marketing globalny ? Czym różni się od marketingu krajowego? Wjaki sposób globalne siły i konkurencja wpływają na nasze przedsięwzięcie? Do jakiego stopnia powinniśmy iść w kierunku globalizacji? Zasoby technologiczne i marketingowe konieczne do podboju rynków światowych w takich branżach, jak telekomunikacja, linie lotnicze, produkcja samochodów i środki masowego przekazu, skłaniają firmy do poszukiwania partnerów. Liczne przedsiębiorstwa tworzą sojusze strategiczne z firmami zagranicznymi, nawet z konkurencyjnymi, służącymi im jako dostawcy lub partnerzy marketingowi. Ostatnich kilka lat przyniosło nieco zaskakujących sojuszów między konkurentami: Mazda i Ford; France Telecom, Deutsche Telecom i Sprint; General Electric i Matsushita; Philips i Siemens oraz Daimler Benz i United Technologies of the United States. Microsoft i Dow Jones podjęły współpracę w celu stworzenia oprogramowania dla globalnych rynków finan¬sowych. Firmami, które odniosą sukces w nadchodzącej dekadzie, niechybnie mogą być te, które zbudują najlepsze sieci globalne z partnerami. Bardziej szczegółowym zagadnieniom globalnego zarządzania marketingowego będzie poświęcony rozdział 5. 1.5.4 Zmiany w gospodarce światowej Spowolniona gospodarka światowa stała się przyczyną trudniejszych czasów zarówno dla konsumentów, jak i dla marketingu. Na całym świecie potrzeby ludzkie wzrosły bardziej niż kiedykolwiek przedtem, lecz występuje wiele obszarów, gdzie ludziom brak środków na zakupienie niezbędnych dóbr. Rynki składają się przecież z ludzi mających potrzeby i dysponujących określoną siłą nabywczą, Wwielu przypadkach brakuje tego drugiego składnika. W rozwiniętych gospodarkach zachodnich i azjatyckich mimo wzrostu płac, realna siła nabywcza zmalała. Dotyczy to zwłaszcza słabiej wykwalifikowanej siły roboczej. Wielu gospodarstwom domowym udaje się utrzymać siłę nabywczą tylko dlatego, że oboje małżonkowie pracują. Część robotników utraciła jednak pracę, gdy producenci zautomatyzowali produkcję w celu poprawy wydajności lub ograniczyli jej wielkość, aby obniżyć koszty. Dla jednostek na rynku obecne warunki ekonomiczne oprócz problemów stwarzają też okazje. Niektóre firmy napotykają malejący popyt i dostrzegają niewielkie szansę wzrostu. Inne firmy znajdują jednak nowe rozwiązania dla zmieniających się problemów swych klientów. Silniejsze branże dostrzegły zachodzące ostatnio zmiany w technologiach komunikacji i pokrewnych i potrafiły je wykorzystać. Zmiany te wywołały wzrost oczekiwań konsumentów co do jakości produktu, jego parametrów i trwałości, nie akceptują już oni ani nie tolerują produktów tandetnych. Władza i środki kontroli przesunęły się też od producentów marek do uczestników kanałów dystrybucji, którzy stali się równie wyrafinowani w stosowaniu marketingu i wykorzystywaniu technologii, jak sami producenci. Wielu z nich znajduje sposoby zaoferowania konsumentom „więcej za niższą cenę", jak np. szwedzka IKEA czy amerykańskie Toys 'H' Us. Pojawiają się liczne sklepy dyskontowe oferujące klientom towary wysokiej jakości po stałych, niskich cenach. Klienci żądają dzisiaj wartości i coraz więcej wartości. Zadaniem marketingu staje się nie tylko zadowolenie klienta, ale nawet wzbudzenie jego zachwytu. Toyota odniosła w tym sukces: ciesząca się wysokim uznaniem linia luksusowych samochodów Lexus oferuje klientom wszelkie zdobycze technologii (w tym gadżety) i taki komfort, o jakim mogliby kiedyś tylko marzyć, i to za cenę ok. 44 tyś. USD, co jest wyjątkowo korzystną relacją do wartości w porównaniu z ofertą rywali w tej klasie. 1.5.5 Apel o więcej etyki i odpowiedzialności społecznej Trzecim czynnikiem w dzisiejszym otoczeniu marketingowym jest coraz większe oczekiwanie, aby firmy wzięły odpowiedzialność za społeczne i środowiskowe skutki prowadzonych działań. Etyka gospodarcza stała się palącym tematem w niemal każdej dziedzinie gospodarczej, zarówno w gabinetach rad nadzorczych, jak i w salach wykładowych. Niewiele firm może sobie pozwolić na ignorowanie odnowionego i stawiającego wysokie wymagania ruchu ochrony środowiska. Etyka i ochrona środowiska będą stawiały firmom jeszcze ostrzejsze warunki w przyszłości. Zanieczyszczenie powietrza, wód i gruntów w krajach dawnego bloku wschodniego i w wielu krajach azjatyckich dodatkowo zwiększyło troskę o środowisko. Rządy tych i pozostałych krajów świata muszą rozważyć, w jaki sposób potraktować takie problemy, jak niszczenie tropikalnych lasów deszczowych, globalne ocieplenie, zagrożenie wyginięciem niektórych gatunków oraz inne zagrożenia dla środowiska. Na przedsiębiorstwa jest wywierana presja, aby „posprzątały" nasze środowisko. Jest oczywiste, że w przyszłości firmy będą w swych działaniach produkcyjnych i marketingowych zmuszone do przestrzegania coraz wyższych standardów odpowiedzialności za środowisko. 23 Istniejący w Unii Europejskiej stały trend zaostrzania przepisów w kwestii ochrony środowiska doprowadzi do wykluczenia tych, którzy się do nich nie zastosują. Natomiast pozostali, podejmujący zobowiązanie stosowania bardziej „czystych" lub „zielonych" technologii, umocnią się. W ostatnich