Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0?
advertisement
Inicjatywa na rzecz Polskiej Platformy Przemysłu 4.0 .. . Spis treści. ▪ Czym jest Przemysł 4.0? ▪ Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? ▪ Dlaczego należy podjąć działania? ▪ Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? ▪ Podsumowanie 1 Czym jest Przemysł 4.0? Koncepcja czterech rewolucji przemysłowych. Koniec XVIII wieku Przełom XIX/XX wieku Lata 70. XX wieku Początek XXI wieku Wykorzystanie energii wody, pary wodnej i mechanizacja produkcji. Wynalazki takie jak mechaniczne krosno tkackie i maszyna parowa, Wykorzystanie energii elektrycznej, produkcja masowa, standaryzacja. Wynalazki takie jak linia produkcyjna i przenośniki. Robotyzacja produkcji zastępująca pracę człowieka. Wynalazki takie jak systemy teleinformatyczne, układy scalone i roboty. Cyfrowa integracja łańcuchów wartości i autonomiczne podejmowanie decyzji przez maszyny. Wynalazki takie jak Big Data i Internet Rzeczy. 2 Czym jest Przemysł 4.0? Początek XXI w: czwarta rewolucja przemysłowa. Zintegrowane wykorzystanie najnowszych technologii Przemysł 4.0 Nowe podejście do zarządzania Koncepcja czwartej rewolucji przemysłowej odnosi się do dynamicznych przemian w procesach produkcji oraz jej organizacji związanych z wykorzystaniem najnowszych technologii teleinformatycznych, takich jak analizy Big Data, Internet Rzeczy, Machine Learning, czy daleko idąca cyfrowa integracja firm. Implementacja tych rozwiązań nie jest jednak możliwa bez nowego podejścia do zarządzania przedsiębiorstwem. 3 Czym jest Przemysł 4.0? Kluczowe technologie. Cloud Big Data Druk 3D Internet Rzeczy Zintegrowane łańcuchy wartości ERP MES M2M Technologie tworzące Przemysł 4.0 Algorytmy uczące się HMI Cyfrowe zarządzanie produkcją Roboty wspierające pracę ludzi CRM AI Aby przedsiębiorstwo skorzystało na IV rewolucji przemysłowej, kluczowe jest zintegrowane wdrożenie powiązanych z nią technologii. Tylko wówczas powstają Inteligentne Fabryki, których poszczególne elementy komunikują się ze sobą. Proces produkcji staje się mocno elastyczny, co w połączeniu z automatyzacją umożliwia masową personalizację produkcji. 4 Czym jest Przemysł 4.0? Zarządzanie. Stan obecny w Polsce Wymagania Przemysłu 4.0 Brak tworzenia strategii Tworzenie strategii; decyzje w oparciu o prognozy i analizy Model biznesowy Wypracowane schematy działania Agile management – elastyczne dostosowywanie technik produkcji Interakcje z innymi podmiotami Model konkurencji, postrzeganie innych podmiotów jako wrogów, indywidualizm Model współpracy, postrzeganie innych podmiotów jako potencjalnych kooperantów, dążenie do efektu synergii Pracownik w pracy wykorzystuje nabyte wcześniej kompetencje Pracownik podlega ciągłym szkoleniom Praca, kapitał, ziemia, jako podstawowe zasoby Wiedza, innowacja i dane jako podstawowe zasoby Myślenie strategiczne Zarządzanie kadrami Zarządzanie zasobami 5 Spis treści. ▪ Czym jest Przemysł 4.0? ▪ Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? ▪ Dlaczego należy podjąć działania? ▪ Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? ▪ Podsumowanie 6 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Historyczna analiza zewnętrznych barier rozwoju. I rewolucja przemysłowa Polska pod zaborami. Brak spójnej strategii, pogłębianie się różnic technologicznych na terenach byłej RP. II rewolucja przemysłowa III rewolucja przemysłowa IV rewolucja przemysłowa Dotkliwe skutki dwóch wojen światowych. Brak elektryfikacji wśród priorytetów odbudowy Państwa Polskiego. PRL: krajowa industrializacja ukierunkowana na przemysł ciężki. Kapitalizm: po raz pierwszy od dawna czynniki geopolityczne nie wpływają zakłócająco na rozwój Polski. . Kraje zachodnie Polska 7 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Rola przemysłu w Polsce. Zmiana wytwarzanej wartości dodanej przez przetwórstwo przemysłowe Pomiędzy 2007 a 2014 rokiem Źródło: Eurostat Przemysł przetwórczy w Polsce pomimo wysokiego udziału w wartości dodanej charakteryzuje się stałym wzrostem. Okres recesji nie wpłynął negatywnie na jego rozwój, a wzrost wytwarzanej wartości dodanej lokował Polskę w czołówce dużych państw europejskich. Struktura wartości dodanej w Polsce Rok 2015 Źródło: GUS Przeoczenie IV rewolucji przemysłowej mogłoby spowodować marginalizację polskiej gospodarki. Miałoby to dotkliwe konsekwencje dla dobrobytu obywateli. W interesie wszystkich Polaków jest odpowiednie przygotowanie się do zachodzących zmian. 8 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Innowacyjność. Udział firm innowacyjnych w populacji firm przemysłowych W wybranych krajach UE wg klas wielkości Sektory Pavitta W Polsce na innowacje wydaje się jedynie 1% PKB. To trzykrotnie mniej, niż w najbardziej rozwiniętych krajach europejskich. Przekłada się to na bardzo niski odsetek firm innowacyjnych w sektorze przemysłu. Koreański Samsung wydaje na B+R aż 3-krotnie więcej, niż wszystkie polskie przemysłowe firmy razem. Aby skutecznie wdrożyć Przemysł 4.0, polskie przedsiębiorstwa muszą zwiększyć innowacyjność, np. poprzez współpracę z sektorem nauki. Udział wydatków na B+R w PKB w wybranych krajach w 2015 r. Źródło: Eurostat 9 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Kapitał społeczny w Polsce. Odsetek osób dorosłych ufających innym ludziom Niski poziom kapitału społecznego w Polsce nie daje nadziei na powstanie oddolnej inicjatywy na rzecz transformacji przemysłowej w kierunku Przemysłu 4.0. Receptą może być inicjatywa rządu (top-down). Źródło: European Social Survey 2014, 2012 Polska posiada bardzo niski poziom kapitału społecznego mierzonego zaufaniem w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej. Przemysł 4.0 wymaga zarządzania opartego o współpracę. Bieżący stan poważnie utrudnia nie tylko wdrażanie powiązanych z nim technologii, lecz także podejmowanie wspólnych inicjatyw, takich jak budowa platform współpracy i centrów kompetencji. 10 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Demografia. Prognoza liczby osób w wieku produkcyjnym do 2030 r. Źródło: opr. MPiPS na podst. danych GUS Przemysł 4.0 może być receptą na kurczące się zasoby pracy. Zakładając w przybliżeniu stały popyt na pracę, roboty mogą zaspokoić rosnącą lukę popytową przejmując najbardziej uciążliwe i niebezpieczne zadania. Będzie to oznaczało nie tylko szansę na utrzymanie stabilnego zatrudnienia, lecz także coraz większy udział pracowników umysłowych wśród osób zatrudnionych ogółem. Popyt na pracę Podaż pracy Możliwość zaspokojenia luki popytowej przez roboty 11 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Świadomość zmian. Technologie Zarządzanie • • Czy kiedykolwiek wcześniej, w ramach swojej pracy zawodowej, zetknął(ęła) się Pan(i) z koncepcją / systemem optymalizacji produkcji pod nazwą Smart Industry? Czy kiedykolwiek, w ramach swojej pracy zawodowej, zetknął(ęła) się Pan(i) z nowym podejściem do zarządzania przemysłem określanym mianem Industry 4.0? Źródło: Smart Industry Polska 2016 Źródło: Smart Industry Polska 2016 Dużym problemem wśród polskich przedsiębiorców jest brak znajomości trendów. Na pytanie o znajomość koncepcji Przemysłu 4.0* tylko 26% spośród ankietowanych odpowiedziało twierdząco; tylko 10% przyznało, że zetknęło się z powiązanymi z nim metodami zarządzania. Aby skutecznie wejść w IV rewolucję przemysłową, przedsiębiorcy muszą wyprzedzająco patrzeć w przyszłość. *Respondentami były osoby odpowiedzialne za automatyzację z grupy dużych przedsiębiorstw (<250 zatrudnionych). 12 Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? Przedsiębiorcze państwo. • Niesprzyjające uwarunkowania historyczne oraz bierna postawa sprawiły, że dotychczas z opóźnieniem wykorzystywaliśmy szanse, jakie niosły ze sobą kolejne rewolucje przemysłowe. •W XXI w. dominowało podejście wolnorynkowe skutkujące brakiem skoordynowanej polityki państwa w kontekście rozwoju przemysłowego. • Polska charakteryzuje się względnie dużym uprzemysłowieniem oraz niskim poziomem innowacyjności i kapitału społecznego w porównaniu do krajów UE. • Przedsiębiorcy nie są świadomi nadchodzących zmian w paradygmacie produkcji. • Nadchodzący demograficzny oznacza nadwyżkę popytu na pracę nad podażą. Nadszedł czas, aby Polska stała się przedsiębiorczym państwem tworzącym długofalowe strategie rozwoju oraz pomagającym przedsiębiorcom zwiększać konkurencyjność. Pora odejść od pasywnego modelu rozwoju i zacząć z wyprzedzeniem reagować na zmieniającą się rzeczywistość. 13 Spis treści. ▪ Czym jest Przemysł 4.0? ▪ Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? ▪ Dlaczego należy podjąć działania? ▪ Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? ▪ Podsumowanie 14 Dlaczego należy podjąć działania? Szansa przyśpieszonego wzrostu. Gospodarki pracochłonne Gospodarki kapitałochłonne Państwa najwyżej rozwinięte, które jako pierwsze przechodziły proces rozwoju, dokonały tego sekwencyjnie. Jedną z zalet państw zapóźnionych, takich jak Polska, jest możliwość dokonania szybkiego skoku. Przez wiele lat nasza gospodarka opierała się na licznych i tanich zasobach pracy. Nakierowanie rozwoju na gospodarkę opartą na wiedzy jest szansą na dokonanie przyspieszonej konwergencji i dołączenie do grona gospodarek najbardziej rozwiniętych. Gospodarki oparte na wiedzy i danych Przemysł 4.0 a gospodarka oparta na wiedzy i danych Przemysł 4.0 jest przykładem działalności opartej na wiedzy, w której dane stanowią strategiczny czynnik produkcji przedsiębiorstw. Efektywne wykorzystanie tych informacji uzależnione jest w dużej mierze od kapitału ludzkiego. Polska z jej dobrze wykształconymi obywatelami, lecz niewielkimi zasobami kapitałowymi powinna w naturalny sposób widzieć w Przemyśle 4.0 szansę na dokonanie skoku rozwojowego. 15 Dlaczego należy podjąć działania? Przemysł 4.0 receptą na pułapki rozwojowe. Pułapki rozwojowe Średniego dochodu Braku równowagi Przeciętnego produktu Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju SOR będący średniookresową strategią rozwoju identyfikuje 5 głównych pułapek, które zagrażają rozwojowi Polski. Ich uniknięcie wymaga skoordynowanych działań ze strony państwa. Wśród działań opisanych w dokumencie znajduje się m.in. wdrażanie Przemysłu 4.0. Demograficzna Słabości instytucjonalnej Przemysł 4.0 w różny sposób odpowiada na wyzwania związane z występującymi pułapkami rozwojowymi. Niektóre z nich pozwala bezpośrednio zwalczać (braku równowagi), inne umiejętnie wykorzystać (demograficzna), a jeszcze inne stanowią zagrożenie, które trzeba brać pod uwagę (słabości instytucjonalnej). Przedsiębiorcze państwo powinno umiejętnie zarządzać całym procesem przemian i elastycznie reagować na pojawiające się wyzwania. 16 Dlaczego należy podjąć działania? Ryzyko dywergencji. Wejście Europy zachodniej w czwartą rewolucję przemysłową wyczerpanie się modelu rozwoju opartego o tanią siłę roboczą Ryzyko procesu dywergencji w Europie Wschodniej Proces dywergencji nie jest zjawiskiem nowym w gospodarce światowej. Dotknął on już wiele państw będących na szybkiej ścieżce wzrostu, np. kraje Ameryki Łacińskiej. Widząc ryzyko dywergencji państwa słabiej rozwinięte nie powinny być jedynie obojętnymi obserwatorami zachodzących zmian, ale powinny się aktywnie zaangażować w proces transformacji gospodarczej. Czechy oraz Węgry przygotowały już strategie na rzecz wdrażania Przemysłu 4.0. 17 Dlaczego należy podjąć działania? Inicjatywy w Europie. Państwa UE, które podjęły inicjatywy w celu wdrażania Przemysłu 4.0 Rozwój inicjatyw w Europie Państwa, które nie podjęły takich inicjatyw W przeciągu ostatnich kilku lat nastąpił dynamiczny rozwój europejskich inicjatyw na rzecz wspierania Przemysłu 4.0. Strategie, Platformy lub specjalistyczne programy finansowe posiadają już niemal wszystkie państwa najwyżej rozwinięte oraz duża część państw doganiających. Polska jest obecnie największym krajem wspólnoty, który nie podjął jeszcze działań w tym kierunku. 18 Dlaczego należy podjąć działania? Aktywność państwa – likwidacja barier. Najważniejsze wyzwania w obliczu czwartej rewolucji przemysłowej to: likwidacja barier rozwojowych wspieranie gromadzenia i dyfuzji wiedzy Wspieranie rozwoju ekonomicznego jest powszechnie traktowane jako jeden z obszarów aktywnej polityki państwa. Podobnie jest w przypadku czwartej rewolucji przemysłowej. W zasadzie wszystkie inicjatywy na rzecz Przemysłu 4.0 w Europie, z wyjątkiem wąskich działań branżowych, odbywają się przy współudziale rządów danych państw. 19 Spis treści. ▪ Czym jest Przemysł 4.0? ▪ Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? ▪ Dlaczego należy podjąć działania? ▪ Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? ▪ Podsumowanie 20 Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? Koncepcja. Proponowanym rozwiązaniem, mającym na celu wykorzystanie szans, jakie niesie ze sobą czwarta rewolucja przemysłowa jest wykorzystanie koncepcji przedsiębiorczego państwa poprzez jego aktywne uczestnictwo w tworzeniu sprzyjających warunków do implementacji nowatorskich rozwiązań Przemysłu 4.0. Rozwiązanie Jako najwłaściwszy sposób działania uznano powołanie odrębnej instytucji, elastycznie reagującej na zmieniające się potrzeby rynku pod nazwą Polska Platforma Przemysłu 4.0. Funkcje Platformy Korekta zawodności rynku poprzez działania koordynacyjne Aktywne uczestnictwo na rynku jako usługodawca Finansowanie publiczne Finansowanie z zysków 21 Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? Cel główny. Cel główny Głównym celem Fundacji jest taka reakcja na trendy w procesach produkcji, aby umożliwić jak najszybszy przyrost produktywności polskich przedsiębiorstw. Jest to wyzwaniem na wysokim poziomie, biorąc pod uwagę fakt, że nie wszystkie polskie przedsiębiorstwa wykorzystują obecnie rozwiązania wypracowane przez trzecią rewolucję. Problem stanowi nie tylko niewystarczające wyposażenie w technologie produkcji, lecz także brak odpowiedniego know-how, jak te technologie wykorzystywać oraz synchronizować. 22 Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? Zadania. Zmniejszanie asymetrii informacyjnej • uświadamianie potrzeby cyfryzacji przemysłu i korzyści z niej wynikających • promowanie i wspieranie stosowania inteligentnych systemów zarządczych, wytwórczych i dystrybucyjnych • promowanie zintegrowanych rozwiązań technologicznych, zapewniających interoperacyjność oraz zachowanie suwerenności danych Wspieranie dyfuzji wiedzy • rozpoznawanie potrzeb badawczych, inicjowanie projektów • tworzenie mechanizmów współdziałania interesariuszy, dzielenia się wiedzą oraz budowania zaufania • współpraca z jednostkami edukacyjnymi i naukowymi • tworzenie międzynarodowych aliansów strategicznych • budowanie sieci kontaktów między odbiorcami i dostawcami technologii Minimalizacja problemu niekompletności rynków • prowadzenie działalności edukacyjnej służącej zdobywaniu kompetencji zawodowych związanych z cyfryzacją przemysłu • wspieranie podnoszenia poziomu technicznego, technologicznego i organizacyjnego przedsiębiorców, • doradztwo w zakresie wdrażania rozwiązań cyfryzacji przemysłu, w tym zarządzania zmianą, wiedzą i innowacjami Kształtowanie lepszego ładu • proponowanie optymalnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie obszaru działalności fundacji • opiniowanie projektów zmian prawnych • inicjowanie działań z zakresu normalizacji i standaryzacji gospodarczego 23 Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? Usługi. Działania informacyjne i promocyjne • Działalność promocyjnoinformacyjna • Dedykowana prezentacja nt. możliwości wdrożenia przemysłu 4.0 • Spotkania referencyjne • Wizyty w firmach • Sympozja/ seminaria • Foresight technologiczny • Badania i radar innowacji Demonstracja • Demonstracja mobilna • Wizyty w laboratoriach i na targach • Warsztaty praktyczne • Living labs • Dzień otwarty w centrach demonstracyjnych Kwalifikacje i zasoby ludzkie • Seminaria specjalistyczne/ branżowe Doradztwo projektowe • Analiza potencjału • Szkolenia – inhouse • Warsztaty projektowe • Blended learning – szkolenia • Strategie wdrożeniowe • Train – the – trainer Implementacja • Wymiana doświadczeń • Sieć kompetencji • Koncepcje inwestycyjne • Projekty wdrożeniowe • Samosprawdzenie • Pilotażowa ocena w centrach demonstracyjnych 24 Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? Korzyści z Polskiej Platformy Przemysłu 4.0. Dla przedsiębiorców: - Zwiększenie produktywności firm i wzrost zysków - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej - Otwarcie na nowe, bardziej wymagające rynki i konsumentów - Profesjonalne wsparcie dla procesów modernizacji przedsiębiorstw Dla nauki: - Zacieśnienie współpracy z biznesem - Lepsze dostosowanie programu dydaktycznego do wymogów rynku - Dostęp naukowców do najnowszych rozwiązań funkcjonujących w firmach - Zwiększenie wydatków sektora prywatnego na B+R poprzez zachęcenie przedsiębiorstw do działań innowacyjnych Dla społeczeństwa: - Wzrost innowacyjności przedsiębiorstw przełoży się na wzrost produktywności, co z kolei będzie skutkowało wzrostem płac - Niebezpieczne i uciążliwe miejsca pracy zostaną zastąpione maszynami, a ludzie staną się ich operatorami, spowoduje to polepszenie warunków pracy - Dzięki masowej indywidualizacji konsumenci otrzymają dostęp do bardziej zdywersyfikowanej oferty produktów po niskich cenach 25 Spis treści. ▪ Czym jest Przemysł 4.0? ▪ Czy Polska jest gotowa na IV rewolucję przemysłową? ▪ Dlaczego należy podjąć działania? ▪ Czym będzie Polska Platforma Przemysłu 4.0? ▪ Podsumowanie 26 Podsumowanie. Teza: Przemysł 4.0 to szansa na skokowy przyrost produktywności przedsiębiorstw. Na przykładzie historii Polski oraz działań innych krajów, widać że aby skutecznie wdrożyć jego technologie, potrzebna jest interwencja sektora publicznego. Dlatego planowane jest powołanie Polskiej Platformy Przemysłu 4.0 • k o r z y ś c i • • • • przejście z gospodarki pracochłonnej do gospodarki opartej na wiedzy wyjście z pułapek rozwojowych zwiększenie innowacyjności równowaga na rynku pracy mimo kurczących się zasobów Zmiana pozycjonowania przedsiębiorstw w globalnych łańcuchach wartości Główne zadania Platformy: • Uświadamianie potrzeby cyfryzacji przemysłu oraz zmiany podejścia do zarządzania • • • Dostosowanie edukacji Wspieranie dyfuzji wiedzy, Koordynacja legislacji 27
