Karol Marks - Podstawy przedsiębiorczości

advertisement
HISTORIA MYŚLI EKONOMICZNEJ
Karol Marks (1818-1883)
Karol Marks urodził się w Niemczech. Jego rewolucyjne poglądy
i działalność doprowadziły do konfliktu z władzami kraju, musiał
więc emigrować. W 1849 r. Marks przeniósł się do Londynu,
gdzie studiował, pisał i stworzył swe największe dzieło Das
Kapital (Kapitał). Dzięki pomocy finansowej, którą otrzymywał od
swojego przyjaciela i współtwórcy kilku dzieł, Fryderyka Engelsa,
Marks mógł całkowicie poświęcić się swojej pracy. W 1845 r. Liga
Sprawiedliwych (później zmieniła nazwę na Ligę Komunistyczną) poprosiła Marksa i Engelsa, aby przygotowali oświadczenie
dotyczące ich przekonań. W ten sposób powstał Manifest komunistyczny. Idee zawarte w Manifeście zaowocowały powołaniem
do życia międzynarodowych organizacji robotniczych, tzw. „Międzynarodówek”. Marks był wizjonerem wielkiej rewolucji i stawiał
ją ponad stopniowe zmiany poprawiające położenie robotników
w ramach gospodarki
kapitalistycznej.
Trudno w kilku słowach
streścić dokładnie, co
Karol Marks miał do
powiedzenia na temat
świata, w którym żył
i świata, którego nadejście przewidywał. Marks
uważał, że bieg historii
jest całkowicie określony
przez siły ekonomiczne.
Inaczej mówiąc, prawdziwe powody zachowań
ludzi i państw określone
są przez warunki i wydarzenia gospodarcze
danych czasów. Marks twierdził, iż społeczeństwa nie są jednolite
i składają się z klas społecznych. Kryterium podziału na klasy jest
własność środków produkcji. Społeczeństwo składa się z klas
posiadających środki produkcji oraz z klas ich pozbawionych.
Zmiany gospodarcze powodują, że istniejący układ klas społecznych staje się przeszkodą do dalszego rozwoju. Przykładowo,
produkcja wyrobów przemysłowych nie może być zorganizowana tak jak folwark pańszczyźniany. Zmiany istniejącego układu
klas odbywają się na ogół w sposób bardzo gwałtowny, drogą
rewolucji społecznej. Stosując ten schemat rozumowania, można
wyjaśnić Rewolucję Francuską jako zmaganie się rodzącej klasy
kapitalistów z klasą feudałów.
Według Marksa, kapitalizm prowadzi do bogacenia się bogatych
i jednoczesnego ubożenia robotników. Robotnikom płaci się
za mało, więc nie są oni w stanie kupować dóbr, które produkują. Prowadzi to do kryzysów nadprodukcji, to znaczy stanu,
w którym ludzie mają za małe dochody, by wykupić wytworzone
towary. Pogłębiające się kryzysy gospodarcze powodują w końcu
rewolucję. Nowy porządek, który zapanuje po rewolucji, nie
będzie już oparty na wyzysku. Produkcja będzie planowana,
a każdy robotnik będzie pracował „według swoich umiejętności”,
otrzymując wynagrodzenie „zgodnie z wkładem swej pracy”.
Część działaczy robotniczych twierdziła, że system gospodarki
kapitalistycznej można zastąpić efektywniejszym systemem
gospodarczym. Nowy system gospodarczy powstanie przez
zniszczenie filarów gospodarki rynkowej: prywatnej własności
środków produkcji oraz wolnej przedsiębiorczości. Tak radykalne
zmiany mogła wprowadzić tylko rewolucja społeczna. Jeden
z kontynuatorów Marksa, Włodzimierz Lenin, stwierdził, iż taką
rewolucję może przeprowadzić w sprzyjających warunkach
historycznych partia polityczna zorganizowana według wzorów wojskowych. Kierowana przez niego partia bolszewicka,
korzystając z napięć społecznych w Rosji powstałych w czasie
pierwszej wojny światowej, przejęła władzę, inicjując budowę
nowego systemu gospodarczego.
EKONOMIA STOSOWANA
Download