantową strategię rozwoju Polski do 2010r. Obejmuje ona 3 warianty rozwoju: aktywny, pasywny i ostrzegawczy. Wariant aktywny zakłada 7-8 % wzrost dochodu narodowego, pozostałe warianty odpowiednio mniej: pasywny 4-5 % i ostrzegawczy 3-4 %. W wariancie aktywnym MF zakłada, że nastąpi szybka prywatyzacja przedsiębiorstw uważanych za łatwe do sprywatyzowania drogą kapitałową. Stopniowo sprywatyzowane zostaną 2/3 majątku państwowego i 1/4 majątku w sektorze usług społecznych. MF zakłada, że do 2005 r. sektor prywatny będzie wytwarzał 90 % dochodu narodowego. MF zakłada również zmniejszenie wysokości opodatkowania zwłaszcza podatkiem dochodowym. Wiązałoby się to jednak ze znacznym ograniczeniem wydatków sektora publicznego, w taki sposób, aby nie rosły szybciej niż 3 % rocznie, a ich udział w PKB stopniowo by malał do 39 %.w 2005 i 33-35% w 2010 r.. Nastąpiłaby zmiana struktury wydatków - wzrosłyby wydatki na podstawowe funkcje państwa (administracja, obronność ) oraz wydatki prorozwojowe (rozwój nauki, szkolnictwa i infrastruktury). Wydatki na konsumpcję uległyby ograniczeniu. Dzięki tym działaniom już w 2003 r. mogłoby nie być deficytu budżetowego, a pojawiłaby się nawet nadwyżka. Relacja długu publicznego ( krajowego i zagranicznego ) do PKB zmalałaby po 2009 poniżej 20 %. MF zakłada również wzrost oszczędności - ich udział w PKB wynosiłby : krajowych z 19 do 28-30 %, zagranicznych z 4-5 do 5-6 %. Powinien wzrosnąć również poziom inwestycji do 3%. Bezrobocie otwarte najpierw wzrośnie do 12 % a w rezultacie końcowym osiągnie stopę 7,3 %; bezrobocie ukryte będzie wynosić 2,1 %. Zmalałaby również liczba pracowników w rolnictwie o 900 tyś. osób. Wariant pasywny - dość szybko sprywatyzowano by przedsiębiorstwa łatwe do sprywatyzowania drogą kapitałową, pozostałe zaś byłyby prywatyzowane wolno, sfera usługowa nie zostałaby objęta wcale prywatyzacją, Udział sektora prywatnego w PKB rósłby systematycznie do 75 % w 2005 r. i 90 % w 2010r.Wydatki sektora publicznego rosłyby przeciętnie o 4-5 %, a więc w tym samym tempie co PKB. Nie nastąpiłaby zmiana w strukturze wydatków. Udział oszczędności w PKB wzrósłby nieznacznie o 2 % w 2010 r. Podobnie oszczędności zagraniczne wynosiłyby 4-5 %. Bezrobocie otwarte wyniosłoby w 2000 13,1%, a ukryte 4,3%. Wariant ostrzegawczy - dość szybka prywatyzacj a przedsiębiorstw łatwych do sprywatyzowania drogą kapitałową, pozostałe bardzo wolno, sfera usług nie zostałaby sprywatyzowana wcale. Udział sektora publicznego w PKB wyniósłby w 2005 r. około 75 %aw 2010 r. 90%. W okresie przyszłego dziesięciolecia nastąpiłby ponad 3-krotny wzrost 15 subsydiowania przez budżet gospodarki, w tym nierentownych przedsiębiorstw oraz kas mieszkaniowych. Szybki wzrost wydatków spowodowałby konieczność podniesienia podatków o około 10 %. Udział wydatków publicznych w dochodzie rósłby stopniowo z 43,5 aż do 50 % PKB. Szybciej niż dochód narodowy rosłyby wydatki, na spożycie, a wydatki na inwestycje uległyby ograniczeniu. Wydatki na podstawowe funkcje państwa oraz wydatki prorozwojowe obniżyłyby się do 36 % ( z 40 ). Udział długu w PKB wzrósłby do około 60 %, a oszczędności malałyby: krajowe 1617 %, zagraniczne 3-4 %. Bezrobocie otwarte wynosiłoby 14,5 %.a ukryte 6,3 %. 63) Porównanie naplywu obcego kapitelu Rzeczpospolita 30.03.99r. W ciągu ostatnich 10 lat transformacji w Polsce stosowana była jedynie aktywnie polityka makroekonomiczna (fiskalna ) i monetarna oraz czasowo polityka reform instytucjonalnych. Polityka rozwoju obecna była tylko śladowe zarówno w sferze programowej jak i w praktyce. Bez aktywizacji polityki rozwoju nie uda się zwiększyć konkurencyjności polskich przedsiębiorstw oraz nie przyciągniemy kapitału zagranicznego, który jest nam niezbędny do wyprowadzenia gospodarki z wieloletnich zaniedbań. Brak dotychczasowego dorobku w tej dziedzinie spowodował, ze brak nam doświadczenia. Państwo powinno być ukierunkowane na wzmocnienie infrastruktury technicznej, kapitału ludzkiego, zasobów umiejętności przedsiębiorców, jakości i zasięgu działania rynków, infrastruktury informacyjnej biznesu i społeczeństwa oraz promocji eksportu. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy są przede wszystkim: niechęć w stosunku do wszelkich form zaangażowania państwa w gospodarkę brak rynków niedostateczna ilość funduszy wspierająca rozwój rynków doświadczenie osób odpowiedzialnych za wprowadzenie polityki rozwoju Obecnie pojawiły się 2 ważne impulsy nadające polityce rozwoju wyższą rangę. Pierwszym jest ujawnienie zbyt niskiej konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, drugim zaś konieczność do przygotowania się do racjonalnego spożytkowania funduszy pomocowych, co będzie wymagało sformułowania narodowego planu rozwoju. Konkurencyjność gospodarki musi być budowana na większym profesjonalizmie zarządzania, produktach o wyższej wartości dodanej, niższych kosztach, większej innowacyjności, większej wiedzy o rynkach. Państwo powinno wspierać organizację systemu informacji rynkowej, finansować wsparcie marketingowe i promocyjne, zapewnić usługi doradcze i system szkoleń. Do przezwyciężenia zacofania polskiej gospodarki niezbędne są duże, proeksportowe inwestycje zagraniczne. Aby jednak przyciągnąć obcy kapitał należy poprawić infrastrukturę techniczną, jakości zasobów ludzkich, ekologii, itp. Przygotowanie narodowego planu rozwoju ( warunek uzyskania funduszy strukturalnych w wysokości 4-7 mld EURO rocznie ) poprzedzi opracowanie pięciu strategii cząstkowych w dziedzinach : transportu, zatrudnienia, rolnictwa, rybołówstwa, ochrony środowiska oraz narodowej strategii rozwoju regionalnego. Jednocześnie w każdym województwie zostaną przygotowane regionalne strategie rozwoju. Aby plan ten zadziałał, należy podejść w zupełnie inny sposób do zarządzania sektorem publicznym, a w szczególności sektorem administracji publicznej. Drugim podstawowym warunkiem skutecznej polityki rozwoju jest konsekwentne wykorzystanie decentralizacji. Polityka rozwoju powinna być w znacznym stopniu zregionalizowana. Niezbędna jest taka modyfikacja reformy administracyjnej, aby województwa mogły być podmiotem polityki rozwoju regionalnego i miały na ten cel pieniądze. Trzecim ważnym czynnikiem jest nabycie umiejętności koordynowania różnych polityk odcinkowych. Symbolem dotychczasowej polityki rozwoju jest przeznaczenie 14 mld na restrukturyzacje górnictwa i trudności z uzyskaniem 200-300 min na 4-letni narodowy program wspierania małych przedsiębiorstw. Część polskiej gospodarki kontrolowanej przez kapitał zagraniczny jest w niewielkim stopniu proeksportowa lub jest zorientowana na handel ze wschodem. Jedyną szansą dla polskiej gospodarki jest przyciągnięcie jak największej ilości kapitału zagranicznego oraz właściwe wykorzystanie szansy, jaką stwarza nam wejście do UE (właściwe wykorzystanie przyznanych środków pomocowych ). Aby jednak tego dokonać Polska musi konsekwentnie dążyć do unowocześnienia gospodarki. 16
